Yürürlükte bulunan Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 12. maddesine göre herkes kişiliğine bağlı dokunulmaz devredilmez vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Bu anayasal kavramı kent ölçeğine indirgersek kentte yaşayan her bireyin kente karşı sorumlulukları yani ödevleri aynı zamanda da hakları vardır.Bu kavramlara kısaca bakarsak; hak kişinin hukuken korunan ve sahibine bu korumadan yararlanma yetkisini veren bir menfaattir. Ödev belli bir hukuk kuralı gereğince yapılması veya yapılmaması zorunlu olan şeydir. Bir yerde hak varsa orada ödev, ödev varsa orada hak vardır.Sağlıklı yaşanabilir bir çevrede yaşamak hakkımızsa ,çevre temizlik vergisini zamanında ödemek ödevimizdir.
Kent sistemlerine baktığımızda birbirine bağlı üç sistemden oluşur; sosyal kültürel sistem, ekonomik sistem, ekolojik sistem bu üç sistemde bir döngü olarak bir birini besleyerek devam devam ederler. Kentleşme nüfus sayısı artışı (Eskiden herkes birbirini tanırdı) ekonomik nitelikli süreç (eskiden bakkallar vardı şimdi marketler var eskiden küçük işletmeler vardı şimdi devasa fabrikalar var) toplumsal değişim süreci( kahvehaneler yerine şimdi kafeler var)
Yaşam kalitesi yüksek bir kentte yaşamak hakkımız ,ancak yaşam kalitemizi azaltanlara karşı haklarimizi nasıl koruyabiliriz. Kente karşı işlenen suç kentsel mekana, çevreye, kentlilere ve kentli haklarına zarar veren karar ve uygulamaların tümünü ifade etmektedir.
Kentli hakları sadece sözde değil, yazılı olsa bile kurumsallaşması gerekmektedir. Kentli hakların kurumsallaşmasını üç ana maddede görmekteyiz
1-kent etiği (kent ahlakı) oluşturmak.
Yaşanabilir, adilce, hakça, sürdürülebilir, hemşeri bağlılığı, yöneticilerin kapasitesini artırma ve yönetişim (birlikte yönetim)
2-Kentlinin haklarını tanımlamak .
kentte yaşamın gerektirdiği her türlü somut ve yerel nitelikli haklar. Kentte yaşayan insanlar ve gelecek kuşaklar için.
3-Kentli haklarını hayata geçirmek.
Bilgilenme hakkı; kendi haklarını gasp eden eylemlerden haberdar olmak, katılım hakkı kişi ve toplulukların kendine ait kararlara katılabilmesi, başvuru hakkı idari ve yargı başvuru
Bilgilenmek adına kentli haklarının anayasal temellerini aşağıya yazıyorum madde 5-23 / 2 – 33-34-35- 36- 43-47-56- 57- 74-127 bilgi edinme hakkı 4982 sayılı kanun (yönetmelik) katılma hakkı 5393 sayılı belediye kanunu madde13-24- 74- 75 hak ve sorumluluklarımızı neden hayata geçiremiyoruz .Kent ahlakı var mı, kentlilik bilinci ne düzeyde bu soruları kendimize sorarsak şehrimizdeki bir çok sorunu çözmüş oluruz.
Sonuç; öz değerlerimize dönmeliyiz,tüketim toplumundan tutumlu yaşam tarzı, komşuluk ,karşılıklı saygı sevgi hoşgörü…
Sağlıkla kalın iyi haftalar diliyorum