1879-80 yılında İnegöl ve Yenişehir taraflarında Abaza ve sair muhacirlerin çok miktarda olması ve bölgede boş arazi bulunmaması nedeniyle, kendilerinin oralardaki miri yapılarda ikamet ettirilmesi uygun bulunmuştu.

İlerleyen yıllarda İnegöl yöresinde muhacir iskânı devam etmiş gözükmektedir.

Örneğin 1903-04 yılında Batum’dan gelen 38 nüfus ve daha sonra iki hanede 10 nüfus, İnegöl kazasında yerleşmek istemiş ve onların istekleri uygun görülmüştür.

İNEGÖL’DE KIRSAL HAYAT VE VERGİLER

İnegöl’ün, 44 köyüyle birlikte gelişmiş bir kırsal ekonomiye sahip olduğu söylenebilir.

1846-47 yılında İnegöl ve köylerinden alınan yıllık vergiden yola çıkarak beldelerin durumu hakkında bazı tespitler yapabiliriz.

Söz konusu vergi, mükelleflerin hal ve tahammüllerine, diğer bir deyimle yıllık kazançlarına göre belirlenmekteydi.

Dolayısıyla mükellef sayısını ve vergilerin miktarını kazançların ve dolayısıyla beldedeki iktisadi faaliyetlerin gelişmişliğinin bir göstergesi olarak düşünebiliriz.

Bahsedilen yılda İnegöl merkezde üç mahalle ile 44 köy ve bir çiftliğin toplam vergisi 346.820 guruştu.

İnegöl merkezde Cuma, Yenice ve Sinanbey isimli üç mahalle bulunmaktaydı ki, bunların vergileri sırasıyla 16.736, 8.364 ve 16.736 guruştu.

Böylece kaza merkezine toplamda 41.836 guruş vergi yüklenmişti ki bu, toplam vergi miktarının büyük kısmının kırsal bölgeye ait olduğunu göstermektedir.

Merkezde Cuma mahallesinde ikisi kadın 161 vergi mükellefi bulunuyordu. Mükellef başına ödenen en düşük vergi 25 en yüksek vergi 300 guruştu.

Defterde, mükelleflerden bazılarının meslekleri (ekmekçi, demirci vs.) belirtilmişken, çoğunun sadece isimleri ve ödeyecekleri yıllık vergi miktarları yer almıştı.

88 mükellefin olduğu Yenice mahallesinde en düşük vergi ödeyen 14, en yüksek ödeyen ise 315 guruş verecekti.

Bu mahallede demirci, muytâb (kıl dokuyan), debbağ (deri işleyen), nalbant, aşçı, berber ve leblebici gibi çeşitli meslekleri icra eden esnafın bulunduğunu anlıyoruz.

Sinanbey mahallesinde ise 171 vergi mükellefi varken, bunlardan 14’ünün Kıpti olduğu görülmektedir.

Mükellefler 15-315 guruş arasında vergi öderken, bu rakam Kıptilerde 20-140 guruş arasında değişiyordu.

Defterdeki bilgilere göre bu mahallede muytâb, vekilharç, debbağ, çilingir, mumcu, berber ve değirmencilikle meşgul insanlar bulunmaktaydı.

Prof. Dr. Ahmet UZUN/ Doç. Dr. Mustafa YILDIRAN

Uluslararası İnegöl Tarihi ve Kültürü Sempozyumu-1

Kaynak: gencgazete.net