Merhaba İnegöl'ün güzel insanları!
İnegöl'ün tarih ve kültürüne dair yazılarımıza devam ediyoruz.

Osmanlı Devleti’nin doğuşu, yalnızca bir fetihler zincirinin değil; aynı zamanda bir maneviyat, ahlâk ve hikmet hareketinin de hikâyesidir. Bu ruhun merkezinde ise iki büyük isim vardır: Osman Gâzî ve onun gönül rehberi, kayınpederi Şeyh Edebâlî. Biri kılıçla yurt fethederken, diğeri hikmetle gönülleri fethetmiştir.

İnegöl’ün fethinden sonra Osman Gâzî, yönetim merkezini Söğüt’ten Bilecik’e taşımıştı. Bu, yalnızca coğrafi bir değişim değil, aynı zamanda yeni bir dönemin başlangıcıydı. Osman Gâzî, kayınpederi Şeyh Edebâlî’yi de bu yeni merkeze davet etti ve onu Bilecik’e iskân etti. Edebâlî, hem Osman Gâzî’nin hem de çevresinin manevi danışmanı, adeta “devlet aklının vicdanı” konumundaydı.

Yenişehir’in fethedilmesiyle birlikte, Osman Gâzî kısa bir süreliğine Bilecik’te ikamet ettikten sonra yeni idare merkezini buraya taşıdı. Fakat o kısa süre bile, Bilecik’i manevi bir merkez haline getirdi.

Osman Gâzî’nin askeri ve siyasi adımlarını, İsmail Hâmî Danişmend’in Osmanlı Tarihi Kronolojisi eserinden özetleyelim:

  1. 699 (1299): Selçuklu hâkimiyetinin zayıflamasıyla Osman Gâzî bağımsızlık için ilk adımı attı.

  2. 701 (1301): Yenişehir fethedildi; Osman Gâzî, Bilecik’ten Yenişehir’e taşındı.

  3. 702 (1302): Köprühisar fethedildi; Osman Gâzî, amcası Dündar Bey’i isyanı bastırmak için okla vurdu.

  4. 703 (1303): İznik kuşatıldı.

  5. 706 (1306): Dimboz zaferiyle Kestel, Kete ve Ulubat fethedildi.

  6. 708 (1308): İmralı Adası Osmanlı topraklarına katıldı.

  7. 713 (1313): Harman Kaya Tekfuru Köse Mihal Müslüman olarak Osman Gâzî’nin maiyetine girdi; Akhisar (Pamukova), Lefke (Osmaneli), Geyve ve Lüblüce kaleleri fethedildi.

  8. 714 (1314): Bursa Kalesi kuşatıldı.

  9. 717 (1317): Karatekin ve İzmit (Akçakoca) fethedildi.

  10. 720 (1320): Nikris hastalığına yakalanan Osman Gâzî, yerine oğlu Orhan Gâzî’yi vekil tayin etti.

  11. 721 (1321): Mudanya fethedildi, Trakya’ya ilk sefer düzenlendi.

  12. 723 (1323): Akyazı ve Mudurnu fethedildi.

  13. 724 (1324): Karamürsel alındı.

  14. 725 (1325): Orhaneli (Atranos) fethedildi.

  15. 726 (1326): Bursa, Bolu ve Kandıra kaleleri Osmanlı topraklarına katıldı. Aynı yıl, Osman Gâzî, kayınpederi Şeyh Edebâlî ve kızı Bâlâ Hatun ebediyete uğurlandı.

Şeyh Edebâlî, yalnızca bir şeyh değil, bir medeniyet mimarı idi. O, Ertuğrul Gâzî’nin inancını, Osman Gâzî’nin ufkunu yoğuran manevî bir rehberdi. Devletin temelini oluşturan “adalet, merhamet, tevazu” ilkelerini öğütleriyle Osman Gâzî’nin kalbine nakşetti.

Edebâlî’nin, 1326 yılında 125 yaşında vefat ettiği rivayet edilir. Bu da onun 1201 yılında doğmuş olabileceğini gösterir. Yani bir asrı aşan ömrü boyunca üç nesle yön vermiş, asırları kuşatan bir bilgelik çınarı olmuştur.

Osmanlı’nın doğuşunda Şeyh Edebâlî’nin etkisi yalnızca dini değil, ahlaki ve stratejikti. “Oğul, insanı yaşat ki devlet yaşasın” nasihatinde ifadesini bulan bu anlayış, asırlar boyunca Osmanlı yönetim felsefesinin temel taşı oldu.

Osman Gâzî’nin kılıcı ile Edebâlî’nin duası birleştiğinde, tarih sahnesinde 600 yıllık bir imparatorluk yükseldi.

Sıradaki yazımızda görüşmek üzere! Yaşam sevinciniz eksik olmasın!

(DEVAM EDECEK)