İnegöl İshakpaşa’da Mukarnaslı mihrap kavsarasını zikzaklı bir
bordür çevirmektedir. İki yanındaki üçgen alınlıklarda, birer rozet vardır. Ro
zetlerin üzerinde neshi yazılı ayetler vardır. ve zemin girift süslemeye sahiptir

Bunun dışında geometrik düzende bitkisel motiflerle dolgulanmış bir bordür
bulunur. Çini panolar gibi ufak kare parçalar birbirini takip etmekte ve motifler gene çini süslemeye benzemektedir.

Zemini ufak lotus motifleri dolaşmaktadır. Mihrap nişini en dıştan silmeli bir bordür çevirir. Bu bordürün üstünde taç kısmı yer alır. Taç kısmı, altta dikdörtgen bir çerçeve ile bunun iki yanından başlayıp üstte devam eden bitkisel kıvrımlardan oluşturulmuştur.

Süsleme içerisinde oval bir kartuş yine bitkisel motiflerle meydana getirilmiştir. Kartuşun basık olan alt ve üst kısımlarında birer palmet motifi görülür.

Üstteki kartuş ve alttaki dikdörtgen pano içerisinde neshi yazılar yer alır. Mihrap nişini çeviren bordürler ve taç kısımlarında kullanılan malzeme ahşaptır.

Bu malzeme üzerinde görülen süsleme ise boyama ile yapılmıştır14. Mihrap orijinal olmayıp üslubundan anlaşıldığına göre, daha sonraki dönemlerde yapılan onarımlarla bugünkü halini almış olmalıdır.

Mihrabın batısında, batı ve güney duvarlarının birleştiği köşede minber yer almaktadır. Oniki basamaklı ve tamamen ahşap malzemeden yapılmış
olan minberin, korkuluklarındaki dairesel geçmeler dışında süslemesi yoktur.

Minber bugün mihrap önü mekânının duvarı üzerinde, güneydeki alt pencere önünde yer alır ve bu pencere açıklığını kapatmaktadır.
Yan kanatlar, ana mekânın birinci birimine sivri kemerli açıklıklar ile
bağlanmıştır.

Bu yan bölümler, güneyde kare, kuzeyde enine doğrultuda dikdörtgen planlı ikişer birime ayrılır16. Güneydeki kare planlı mekânın üzeri üç-
gen kuşaklar ile geçişin sağlandığı kubbe ile örtülüdür.

Kuzeydeki mekân ise aynalı tonozla örtülüdür . Her iki mekân birbirine sivri kemerli bir açıklık ile bağlanmıştır. Bu sivri kemerin bir tarafı duvara, orta mekâna bakan kolu ise dikdörtgen bir ayağa oturmaktadır. Kuzeydeki aynalı tonozla örtülü olan mekânın dışa açılan penceresi yoktur.

Buna karşılık kare birimler dıştan gördüğümüz altışar yan pencereye sahiptir. Bu pencereler dışında kare planlı yan bölümlerin kubbeye geçiş sistemi üzerinde doğu yan bölümde doğu yönde, batı yan bölümde batı yönde birer pencere daha açılmıştır.

İki yandaki bu kare birimlerin güney duvarı ortasında yaklaşık 50 cm.
derinlikte, yarı dairesel planlı birer mihrabiye yer almaktadır. İki metre yüksekliğinde olan bu mihrabiyeler süslemesiz ve sade bir nitelik göstermektedirler.

Caminin içinde bütün duvarlar kalın sıvayla kaplı olup süslemeye bir
kaç kalemişi dışında yer verilmemiştir. Kalemişi süslemeler kubbelerin ortasında dairesel madalyonlar şeklinde göbek süslemeleri olarak görülmektedir.

Bitkisel süslemeli bu kompozisyonları dışında caminin kare yan bölümleri güney duvarlarında, mihrabiyeler üzerinde, neshi yazı ayetler ve mihrap önü mekânı üst pencere köşelikleri arasında peygamber isimlerinin yazılı olduğu madalyonlar da görülmektedir.

Prof. Dr. Yaşar Selçuk ŞENER

Uluslararası İnegöl Tarihi ve Kültürü Sempozyumu-1