Beslenme bilimi, sadece hangi besinlerin tüketilmesi gerektiğini değil; nasıl ve ne ile birlikte tüketildiğinde daha etkili olacağını da araştırır.

İşte bu noktada “sinerjist besinler” kavramı devreye giriyor. Bu kavram, vitamin ve mineral emilimini artırmaktan, antioksidan kapasiteyi güçlendirmeye kadar pek çok faydayı beraberinde getirir.

Sinerjist Etki Nedir?

Sinerjist etki, besin öğelerinin birlikte çalışarak biyoyararlanımını artırması ya da sağlık üzerindeki etkilerini optimize etmesidir.

Örneğin, demir içeren bir gıdanın yanında C vitamini alındığında, demirin vücut tarafından emilimi önemli ölçüde artar. Bu tür kombinasyonlar, sağlıklı bir diyetin temel taşlarından biridir.

Sinerjist Besin Kombinasyonlarına Örnekler

1.   Demir + C Vitamini

Demir, özellikle bitkisel kaynaklardan düşük oranda emilir. Ancak C vitamini, demirin emilimini artırarak bu açığı kapatabilir.
Örnek: Ispanak + limon, mercimek + biber, nohut + domates.

2.   A, D, E, K Vitaminleri + Sağlıklı Yağlar

Bu vitaminler yağda çözünür; yani yağ olmadan yeterince emilemezler.
Örnek: Havuç + zeytinyağı, yumurta + avokado, roka + ceviz.

3.   Domates+ Yağ

Domates gibi kırmızı sebzelerde bulunan likopen, pişirildiğinde ve yağ ile birlikte alındığında emilimi belirgin şekilde artar.
Örnek: Zeytinyağlı domates sosu, menemen.

4.   Zerdeçal + Karabiber + Yağ

Zerdeçalın aktif bileşiği kurkuminin biyoyararlanımı çok düşüktür. Ancak karabiberdeki piperin bu emilimi %2000’e kadar artırabilir.
Örnek: Zerdeçallı sebze yemeği, altın süt

5.   Omega-3 + Antioksidanlar (E Vitamini gibi)

Omega-3 yağ asitleri, vücutta oksitlenmeye yatkındır. E vitamini gibi antioksidanlar bu oksidasyonu önleyerek faydayı korur.
Örnek: Somon + bademli salata, ceviz + yeşil yapraklı sebzeler.

6.   Sarımsak + Soğan

Her ikisi de sülfür bileşenleri içerir. Birlikte tüketildiklerinde antiinflamatuar ve bağışıklık güçlendirici etkileri artar.
Örnek: Sebzeli fırın yemekleri, mercimek çorbası içinde kombinasyon.

Günlük yaşamda tek tek “süper besinler” peşinde koşmak yerine, doğru eşleşmelerle mevcut besinlerden maksimum faydayı almak mümkündür. Ayrıca bu tür kombinasyonlar, özellikle demir eksikliği, bağışıklık zayıflığı, emilim problemleri gibi durumlarda fonksiyonel beslenme planlarının vazgeçilmez bir parçasıdır.

Danışanlara Pratik Öneriler:

  • Salatalarınıza sadece limon değil, zeytinyağı da ekleyin.
  • Bitkisel demir kaynaklarının yanına C vitamini içeren sebze veya meyve eklemeyi alışkanlık haline getirin.
  • Zerdeçalı karabiber ve yağla birlikte kullanın — sadece baharat değil, bir şifa üçlüsü oluşturun.

Diyetisyen Berre Sude MESTAN

@dyt.berremesta