Kasım Efendi, “Fussılet-Sûresi” nin 30 ncu âyet-i kerîmesinin içerdiği ilâhî mesajı, göz önünde tutarak konuya girmiştir ki bu âyet-i kerîmenin meâli şöyledir:
“Gerçekten Rabbimiz, Allah’tır deyip ardından da bu görüşlerinde sebat ederek israrlı olanlar ve yaptıkları salih ameller ile bu inançlarını pekiştirenler yok mu? İşte bu kimseler, ölüm dehşeti üzerlerine çöktüğünde ilgili melekler, onların yanına gelecek ve kendilerine, manevî destek sağlayacaklardır. Ölüm dehşetinin onların üzerindeki şaşırtıcı etkilerini yok etmek için onlara: “Korkmayınız! Üzülmeyiniz! Aksine sizlere vaad olunan cennetlere kavuşacağınızdan dolayı sevininiz!.” denilerek onlara moral vereceklerdir.”
Kasım Efendi, söz konusu âyet-i kerîmenin yorumunu da şöyle yapmıştır):
Şol kimseler kim, “Lâ-ilâhe - illallâh” dirler; dahî (sonra da) anun üzerine
müstekîm olurlar; yani: İslam Dini üzere olurlar; ana temessük iderler; küfürden ve isyandan ve bâtıl işlerden ırak olurlar.
(Zira bu niteliklere sahip kimseler, şeytanın tahriklerine) iltifat etmediler (ve de etmiyeceklerdir. Yalnız) havf ittiler kim düşmanları iblis, nez’ hâletinde imanların selb ide..
(Yani: o gün onlar, ölümün dehşetinden değil şeytanın, kendilerine yaklaşıp imanlarını çalacağı endişesini taşırlar ve bundan korkarlar.)
Tefsir-i Ebu’l-Leys’te İbn–i Abbas, aydur: “Müstakîm oldular” demek, yani: Hak Teâlâ’nın farz ittüğü üzere sabit oldular dimektir.
(Bir diğer ifade ile: İlâhî emirleri, farziyyet şuuru içinde benimsediler ve de uyguladılar demektir.) Bir rivayette: “Müstekîm oldular” dimek, ihlâs ile amel üzerine müstekîm oldular (şeklinde) yorumlanmıştır.
Bir diğer rivayette: “Müstekîm oldular” dimek, Hak Teâlâyı, birlediler; Muhammedî sünnet üzere O’na mülâzemet ittiler dimektir.
(Âyet-i Kerîmenin devamında) Hak Teâlâ buyurur kim: “Onlar, ölüm dehşetiyle karşılaştıklarında ilgili melekler, onların yanlarına gelir ve kendilerine tesellide bulunarak:
- Korkman! Kayırman! Dinimiz selp ola deyû…. Hak Teâlâ, ruhunuzu iman
ile kabz ider; dünyadan iman ile gidersiz…
(İlgili meleklerin inişiyle alakalı bir diğer yorum da şöyledir): Ölüm vaktinde melâikeler, inerler; şol kimseye kim dünyada: “Lâ- ilâhe illallah” üzerine olurdı; Hak Teâlâ’nın buyruğun, işlerdi; buyurmadığın işlemezdi.
Anlara işaret idüp ayıdalar; (melekler, onlara şöyle söyler): “Önünüzdeki azaptan eminsiniz (değil mi?”
RECEP AKAKUŞ Hocanın eserinden düzenleyip yayına hazırlayan
Ayhan Talha Bayraktar
