Görev alanı içerisindeki mahalle, cadde ve sokakların isimlendirilmesi düzenlenmesi; suyolları ve kanalizasyonların tamir ve inşa edilmesi, temizlik
ve aydınlatma işlerine başlanarak bölgenin kadastro haritaları çıkarıldı. İlgili
kesimlerde bulunan mezarlıklar şehir dışına taşınarak Tepebaşı ve Taksim’de birer umumi bahçe yapıldı. Bir hastane inşa edildi ve sokaklarla birlikte “Cadde-i Kebir” (İstiklal Caddesi) aydınlatıldı.

Böylece 6. Daire-i Belediye, imtiyazlı statüsü sebebiyle daha çok batılı elit bir kesime hizmet etmiş olsa da ileride tüm İstanbul ve diğer Osmanlı vilayetleri için bir örnek, numune haline gelen çalışmalara imza attı.

Altıncı Daire-i Belediye ile atılan yerel alandaki ilk adım sonrası Osmanlı coğrafyasının taşra kademelerinde belediyeler bir bir kurulmaya başladı. Bu mahfille İnegöl’de de belediye teşkilatının kurulduğunu Hüdavendigar
(Bursa) Vilayeti Salnamesi kayıtlarından görmekteyiz. Bugünkü karşılığı “yıllık” demek olan Salnameler 1847–1927 seneleri arasında yayınlanmışlardır.

Salnameler şehirlerde meydana gelen önemli olayları kamuoyuna aktarmak
için düzenlenmiştir. Osmanlı coğrafyasında en uzun süre devam eden yıllıklardan olan Hüdâvendigâr Salnâmeleri farklı konularda birçok bilgiler içeren önemli bir kaynaktır.

Hüdavendigar Vilayeti Salnamesine göre Hicri:1287 Miladi: 1870
tarihli kayda göre İnegöl’de ilk Belediye Teşkilatının bu tarihte kurulduğu görülmektedir.

Belediye Reisi Sadıkzade Süleyman Ağa Seçilen Meclis Üyeleri (Azalar): Kaşıkçızade Ahmed Ağa Hacı İbrahimzade Ahmed Ağa Hacı Ali Ağa
Hacı Hüseyinzade Ahmed Ağa Hacı Makar Ağa Katib Mehmed Efendi 1927 yılı Hüdavendigar Vilayeti Salnamesinde, İnegöl Belediyesi baş-
lıklı yazıda belediyenin kuruluş tarihi konusunda yeni bir bilgi karşımıza çıkmıştır.

Bu kayıtta aynen şöyle yazmaktadır; “Belediye, hicri 1280 (1863-64) tarihinde tesis edilmiştir. Tarih-i tesisinden 1300 (1882-83) tarihine kadar çarşı üzerinde bir mahalde iken sözü edilen tarihte yapılan daireye nakledilmiştir; bu belediye binası, belediyenin taht-ı tasarrufundadır.

Yeniden mükemmel bir belediye dairesi inşası da mutasavverdir (ileride yapılması düşünülmekte).” Bu bilgi ışığında kurum ve kuruluşlar ile gerekli yazışmalar yapılarak belediyenin kuruluş tarihinin tescili konusunda çalışmalarımız sürmektedir. Kurulduğu dönemde 15 yıl kadar çarşı içindeki bir binada hizmet veren belediye, daha sonra 1884 yılında satın alınan tek katlı bir binaya taşınmıştır.

Bu binanın da yetersiz kalması üzerine 1927 yılına kadar otel olarak kullanılan ve bugün Kent Müzesi olarak düzenlenen bina satın alınarak, 1988 yılına kadar 61 yıl süreyle bu binada hizmet vermiştir.
Eski kent dokusu içinde yer alan, bugün hala mevcut olan ve kent mü-
zesi olarak işlevlendirilen bu otel binası 19. yüzyılın sonlarında inşa edilmiştir.

Üç katlı, açık bir orta avlu etrafında gelişen bina, dönemi için otel olarak inşa edilmiş ilginç bir örnektir. Belediye olarak kullanıldığı süre içinde, yetersiz gelen binaya bazı ilaveler yapılmıştır.

Hükümet Konağı’nın yeni yapılan binasına taşınması üzerine 1988 yılından bu yana ise Eski Hükümet Konağı belediye binası olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Atatürk Bulvarı üzerinde Belediye Ek Hizmet Binası ve Mesudiye Mahallesi sınırlarında yer alan Şantiye Hizmet Binaları olmak üzere İnegöl Belediyesi 3 ayrı binada hizmetlerini sürdürmektedir.

ALİNUR AKTAŞ

Uluslararası İnegöl Tarihi ve Kültürü Sempozyumu-1