Recep Akakuş yazdı
23-SİNAN BEY (İSHAK PAŞA KETHÜDASI) VAKFI-2:
Coğrafî olarak düşünüldüğünde İnegöl Kasabası, başlangıçta; höyük adı verilen yapay bir tepecik üzerine kurulmuştur ki halk, bu yöreye yokuş demektedir. İnegöl’ün Merkez Mahallesi, bu yokuş adı verilen yapay tepe üzerinde kurulmuştur.1396 yıllarında Yıldırım Beyazıt, Anadolu-Türk birliğinin kurulması projesini uygulamaya koyarken bu merkez mahalleye bir hamam yaptırmış ve bugünkü Cuma Camii’nin yerine de bir mescid inşa ettirmiştir.
Şu kadar var ki,zaman içinde bu yerleşim alanı, vuku bulan depremler veya istilâlar dolayısıyla tahrip olmuş ve yenilenmesine ihtiyaç duyulmuştur. İşte bu yenileme hamlesini Sinan Bey, başlatmış ve merkez mahalledeki Zaviyeli Mescidin yakınına -kendi adına- yeni bir mescit yaptırmıştır Yakın çevresine de gelir kaynağı olmak üzere dükkânlar, hamam ve bir de mektep yaptırmıştır ki bu hayrî eserler, Sinan Bey’e nisbet edilerek günümüzde O’nun adıyla anılmaktadır. Bu ihyâ ve îmar hareketinden sonra, İnegöl’ün Merkez Mahallesi, Cuma Mahallesi’nden ayrılmış ve Sinan Bey Mahallesi olarak anılmaya başlamıştır.
Yukarıda adı geçen Hüdavendigâr Livası Tahrir Defterleri’nde bu durum, açık-seçik gözlenmektedir. Bu sebepten; Sinan Bey, yaptığı çalışmalar ile büyük bir ün kazanmış ve kurduğu hayrî tesisler ile de halkın gönlüne taht kurmuştur. Çünkü Sinan Bey, yalnız İnegöl’de değil, Bursa-Hamza Bey Mahallesi civarında Beşikçiler Mescidi’ni de inşa ettirmiş ve Yenişehir İlçesi’ne bağlı Köprühisar’da da bir mektep yaptırmıştır. Ayrıca, yaptırdığı bütün bu hayrî eserlerin işletilmesinde kullanılmak üzere; bir çok vakıf bırakmıştır.
Sinan Bey’in sülalesi, uzun yıllar İnegöl’e hizmet etmiş ve Sadık-zâdeler lakabı ile anılmışlardır. Hâlen İnegöl’de bir caddenin adıyla yâd olunan eski belediye başkanlarından Nuri Doğrul, bu aileye mensuptur. Sinan Bey Vakıfları’nın başında; İnegöl-Sinan Bey Mahallesi’ndeki hamamın icar geliri, dükkân kiraları ve de İsaören Köyü’nün yıllık vergisi, gelmektedir.
Sinan Bey, günümüzde, kendi adıyla anılan ilköğretim okulunun (şimdilerde Atatürk İlköğretim Okulu olmuştur) bahçe giriş kapısı bitişiğindeki halk çeşmesi civarında medfundur.Mevcut çifte hamamlardan güneyde olanı, Sinan Bey’e aittir.
Kuzey cihette yer alan hamam ise Yıldırım Beyazıt tarafından yaptırılmış ve Cuma Camii’ne akar yani gelir kaynağı olarak tahsis edilmiştir. Sinan Bey’in vakıfları arasında yer alan İsaören Köyü’nün, 1520 ve 1573 yılları için tespit ve tescil edilen vergi geliri, 7373 akçadır. Vakıf-dükkânlara ait gelir ise aynı yıllarda: 340 akça olarak tespit ve tescil olunmuştur
24- ORHAN ÇELEBİ (ŞEHZADE SÜLEYMAN ZÂDE) VAKFI: Bu zat, Yıldırım Beyazıt’in oğlu Süleyman Çelebi’nin oğludur. Kardeşler arası iktidar mücadelesi sonunda gözlerine mil çekilerek devre dışı bırakılmıştır. Hayatını idame ettirmek üzere; Akhisar Köyü’nün yıllık vergi geliri, kendisine tahsis olunmuştur. O da bu geliri, vakıf statüsünde tahrir defterine tespit ve tescil ettirmiştir
