Merhaba İnegöl'ün güzel insanları!
İnegöl'ün tarih ve kültürüne dair yazılarımıza devam ediyoruz.
Şemseddin Sami'nin kaleme aldığı "Kâmûsü’l-Âlâm", 19. yüzyıl Osmanlı dünyasında umumi tarih, coğrafya ve biyografiler ansiklopedisi olarak büyük bir değer taşır.
Galatasaray Futbol Kulübü'nün kurucusu Ali Sami Yen’in babası olan Şemseddin Sami, bu eseri ile kültürümüze büyük bir miras bırakmıştır. Altı ciltten oluşan ve yaklaşık dört bin sayfa süren bu devasa eserde İnegöl, dikkat çekici ayrıntılarla anlatılmıştır.
İnegöl'ün Özellikleri:
1. Bağ, Bahçe ve Çayırlar: İnegöl, bağ, bahçe ve çayırları ile meşhurdur. Özellikle tatlı suları, temiz havası, bağ ve bahçeleri ile ün salmıştır.
2. Suyu ve Havası: Bölgenin suyu ve havası oldukça latiftir.
3. Nüfus: Kasabanın merkezinde yaklaşık 5000 kişi yaşar, bunlardan 200 kadarı Rum’dur.
4. Cami ve Medrese: Yıldırım Sultan Beyazıt Han’ın eseri olan Cuma Camii, İshak Paşa ve Kāsım Efendi camileri kasabanın önemli yapılarıdır. İshak Paşa Camii’nin yanında 15 odalı bir medrese bulunur.
5. El Tezgâhları: İnegöl’de alaca bez ve çarşaf imalatı için 23 el tezgâhı mevcuttur.
6. Köyler ve Nahiye: İnegöl kazası, Yenice ve Domaniç nahiyeleri ile birlikte toplam 105 köyden oluşur.
7. Sulama ve Tarım: İnegöl ovası, Sakarya’ya dökülen Koca Dere ve ona bağlı birçok çay ve dere ile sulanır. Bu durum, ovayı verimli ve bereketli kılar.
8. Ormanlar: Dağlarındaki ormanlarda ak, kara ve sarı çam, gürgen, kayın ve meşe ağaçları bulunur. Bu ormanlardan odun ve kereste elde edilmekte olup, 12 su hızarı ile işlenmektedir.
9. Eğitim ve İbadet: İnegöl’de, belde ve köyleri ile birlikte 90 cami ve mescit, 4 kilise, 4 medrese, 90 çocuk mektebi, 8 han, 341 dükkân ve 4 hamam bulunmaktadır.
10. Maden Suyu ve Kaplıcalar: Kasabanın merkezinden 2,5 saat mesafede Çitli Maden Suyu ve Oylat Kaplıcası mevcuttur. Oylat Kaplıcası, suyu bol ve hamamı muntazam olan bir kaplıcadır.
11. Diğer İnegöller: Manisa il sınırları içinde, Alaşehir ilçesine bağlı bir nahiyenin adı da İnegöl’dür. Bu nedenle, Bursa yakınındaki İnegöl, diğerlerinden ayırt edilmek için Bursa İnegöl’ü olarak anılmıştır.
Sonuç:
Şemseddin Sami'nin "Kâmûsü’l-Âlâm" eserinde yer alan bu bilgiler, İnegöl’ün zengin tarihini ve kültürel mirasını ortaya koymaktadır.
Bugün de gelişmeye devam eden İnegöl, tarihî kökleriyle olduğu kadar modern yüzüyle de dikkat çekmektedir. Bursa İnegöl’ü olarak bilinen bu güzel ilçe, umarız ki yakın zamanda il olarak anılacak ve bu unvanı tarihe karışacaktır.
Sıradaki yazımızda görüşmek üzere! Yaşam sevinciniz eksik olmasın!
Kaynak: Recep Akakuş’un eseri ve Ayhan Talha Bayraktar’ın derlemesi.
