TRT-1'de iz bırakan Diriliş Ertuğrul dizisi, geçtiğimiz sezon sona erdi. Diriliş serisinin ikincisi; Kuruluş Osman ismiyle ATV ekranlarında seyirci karşısına çıktı.Diriliş Ertuğrul dizisinde İnegöl tarihi ve kültürü ile ilgili de bazı temalar yer almıştı. İnegöl fatihi Turgutalp bunların başında geliyordu.Kuruluş Osman'da, İnegöl tarihi ve kültürü ile ilgili daha çok temalara rastlayacağız. Çünkü İnegöl Osmanlı'nın dirilişine ve kuruluşuna şahit olan coğrafyaların başında gelmektedir.

Kuruluş Osman dizisinin bugüne kadar olan bölümleri Kulacahisar'da geçmektedir. Kulacahisar bizim bildiğimiz Kulaca'dır. Burası İnegöl'ün tarihi köyüdür. Yeni adı ile Kulaca Mahallesi'dir.Kulaca, Osmanlı'nın ilk fethettiği kale olarak tarih sayfalarında yer almıştır.

İnegöl Belediyesi 14-16 Ekim 2016 tarihinde Uluslar arası İnegöl Tarihi ve Kültürü sempozyumu düzenlemişti. Bu sempozyumda 55 bilim insanı İnegöl tarihi ve kültürü ile ilgili bildiri sunmuştu. Bu bildirilerden en çok dikkatimi çeken Yrd. Doç. Dr. Sezai SEVİM'in Kulaca Kalesi ile ilgili bildirisi idi.

Sevim hocaya ait bildirinin özeti şu şekildedir: "Günümüzde İnegöl İlçesi sınırları içinde kalan ve Osmanlı Devletinin kurulduğu sıralarda ilk fethettiği yerlerden olan Kulaca Kalesi, Bizans'ın bölgedeki tayin ettiği tekfuru tarafından yönetilen bir birim idi. Bizans devrinde olduğu gibi bir müstakil idari birim olmaktan çıkarılan Kulaca, Osmanlı devrinde sadece bir köy olmuştu. Köy yapısı içinde İnegöl kadısı tarafından idare edilmiş ve zamanla eski önemini yitirmiş bir yerleşim birimi haline gelmiştir.Hatta zaman içinde yerleşim birimi yer değiştirmiş, yani halk bu kale alanını terk ederek bir miktar uzakta olan şimdiki yere gelip yerleşmişlerdir.

Artık Kulaca adı, bu yeni yerleşilen yerdeki köy birimi için kullanılır olmuştur. Eski kalenin olduğu yer, terk edilmenin sonrasında harap olmuş ve belki de Anadolu'nun birçok eski ve harap olan kalesinin başına gelen onun da başına gelmiş gibidir. Kullanım dışı kalan kaleler zamanla bakımsızlıktan harap olmuşlardır. Harap olan kalelerin taşlarının, bölgedeki insanlar tarafından devşirilerek yeni yapılarının inşasında malzeme olarak kullanıldıkları sık görülen örneklerdendir. Bu durum eski Kulaca'yı tamamen unutturmaya sebep olmuş olabilir. Günümüzde Kulaca Kalesinin nerede olduğu halen pek bilinmez. Bu bildiride, Kulaca'nın tarihi seyrini değerlendirecek ve ilgili Kulaca Kalesinin yerini tespit etmeye çalışacağız."

KULACA KALESİ YENİDEN YAPILMALI

Sevim hoca gibi ben de Kulaca Hisar kalesini bulabilmek için Kulaca'ya gittim. Şu an Kulaca köyü yerleşimi, düz bir arazide ve kale kalıntılarından hiçbir iz barındırmıyor.1285 yılında Osmangazi, İnegöl'de, Bizans İnegöl tekfuru tarafından pusuya düşürülmüş ve bu pusuda Osmangazi kardeşi Savcı Bey'in oğlu Bay Hoca'yı şehit vermiştir. Osmangazi de bu saldırının intikamını almak için Kulaca Hisarına hücum etmiştir. Kulaca Hisarı küçük bir kaledir. Osmangazi Kulaca Hisarı'nı fethetmiş, kaleyi yıkarak buradaki yerleşime son vermiştir. Zamanın siyasi dengeleri ve stratejik açıdan bu uygulama doğru bulunabilir.

İnegöl'de Bayhocayı şehit vermek Osmangazi'yi' çok üzmüş olmalıdır ki Kulaca'yı alınca kaleyi yıkıp yakmıştır. Böylece İnegöl tekfurunun Kulaca Hisarı'ndan aldığı destek kesilmiştir. Sonraki yıllarda yerleşim olmadığı için kale toprakta kaybolmuştur. Bu Osmangazi'nin ilk kale fethidir.İnegöl sınırlarında 6 höyük vardır. Bunlardan bir tanesi de Kulaca'dadır. İşte Kulaca'nın kayıp kalesi bu höyük altında yer almaktadır. Höyük köy yerleşiminin dışındadır. Höyük ile köy arasındaki yol o dönemin izlerini taşımaktadır. Höyük etrafında da yok olan kalenin izlerini görmek mümkün.

Arzu ediyoruz ki burada bilimsel bir kazı yapılsın. Kulaca kalesinin temelleri ortaya çıkarılsın. Ve sembolik olarak da olsa burada bir kale inşa edilsin.