Mevlid-i Şerif Nedir?
Mevlid Kelimesi Sözlükte “doğum yeri ve zamanı” anlamına geliyor. Mevlid-i Şerif; İslâm kültür ve geleneğinde özellikle Hz. Peygamber’in (s.a.s.) doğumunu ve bu vesileyle onun hakkında yazılan medih ve naat türü manzum eserleri ifade eder.
Hz. Peygamber (s.a.s.) henüz hayatta iken, başta Kâ’b b. Züheyr’in Kasîde-i Bürde’si olmak üzere, Peygamberimize olan sevgi ve bağlılığı dile getiren şiirler yazılmış, Resûl-i Ekrem Efendimiz de (s.a.s.) bunu hoşnutlukla karşılayarak sahiplerini hediyelerle taltif etmiştir.
Dolayısı ile Allah ve Peygamber sevgisi temalı şiirleri yazmak, okumak, dinlemek kişiye sevap kazandırır. Hatta Peygamber Efendimiz (s.a.v) bu tür şiirleri onaylayıp uygun gördüğü için bunlara takrir-i sünnet diyebiliriz.
Müslümanların Hz. Peygamber’e (s.a.s.) karşı olan sevgisi onun vefatından sonra da farklı edebi eserlerde sürekli olarak dile getirilmiş ve bu konuda kayda geçen eserler günümüze kadar ulaşmıştır.
Mevlid-i Şerif Okumanın Tarihsel İzleri
Tarihten günümüze İslâm toplumlarında başta Hz. Peygamber’in (s.a.s.) doğum yıldönümü olmak üzere, mübarek kabul edilen gün ve gecelerin yanı sıra, doğum, ölüm ve düğün gibi çeşitli vesilelerle mevlid-i şerif okunması adet haline gelmiştir.
Mevlid Merasimlerinin Türk Kültüründeki Yeri
Mevlid merasimleri XI. yüzyıldan itibaren Türklerin yaşadığı bütün bölgelerde kabul görmüş ve günümüze kadar kuvvetli bir gelenek hâlinde devam etmiştir. Özellikle Bursalı Süleyman Çelebi'nin yazdığı Mevlid-i Şerif Osmanlı zamanından beri meşhurdur.
Mevlid-i Şerif Okuma Geleneği
Dini içerikli programlarda Kur’ân-ı Kerîm tilaveti yanında, Süleyman Çelebi’nin Türk edebiyatının da şaheserlerinden kabul edilen Vesîletü’n-Necât adlı eseri öne çıkmıştır.
Mevlid-i şerif merasimleri öteden beri genellikle Kur’ân-ı Kerîm tilaveti ve Süleyman Çelebi'nin "Vesîletu’n-Necât" adlı eserin Allah Teâlâ’yı anarak başlayıp Peygamber Efendimizin doğumu, miracı, vasıfları, ahlâkı ve vefatını anlatan bölümlerin okunması, salavat getirilmesi ve dualarla sona eren bir uygulama şeklinde devam edegelmiştir.
Mevlid-i Şerif'in Sosyal ve Manevî Önemi
Sonuç olarak Allah Teâlâ’yı anmayı, Allah’a (c.c.) ve Peygambere (s.a.s.) olan sevgiyi dile getirmeyi, bu sevgiyi kalben ve hissen yaşamayı ifade eden mevlid-i şerif, Müslümanların gönlündeki Allah ve Peygamber sevgisini pekiştirdiği gibi insanların kaynaşmasına, manevî bir ortam oluşmasına ve dinî duyguların canlı tutulmasına vesile olmaktadır.
Sonuç
Sonuç olarak; kandillerde vb dini içerikli programlarda Mevlid okumak bir zorunluluk değildir. Bu tür eserleri farz ve vacip gibi algılamak yanlıştır. Mevlid okunmadığı zaman dini program ve ibadetlerde bir eksiklik olmaz.
Ancak Allah ve Peygamber sevgisini bir vesile ile dile getirmek, hatırlatmak kişiye sevap kazandırır. Bu amaçla farz ve sünnet ibadetlerin yanında mevlid gibi sevaba vesile olan eserleri okumak, dinlemek ve açıklamak da sevap kazandırır.
Önemli bir noktayı daha paylaşalım: Farz ve sünnetlerden çok, örneğin Kuran'ın okunmasından ve anlaşılmasından çok Mevlid gibi eserlerin ön plana çıkarılması, birinci dereceden ibadet gibi algılanması da doğru bir davranış değildir.
Hazırlayan: Ayhan Talha Bayraktar
