Bursa Osmanlı Devleti'nin ilk başkenti olması sebebiyle pek çok önemli evliya, ulema ve mutasavvıfa ev sahipliği yapmıştır. Bu isimlerin birçoğunun türbesi Bursa'da bulunmakta, ziyaret edilmekte ve haklarında menkıbeler anlatılmaktadır.
Bursa hem kaynaklarda hem halk arasında " Evliya Şehri", “diyâr-ı evliyâ” diye anılıyor; şehir ve çevresinde gerçekten de çok sayıda veli, gazi-derviş ve gönül sultanının kabri var. Bursa'da yatan evliyaların sayısı kaynaklara göre 1000-2000 arasındadır
İşte türbesi Bursa'da bulunan, kaynak ve eserlerde isimleri geçen ve hikayeleri anlatılan bazı önemli Bursa evliyaları hakkında bilgiler
İşte Bursa'da Türbeleri ziyaret edilen Bursa Evliyaları!
Emir Sultan (Şemseddin Muhammed el-Hüseynî)
-
Aslen Buharalı bir seyyid; Yıldırım Bayezid’in damadı, Osmanlı’nın kuruluş döneminde Bursa’da büyük nüfuz kazanmış mutasavvıf. Hem saray çevresinde hem halkta çok saygı gören bir Allah dostu.
-
Türbesi: Yıldırım ilçesi, Emir Sultan Külliyesi içinde; caminin kuzeyindeki türbede Emir Sultan, eşi Hundi (Fatma) Hatun, oğlu Emir Ali ve kızlarının kabirleri bulunuyor.
Muhyiddin Mehmed Üftâde (Üftâde Hazretleri)
-
1490 civarında Bursa’da doğan, Celvetiyye tarikatının büyük şeyhlerinden, Aziz Mahmud Hüdâyî’nin hocası olan gönül sultanı.
-
Türbesi: Osmangazi ilçesinde, Üftade Camii ve Külliyesi’nin avlusunda; cami ile aynı bahçede yer alan türbesi Bursa’da çokça ziyaret edilen mekânlardan.
İsmail Hakkı Bursevî
-
1653’te Aydos’ta doğup ömrünün önemli kısmını Bursa’da geçiren büyük Celvetî şeyhi, müfessir ve mutasavvıf. En meşhur eseri Rûhu’l-Beyân tefsiridir; onlarca Arapça, Farsça, Türkçe eser vermiştir.
-
Türbesi: İsmail Hakkı Bursevî Camii ve Tekkesi içinde, Setbaşı civarında (Osmangazi). Türbe ve hazîre günümüzde de ziyarete açık.
Şeyh Hamid-i Velî (Somuncu Baba)
-
Asıl adı Hamidüddin; Kayseri doğumlu, Horasan silsilesine bağlanan büyük mutasavvıf. Bugün fiziki kabri Darende’de olsa da, Bursa Ulu Cami’nin inşası ve açılış hutbesiyle çok yakından ilişkilidir.
-
Bursa’daki mekânı: Uludağ eteklerinde Somuncu Baba Camii, ayrıca Ulu Cami yakınında “Somuncu Baba Evi/Fırıni ve Kültür Merkezi” olarak bilinen, ekmek pişirdiği rivayet edilen fırın ve çilehane ziyarete açıktır.
-
Menkıbeler: Ulu Camii'nin inşası sırasında her gün fırınında pişirdiği ekmekleri dağıtır ve kim olduğunu kimse bilmezmiş. Ulu Camii'nin açılış hutbesinde Fatiha Suresi'nin yedi farklı tefsirini yaparak sırrını ortaya koymuş, tanınınca da şöhretten kaçarak Bursa'dan ayrılmıştır.
Geyikli Baba (Baba Sultan)
-
Orhan Gazi devrinde yaşamış, Vefâiyye tarikatına mensup Türkmen şeyhi ve gazi-derviş; fetih menkıbelerinde öne çıkan isimlerden.
-
Türbesi: Kestel’e bağlı Babasultan Köyünde, Uludağ eteklerinde; cami, türbe ve asırlık çınarların bulunduğu küçük bir külliye şeklinde.
-
Menkıbeler: Rivayete göre müridleriyle birlikte geyiklere binerek Bursa’nın fethine katılır; fetih sonrası Orhan Gazi kendisine bugünkü köyü zâviye kurması için tahsis eder.
Abdal Mehmed
-
14–15. yüzyıllarda yaşamış bir Anadolu abdalları şeyhi, mutasavvıf; Emir Sultan’ın çağdaşı kabul edilir.
-
Türbesi: Osmangazi’de Demirtaş Mahallesi’nde, aynı isimli Abdal Camii’nin karşısında bulunan türbe; II. Murad tarafından 1450’de yaptırılmıştır.
Abdal Murad
-
Bursa’nın fethinden önce Buhara’dan geldiği, kırk abdaldan biri olduğu rivayet edilen gazi-derviş. Fetihten sonra vefat edip bugünkü türbesinin bulunduğu yere defnediliyor.
-
Türbesi: Osmangazi’de, Alacahırka semtinin üst taraflarında; türbe ve tekke yapılarının bugün kısmen kalıntıları duruyor.
-
Menkıbeler: Bursa’nın fethinde Orhan Gazi’ye yardım ettiğine, türbesinde bir zamanlar kılıcı ve tunç topuzunun bulunduğuna dair rivayetler aktarılır.
Hızır Dede
-
Bursahaberdar’daki derlemeye göre, asıl adı Mehmet olan ve önce Karacabey ovasında çobanlık yaparken ayakları donup kötürüm kalan, sonrasında Ulu Cami civarına yerleşip zikir ve ibadete adanan bir veli olarak anlatılır.
-
Türbesi: Bursa şehir merkezinde, Ulu Cami çevresinde ziyaret edilen küçük türbelerden biri (bazı kaynaklarda makam kabri olarak geçer).
-
Menkıbeler: “Ayaklarım işe yaramıyorsa ellerim var” diyerek ömrünü zikre vermesi, Bursa halkının kendisine “Hızır Dede” lakabını takması anlatılır.
Musa Baba
-
Yıldırım semtinden bütün Bursa’ya “ışık saçtığı” ifade edilen, rivayetleri daha çok yakın dönem yerel yazılarda derlenen bir veli.
-
Türbesi: Yıldırım tarafında, yüksekçe bir noktada; 2012’de mezarı başında yapılan anma programları yerel basına da konu olmuş.
Molla Fenârî (Şemseddin Mehmed Fenârî)
-
Yıldırım Bayezid devrinin büyük âlimi, ilk Osmanlı şeyhülislâmı kabul edilen fıkıh ve tasavvuf ehli bir zat. Tam anlamıyla “evliya-âlim” tipinin örneği.
-
Kabri / türbesi: Osmangazi’de Molla Fenari Camii’nin bahçesinde, cami kapısı yanında kabri bulunmaktadır ve halk tarafından ziyaret edilir.
-
İlmi derinliği ve adaletiyle meşhurdur. Birçok eseri ve yetiştirdiği talebeleri ile Osmanlı ilim geleneğinin temelini atmıştır.
Diğer zikredilebilecek isimlerden bazıları
Bunlar da hem türbesi olan hem de kaynak ve halk anlatılarında adı geçen önemli şahsiyetlerdir:
-
Hamza Bey (Hamzabey Türbesi) – Yıldırım çevresinin fethinde rol aldığı kabul edilen bir asker-veli; türbesi Hamzabey Camii yanındadır.
-
Musa Çelebi, Hacı İvaz Paşa vb. – Daha çok devlet adamı kimliğiyle bilinseler de, bazıları halk arasında “manevî büyük” olarak da ziyaret edilir (Yeşil Türbe, Hacı İvaz Paşa açık türbesi vb.).
-
İznikli Eşrefoğlu Rumi: Eşrefzâde olarak da bilinir. Kâdirî şeyhi ve büyük şair. Türbesi: İznik’te Eşrefoğlu Rumi Camii ve Türbesi
- Şeyh Müslühiddin (Ulu Cami İmamı): Ulu Cami’nin ilk imamı olduğu rivayet edilir. Türbesi: Ulu Cami avlusunda (küçük türbe).
-
Süleyman Çelebi: “Vesîletü’n-Necât” (Mevlid) yazarı. Türbesi: Çekirge’de, Süleyman Çelebi Türbesi (eski adı “Karye-i Çekirge”deki zaviyesi)
-
Niyazî-i Mısrî: Halvetî-Ramazanî şeyhi, Rodos’ta sürgünde vefat etmişse de Bursa’da makamı ve türbesi vardır. Türbesi: Kayhan Çarşısı içinde Niyazî-i Mısrî Türbesi
-
Pınarbaşı Küçük Hüseyin Efendi: Son dönem Bursa velilerinden. Üftade tekkesinde postnişin. Türbesi: Pınarbaşı Mezarlığı içinde
-
Maksem Baba: Bursa’da su yollarını yaptığına inanılan evliya. Türbesi: Maksem Mahallesi’nde
- Kumyaka Baba (Kumla Baba): Mudanya-Gemlik arasında Kumyaka köyünde türbesi vardır.
- Hacı İbrahim (İbrahim Bey, Orhangazi’nin oğlu): Türbesi: Orhangazi ilçesinde
- Kara Ali (Kara Ali Baba): Gemlik’te çok ziyaret edilen bir evliya. Türbesi: Gemlik Umurbey yolunda
- Doğruci Baba: Yenişehir yakınlarında türbesi vardır.
- Kestel Baba: Kestel ilçesinde türbesi vardır.
- Çınarlı Baba: Orhangazi’de türbesi vardır.
- Kayhan Baba: Kayhan semtinde küçük bir türbe.
- Kubbeli Baba: Çekirge’de, eski hamam yakınında
- Kasım Efendi: Türbesi İnegöl'de
- GençAli Dede: Türbesi İnegöl'de
Bursa’da Makam ve Ziyaret Yeri Olan Sahabe-i Kiram ve Tâbiîn
- Hz. Ümmü Haram (Ümmü Harun) – Kıbrıs fethinde şehit düşmüş, gemiden inerken vefat etmiş, makam türbesi Çekirge’de (eski adı “Belenkeşlik”)
- Kumandan Halid bin Zeyd (Ebu Eyyub el-Ensarî) makamı – Gerçek makamı İstanbul’dadır ama Bursa’da da makamı vardır (Ebu Eyyub Sultan Tepesi, Osmangazi)
- Abdullah el-Ensarî – Tophane’de makam türbesi vardır.
- Züleyha Hatun – Rivayete göre Hz. Yusuf’un eşi Züleyha’nın Bursa’ya geldiği ve burada vefat ettiği söylenir (tarihî gerçekliği tartışmalıdır). Türbesi: Setbaşı’nda makamı vardır.
Günümüzde yoğun ziyaret edilen başlıca türbeler
- Emir Sultan
- Üftade Hazretleri
- Abdal Türbesi
- Somuncu Baba
- Geyikli Baba
- Ümmü Haram (Hala Sultan) Türbesi
- Niyazî-i Mısrî
- İsmail Hakkı Bursevî
Bursa’da her mahallenin, her köyün, hatta birçok tepe ve pınarın bir “baba”sı vardır. Yerel halk hâlâ “Baba’ya gidiyoruz” diyerek bu türbelere ziyarete gider, dua eder. Bu gelenek yüzyıllardır devam etmektedir.
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!
