Çevrendeki insanlar sakız çiğnerken, yemek yerken ya da kalem tıklatırken için bir anda daralıyor mu? Bu sesler sana sadece rahatsız edici değil, aynı zamanda öfke ve stres mi veriyor? Eğer “Evet” diyorsan, adını belki de ilk kez duyacağın bir durumla karşı karşıya olabilirsin: mizofoni.
Mizofoni Nedir, Neden Ortaya Çıkar
Mizofoni, bazı günlük ve sıradan seslere karşı aşırı hassasiyet gösterilmesi durumudur. Bu sesler çoğu insan için önemsizken, mizofonisi olan kişilerde yoğun sinir, huzursuzluk, öfke hatta panik hissi yaratabilir.
Uzmanlara göre mizofoni bir “kapris” ya da “tahammülsüzlük” değil, beynin sesleri algılama biçimiyle ilgili bir durumdur. Beyin, belirli sesleri tehdit gibi algılar ve vücut buna otomatik bir savunma tepkisi verir.
Hangi Sesler Mizofoniyi Tetikler?
Mizofonisi olan kişilerde herkesi etkileyen sesler aynı olmayabilir. Ancak en sık şikâyet edilen sesler şunlardır:
- Ağız şapırdatma ve sakız çiğneme
- Yüksek sesle nefes alma
- Kalem tıklatma
- Klavye sesi
- Burun çekme
- Saat tıklaması
Bu sesler duyulduğunda kişi ortamdan kaçmak isteyebilir, sinirlenebilir ya da kendini kontrol etmekte zorlanabilir.
Mizofoni Psikolojik Bir Hastalık Mı?
Mizofoni henüz resmi bir psikiyatrik hastalık olarak sınıflandırılmasa da, duyusal işlemleme bozuklukları ve anksiyete ile ilişkili olduğu düşünülüyor. Bazı araştırmalar mizofoninin obsesif düşünceler ve stresle birlikte görülebildiğini gösteriyor.
Bu durum çoğu zaman ergenlik döneminde başlıyor ve yıllar içinde şiddeti artabiliyor.
Mizofoni Günlük Hayatı Nasıl Etkiler?
Mizofoni yaşayan kişiler için toplu alanlar zorlayıcı olabilir. Aile sofraları, ofis ortamları, toplu taşıma ya da sınıf gibi yerler stres kaynağına dönüşebilir.
Bu da zamanla:
- Sosyal ortamlardan kaçınmaya
- İlişkilerde gerginliğe
- Sürekli huzursuzluk hissine
neden olabilir.
Mizofoni İle Başa Çıkmak Mümkün Mü?
Mizofoninin kesin bir tedavisi olmasa da, baş etme yolları bulunuyor. Uzmanlar şu yöntemlerin faydalı olabileceğini belirtiyor:
- Rahatsız edici sesleri bastırmak için kulaklık kullanmak
- Stres yönetimi ve nefes egzersizleri
- Bilişsel davranışçı terapi desteği
- Tetikleyici sesleri tanıyıp kontrol altına almaya çalışmak
En önemlisi ise kişinin bu durumu ciddiye alması ve “abartıyorum” diye kendini suçlamaması.
Ne Zaman Uzmandan Destek Alınmalı?
Eğer günlük sesler yaşam kaliteni düşürüyor, insan ilişkilerini zorluyor ve öfke kontrolünü etkiliyorsa, bir uzmandan destek almak önemli olabilir. Erken fark edilen mizofoni, doğru yaklaşımlarla çok daha kolay yönetilebilir.
