Afrika'nın köle ticareti, insanlık tarihinin en karanlık dönemlerinden birini temsil eder. Batılı güçlerin 15'inci yüzyıldan itibaren milyonlarca Afrikalıyı zorla "Yeni Dünya"ya taşıması, tarihin en büyük insanlık suçlarından biri olarak kabul edilir.
Transatlantik Köle Ticaretinin Başlangıcı
Portekizlilerin 15. yüzyılın sonlarında başlattığı Afrika köle ticareti, sonraki yüzyıllarda diğer Avrupa ülkeleri tarafından genişletildi. Batı Afrika, köle ticaretinin ana durağı haline gelirken, bu süreç milyonlarca insanın Amerika ve Avrupa'ya zorla taşınmasına yol açtı.
Portekizlilerin 1450'de küçük bir taş kilise inşa ederek yerleşime açtığı Senegal'in başkenti Dakar açıklarındaki Goree Adası, Batı Afrika'daki en önemli köle ticaret duraklarından biri oldu.
Milyonlarca köle, gemilerle Atlantik Okyanusu yolculuğuna çıkarılana kadar adadaki köle evlerinde tutsak edildi.
Köleliğin Küresel Yayılımı
Batılı güçlerin sömürgeleştirme ve köle ticareti faaliyetleri, Afrika kıtasının yanı sıra Amerika, Karayip Adaları ve hatta Asya'ya kadar uzandı. Bu ticaret, milyonlarca insanın hayatını altüst ederken, köle ticareti ve sömürgeciliğin sonuçları bugün bile hissedilmektedir.
“Batılı güçler, 1500'lerin başı ile 1860'lar arasında yaklaşık 25-30 milyon kişiyi transatlantik köle ticaretiyle taşıdı.”
Hollanda, 1652'de Güney Afrika'da koloni kurarak buraya ilk gelen Avrupa ülkesi oldu ve 1795'e kadar bölge nüfusunu önemli ölçüde artırdı. O dönemde, Cape Town'un nüfusunun çoğunluğu kölelerden oluşuyordu. Tanzanya'nın Bagamoyo kasabası, Almanların Doğu Afrika'daki yönetim merkeziydi. 19. yüzyılda, Doğu Afrika'dan köleleştirilenlerin büyük bir bölümü Arabistan, İran, Hindistan, Güney Afrika, Amerika, Reunion Adası ve Morityus'a gönderildi. Kamerun'daki Bimbia köle limanı ise önemli bir köle ticaret merkeziydi ve buradan Amerika ve Avrupa'ya büyük sayıda köle taşındı.
Bir ata karşılık 25 köle
17'nci yüzyılın başlarında İtalya, İspanya ve Portekiz pazarlarında 50 bin civarında köle satıldığı olduğu tahmin ediliyor. O dönemde köle tacirlerinin bir at karşılığında 25-30 köle sattığı belirtiliyor.
Sömürgecilerin, 1580 ile 1760 yılları arasında Afrika'dan Yeni Dünya'ya götürdüğü kölelerin yüzde 38’sinin Brezilya'da çalıştırıldığı tahmin ediliyor. Brezilya, Küba gibi Latin Amerika ülkelerine götürülen 9 milyona yakın Afrikalı insanlık dışı koşullarda çalıştırıldı.
17. yüzyılda Orta ve Batı Afrika'dan köle taşımaya başlayan Fransız tacirler, daha sonra Afrika'nın doğusundaki Madagaskar'da da ticari üsler elde etti. Fransızlar, 17. ve 18. yüzyılda Morityus ve Reunion adalarına götürdükleri kölelerin büyük çoğunluğunu ise Madagaskar'dan getiriyordu.
Birleşmiş Milletler (BM), 2 Aralık 1949'da "insan sömürüsü" olarak tanımlanan insan ticareti, cinsel istismar, çocuk işçi çalıştırma ve zorla evlendirme gibi çağdaş ya da modern kölelik formlarını ortadan kaldırmayı amaçlayan yasa tasarısını kabul etti ve 2 Aralık dünya genelinde "Köleliğin Kaldırılması Günü" olarak kutlanıyor.
Kadınların köle ticareti yatırımları
Köle ticareti sadece erkekler tarafından yapılmıyordu; birçok kadın da bu işe yatırım yapmıştı. İngiltere, Fransa ve Hollanda'da, bazı dul kadınlar kocalarının köle ticareti işlerini devraldı. Amerikalı Mary Watson, 1850'ler ve 1860'ların başlarında Afrika'ya gemiler göndererek köle ticareti yaptı. Ancak Abraham Lincoln'un 1865'te ABD'de köle ticaretini yasaklamasının ardından, Watson 1862'de İspanya'da tüberkülozdan hayatını kaybetti.
