Uçağa binip koltuğa oturduğun anda yanındakiyle omuz omuza oturuyorsan, dizlerini ön koltuğa dayamamak için çaba harcıyorsan yalnız değilsin. Çünkü gerçekten de uçak koltukları yıllar içinde küçüldü. Hem koltuk araları daraldı hem de genişlik azaldı. Bu durum yolcuları sadece rahatsız etmiyor, bazı durumlarda sağlığı da riske atıyor.
Peki Koltuklar Eskiden Daha mı Rahattı?
Evet. 1980’li yıllarda uçak koltuklarının diz mesafesi ortalama 89 santimetreydi. Bugün bu mesafe bazı havayollarında 71 santimetreye kadar indi. Yani yolcular sıkış sıkış seyahat ediyor. Özellikle uygun fiyatlı havayollarında bu daralma daha fazla hissediliyor.
Hem Koltuklar Küçüldü Hem De Yolcular Büyüdü
Yalnızca koltuklar değil, yolcular da değişti. Özellikle Amerika gibi ülkelerde insanların ortalama kilosu son 30 yılda belirgin şekilde arttı. CDC verilerine göre Amerikalı yetişkinlerin kilosu, 1990’lara göre yaklaşık 15 kilo daha fazla. Bu da haliyle dar koltuklarda oturmayı daha zor hale getiriyor.
Peki Neden Küçüldü Bu Koltuklar?
Cevabı oldukça net: Daha fazla yolcu, daha fazla gelir. Havayolu firmaları, uçaklara daha çok koltuk sığdırarak bilet satışını artırmayı hedefliyor. Bu da koltuk boylarının kademeli olarak küçülmesine neden oldu. Özellikle 1978’de Amerika’da çıkarılan Deregülasyon Yasası sonrası rekabet arttı, fiyatlar düştü ama konfor da aynı oranda azaldı.
Ekstra Diz Mesafesi Artık Lüks Sayılıyor
Günümüzde “biraz daha rahat” oturmak isteyen yolcular için Economy Plus gibi sınıflar sunuluyor. Ama bu da ekstra ücret gerektiriyor. Aslında eskiden standart olan diz mesafesi, artık bir lüks hizmet olarak satılıyor.
Sıkışıklık Sadece Rahatsız Etmiyor, Sağlığa Da Zarar Veriyor
Uzun süre dar bir alanda oturmak, özellikle obezite, dolaşım bozukluğu ya da kalp-damar hastalığı olanlar için ciddi risk oluşturuyor. Uzmanlar bu koşullarda kan pıhtılaşması gibi sorunların yaşanabileceğini söylüyor. Bu da bazı durumlarda hayati tehlike anlamına geliyor.
Acil Durumlarda Tahliye Daha Zor Hale Geliyor
Koltukların daralması sadece oturma konforunu değil, uçağın tahliyesini de etkiliyor. Uçaklarda 90 saniye içinde tüm yolcuların tahliye edilmesi gerekiyor. Ancak dolu uçaklar, dar koltuklar ve sıkışık bagaj alanları bu süreci zorlaştırıyor. Uzmanlara göre bu durum, acil bir durumda ciddi güvenlik sorunu doğurabilir.
FAA Koltuk Boyutlarını Sınırlayabilir mi?
ABD’nin havacılık otoritesi FAA, koltuk boyutlarının güvenlik açısından sorun yaratmadığını açıklasa da, yapılan testlerin gerçek şartları yansıtmadığı yönünde eleştiriler var. Bazı testlerde çocuklar, yaşlılar ya da özel ihtiyaç sahibi bireyler yer almadığı için sonuçlar sorgulanıyor.
Yolcular Bu Duruma Karşı Ne Yapabilir?
Uçakta biraz daha rahat etmek isteyenler şu adımları düşünebilir:
-
Mümkünse diz mesafesi yüksek koltukları seçmek
-
Uçuş sırasında hareket etmek, kan dolaşımını sağlamak
-
El bagajını azaltmak ve üst dolaplara yerleştirmek
-
Uçuş öncesi kan sulandırıcı gibi önleyici önlemleri doktor önerisiyle değerlendirmek
1978’de başlayan deregülasyon süreciyle havayolları daha ucuz biletler sunmaya başladı ama bunun bedeli koltuk konforundan kesilerek ödendi. Artık daha dar alanlarda, daha fazla yolcuyla ve daha az kişisel alanla uçuluyor. Hem konfor hem de güvenlik açısından tartışmalar sürüyor. Havayolu şirketlerinin bu konuda ne zaman ve nasıl bir adım atacağı ise belirsizliğini koruyor.
