TÜİK’in 2024 yılına ilişkin doğum istatistiklerine göre, Türkiye'de doğurganlık hızı düşmeye devam ediyor. Canlı doğan bebek sayısı 937 bin 559’a gerilerken, toplam doğurganlık hızı ise 1,48’e düştü. Bu oran, nüfusun yenilenme düzeyi olan 2,10’un oldukça altında kaldı.
TÜRKİYE İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı doğum verilerini açıkladı. Canlı doğan bebek sayısı bir önceki yıla göre yüzde 2,49 azalarak 937 bin 559 oldu. Bebeklerin yüzde 51,4’ü erkek, yüzde 48,6’sı ise kız olarak dünyaya geldi. Türkiye genelinde toplam doğurganlık hızı 1,48 olarak ölçüldü. Bu oran, 2001 yılında 2,38 iken, 2014 yılından bu yana sürekli bir düşüş eğilimi gösteriyor.
Şanlıurfa, doğurganlıkta zirvede
Toplam doğurganlık hızının en yüksek olduğu il 2024 yılında 3,28 çocuk ile Şanlıurfa oldu. Şanlıurfa’yı 2,62 çocukla Şırnak, 2,32 çocukla Mardin izledi. Bartın ve Eskişehir ise 1,12 çocukla doğurganlık oranı en düşük iller oldu. Onları 1,15 çocuk ile Zonguldak ve Ankara, 1,17 çocuk ile İzmir takip etti.
71 il nüfus yenilenme seviyesinin altında
2024 yılında 71 ilin toplam doğurganlık hızı, nüfusun kendini yenilemesi için gereken 2,10 seviyesinin altında kaldı. 1,50’nin altına düşen illerin sayısı 2017 yılında sadece 4 iken, bu sayı 2024’te 55’e yükseldi. 3 çocuk ve üzeri doğurganlık oranına sahip tek il ise yalnızca Şanlıurfa olarak kayıtlara geçti.
Türkiye, Avrupa ortalamasının üzerinde
Avrupa Birliği ülkeleriyle karşılaştırıldığında, Türkiye 2024 yılında toplam doğurganlık hızı bakımından 1,48 çocuk ile 9'uncu sırada yer aldı. AB genelinde 2023 yılı itibarıyla ortalama doğurganlık hızı 1,38 olarak ölçüldü. En yüksek oran Bulgaristan’da 1,81, en düşük oran ise Malta’da 1,06 oldu.
Eğitim düzeyi doğurganlık hızını etkiliyor
2024 verilerine göre, okuma yazma bilmeyen ya da bir okul bitirmemiş annelerde toplam doğurganlık hızı 2,65 iken, yükseköğretim mezunu annelerde bu oran 1,22’ye düştü. Kent ve kır ayrımında ise kırda 1,83, yoğun kentlerde 1,39 doğurganlık hızı kaydedildi.
Doğurganlık en yüksek 25-29 yaş grubunda
Yaşa göre doğurganlık incelendiğinde, 2024 yılında en yüksek oran binde 100 ile 25-29 yaş grubunda görüldü. Bu, doğurganlığın kadınların daha ileri yaşlarında yoğunlaştığını ortaya koydu. 2001 yılında bu yaş grubu 20-24 aralığındaydı.
Ergen yaşta doğurganlık ciddi oranda düştü
15-19 yaş grubundaki kadınlarda adölesan doğurganlık hızı 2001 yılında binde 49 iken, 2024 yılında binde 10’a geriledi. Doğumlar arasındaki ortalama süre ise 4,7 yıl olarak ölçüldü. İkinci doğum ile ilk doğum arasında en uzun sürenin olduğu il Kırklareli (5,4 yıl), en kısa sürenin olduğu il ise Şanlıurfa (2,7 yıl) oldu.
Anne yaşı yükseliyor
2024 yılında doğum yapan annelerin ortalama yaşı 29,3 olarak belirlendi. İlk doğum yaşında da artış yaşandı; 2024’te ilk doğumunu yapan annelerin ortalama yaşı 27,3 oldu. Bu oran 2001 yılında 26,7 idi. İlk doğumdaki en yüksek yaş 29,4 ile Tunceli’de, en düşük yaş ise 24,4 ile Şanlıurfa ve Muş’ta görüldü.
Çoğul doğumlar yüzde 3,3 oranında
2024 yılında gerçekleşen doğumların yüzde 3,3’ü çoğul doğum oldu. Toplamda 31 bin 109 çoğul doğumdan yüzde 97’si ikiz, yüzde 2,9’u üçüz, yüzde 0,1’i ise dördüz ve daha fazla sayıda bebekten oluştu. Doğumların yüzde 41,9’u ilk çocuk, yüzde 30,3’ü ikinci, yüzde 16’sı üçüncü ve yüzde 11,5’i dördüncü ve üzeri doğum olarak kaydedildi.
