Türkiye’nin deprem gerçeğiyle yaşayan milyonlarca insan her sarsıntı sonrası artan bir kaygıyla baş etmeye çalışıyor. Uzmanlara göre deprem korkusu belli bir noktaya kadar doğal olsa da, sürekli tetikte yaşama hali zamanla bir anksiyete bozukluğu ya da travma sonrası stres tepkisine dönüşebiliyor.
Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Önder Kavakçı, depremlerin insanların “en güvende hissettiği alan” olan ev ile ilgili inançları sarstığını belirterek şunları söyledi:
“İnsanlar toprağı ve evlerini güvenli kabul eder. Deprem bu inancı kökten sarsar. Küçük sarsıntılar unutulabilir ama tekrarlayan depremler sürekli bir tehdit algısı oluşturur. Kişi, sarsıntı yokken bile sallandığını hissedebilir.”
Kavakçı, deprem sonrası görülebilecek belirtileri şöyle sıraladı:
• Sürekli tetikte olma, irkilme
• Çarpıntı, nefes darlığı
• Uyku bozuklukları ve kabuslar
• Sinirlilik, huzursuzluk
• Duygusal donukluk, boşluk hissi
Çocuklar tepkilerini yetişkinlerden öğreniyor
Depremler çocuklar üzerinde de derin etki bırakıyor. Kavakçı, “Çocuklar tehlikeyi değerlendirmek için ebeveynlerine bakar” diyerek ailelere şu önerilerde bulundu:
• Yaşına uygun ve doğru bilgi verin
• “Bir şey olmaz” diyerek korkularını küçümsemeyin
• Yanında olduğunuzu hissettirin
• Yıkıcı görüntülere maruziyeti azaltın
Psikolojik sorunlar zamanında tedavi edilmezse kronikleşebilir
Klinik Psikolog Mader Bengisu Bilgen, deprem sonrası temel güven duygusunun sarsılmasının en önemli sorunlardan biri olduğunu söyledi:
“Kişi, güvenli ortamdaki en ufak seste bile panikleyebilir. İşlevsellik bozuluyorsa profesyonel destek şarttır.”
Bilgen'e göre tedavi edilmediğinde depresyon, anksiyete, dissosiyatif bozukluk ve madde bağımlılığı gibi problemler ortaya çıkabiliyor.
Travma sonrası iyileşmenin bedenen de başladığını belirten Bilgen, yürüyüş, koşu gibi ritmik hareketlerin toparlanmayı hızlandırdığını ifade etti.
Ayrıca deprem sonrası bilgi kirliliğine karşı da uyardı:
“Temel güven duygusu sarsılan bireyler doğruluğu araştırmadan duyduklarına inanabilir. Bu da toplumsal kaygıyı derinleştirir.”
