Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), son yıllarda hem uzmanlar hem de danışanlar arasında en çok tercih edilen terapi yöntemlerinden biri hâline geldi. Peki BDT tam olarak ne yapar, nasıl işler ve neden birçok kişi üzerinde bu kadar güçlü sonuçlar verir?
Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
Bilişsel Davranışçı Terapi, kişinin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını bir bütün olarak ele alan, bilimsel temelli bir terapi yöntemidir.
Bu yaklaşımın temel mantığı şudur: “Düşünceler değişirse duygular ve davranışlar da değişir.”
BDT’de amaç, kişiye zarar veren olumsuz düşünce kalıplarını fark ettirmek, bunların yerine gerçekçi ve sağlıklı düşünceler yerleştirmektir. Yani kişi, olaylara daha dengeli bakmayı öğrenir ve otomatik olumsuz tepkileri kontrol altına alır.
Bdt Hangi Durumlarda Kullanılır?
Bilişsel Davranışçı Terapi, birçok psikolojik sorunda etkili kabul edilir. En sık uygulandığı alanlardan bazıları şunlardır:
-
Kaygı bozuklukları (genel anksiyete, panik atak, fobiler)
-
Depresyon
-
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
-
Travma sonrası stres bozukluğu
-
Sosyal kaygı
-
Yeme bozuklukları
-
Öfke kontrolü sorunları
-
Bağımlılık davranışları
BDT’nin tercih edilmesinin bir diğer nedeni de sürecin genellikle diğer terapi türlerine göre daha kısa sürmesidir.
Bdt Nasıl Yapılır?
BDT, adım adım ilerleyen ve oldukça sistemli bir terapi yöntemidir. Süreç genel olarak şu basamaklardan oluşur:
Sorun Belirleme ve Hedef Oluşturma
Terapi, kişinin yaşadığı sorunların ayrıntılı şekilde dinlenmesiyle başlar. Danışan ve terapist birlikte somut hedefler belirler.
Olumsuz Düşünceleri Tanıma
Kişinin “otomatik düşünceleri” ortaya çıkarılır.
Örneğin;
“Kimse beni sevmiyor.”
“Başarısızım.”
“Kesin kötü bir şey olacak.”
Bu düşüncelerin doğruluğu, kanıtları ve etkileri birlikte incelenir.
Düşünceleri Yeniden Çerçeveleme
Olumsuz ve abartılı düşünceler yerini daha gerçekçi cümlelere bırakır.
Örnek: “Herkes beni sevmiyor” → “Bazı kişilerle anlaşamayabilirim ama seven insanlar da var.”
Davranışsal Ödevler ve Yeni Alışkanlıklar
BDT’de terapi sadece konuşarak ilerlemez. Danışan, seanslar arasında uygulaması gereken küçük davranış ödevleri alır. Bu sayede yeni düşünceler günlük hayatta pekişir.
Sonuçların Değerlendirilmesi
Terapi sürecinde gözle görülür bir ilerleme olup olmadığı düzenli olarak kontrol edilir ve gerekirse yöntemlerde düzenlemeler yapılır.
Bdt'nin Avantajları Neler?
BDT’nin bu kadar tercih edilmesinin birçok nedeni var:
-
Bilimsel temellidir.
-
Sorunlara pratik çözümler üretir.
-
Kısa sürede etkisini gösterir.
-
Danışanın günlük hayatına doğrudan dokunan teknikler içerir.
-
Kişinin kendi kendine yönetim becerisini geliştirir.
Kısacası kişi, yalnızca o anki sorunu çözmekle kalmaz, ileride karşılaşacağı zorlayıcı durumlarla başa çıkmayı da öğrenir.
Bdt Ne Kadar Sürer?
Kişiden kişiye değişse de klasik BDT süreçleri genellikle 8 ila 20 seans arasında tamamlanır.
Daha derin ve kronik sorunlarda bu süre uzayabilir. Ancak yine de birçok terapi türüne göre daha kısa bir tedavi yaklaşımıdır.
Bdt Herkese Uygun mu?
Genel olarak oldukça geniş bir kesimde etkili olsa da bazı kişiler için daha farklı terapi yöntemleri gerekebilir. Bu nedenle sürecin mutlaka bir psikolog veya psikiyatri uzmanı tarafından yürütülmesi gerekir.
