Sanrı, psikiyatride “gerçeklikle uyumsuz, sabit ve yanlış inançlar” olarak tanımlanır. Çoğu insan zaman zaman hatalı düşüncelere kapılsa da, sanrı yaşayan kişilerde bu inançlar mantıksal olarak çürütülemeyecek kadar güçlüdür ve kişinin yaşamını doğrudan etkileyebilir. Sanrı bozuklukları, bireylerin sosyal ilişkilerini, iş yaşamını ve günlük aktivitelerini olumsuz yönde etkileyebilir.
Sanrı Bozukluğu Nedir?
Sanrı bozukluğu, kişinin gerçeklikle bağının bozulduğu ruhsal bir durumdur. Burada kişi, çevresindeki açık kanıtlar ne olursa olsun kendi inançlarını sürdürür. Örneğin, hiçbir delil yokken kendisinin özel bir görevi olduğuna inanmak veya sürekli olarak çevresinden zarar gördüğüne inanmak sanrı örneklerindendir. Bu bozukluklar, genellikle şizofreni, bipolar bozukluk veya ciddi depresyon gibi psikiyatrik durumlarla ilişkilendirilebilir.
Sanrı Bozukluğu Neden Olur?
Sanrı bozukluklarının kesin nedeni hâlen tam olarak bilinmese de birçok faktör etkili olabilir:
- Genetik Faktörler: Ailede psikiyatrik rahatsızlık öyküsü bulunması riski artırabilir.
- Beyin Kimyası ve Yapısı: Beyindeki bazı bölgelerdeki işlev farklılıkları sanrı oluşumunu tetikleyebilir.
- Psikolojik Stres: Uzun süreli yoğun stres ve travmalar sanrı bozukluğu riskini artırabilir.
- Kronik Hastalıklar: Parkinson veya Alzheimer gibi nörolojik hastalıklar bazen sanrıya yol açabilir.
Sanrı Türleri
Sanrı bozuklukları farklı türlerde görülebilir:
- Büyüklük Sanrıları: Kişi kendisini olağanüstü yeteneklere sahip zanneder.
- Zarara Uğrama Sanrıları: Çevresinin kendisine zarar vermeye çalıştığını düşünür.
- Kıskançlık Sanrıları: Partnerinin sadakatsiz olduğunu sabit şekilde düşünür.
- Bedensel Sanrılar: Kişi, vücudunda ciddi hastalıklar olduğuna inanır.
Sanrı Bozukluğu Tedavisi
Sanrı bozukluğu tedavisi genellikle psikiyatrik değerlendirme, ilaç tedavisi ve psikoterapiyi içerir:
- Antipsikotik İlaçlar: Beyindeki kimyasal dengesizlikleri düzenleyerek sanrı semptomlarını azaltabilir.
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kişinin gerçeklikle bağını güçlendirmeye yardımcı olur.
- Destekleyici Terapi: Aile ve sosyal destek mekanizmaları ile yaşam kalitesi artırılabilir.
Sanrı bozukluğu, fark edilmediğinde hem kişinin hem çevresinin yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir. Bu nedenle, belirtiler gözlemlendiğinde uzman bir psikiyatrist veya klinik psikologdan yardım almak hayati önem taşır.
