AYLARIN GÜNLERİ NEDEN FARKLI?
Ayların günleri niçin 28, 30, 31? Ayların günleri niçin farklı? Neden bütün ayların günleri aynı değil? Miladi takbim için bu böyle.
Hicri takvim için de aynı soru geçerli? Niçin bazı hicri aylar 29, bazı hicri aylar 30 gün. Ramazan ayından hatırlayın. Bazı seneler 29, bazı seneler 30 gün oruç tutuyoruz. Neden?
Önce Miladi takvimi inceleyelim ve sorumuza cevap bulmaya çalışalım.
Romalılar milattan 758 yıl önce 10 aylık takvim uygulamasına başlamışlardır.
Bu ilk orijinal Roma takviminde aylar, gündüz ve gecenin eşit olduğu, binlerce yıldır hayatın başlangıç zamanı olarak kabul edilen Mart ayından başlıyordu.
Bu takvimde aylar orijinal isimleriyle şöyle idi: Martius (Mart), Aprilis (Nisan), Maius (Mayıs), Junius (Haziran), Quintilis (Temmuz), Sextilis (Ağustos), September (Eylül), October (Ekim), November (Kasım) ve December (Aralık)
Bu ay adlarından Quintilis'den (Temmuz), December'a (Aralık) kadar olanlar, 5, 6, 7, 8, 9 ve 10 rakamlarının Roma'lılarca telaffuz ediliş şekliydi.
Mart ayının başlangıç kabul edildiği bu takvime göre aylar yılın 5'inci, 6'ncı, 7'nci, 8'inci, 9'uncu, ve 10'uncu aylarıydılar.
Bu 10 aylık takvim kullanıldığında geride hesaba katılmamış daha 60 gün
kalıyordu. Hesaba katılmamış bu 60 gün sorun oluyordu. Bu sorun da takvime, Janarius (Ocak) ve Februarius (Şubat) adları ile iki ay daha eklenerek çözüldü. Böylece takvim 12 aya tamamlandı.
SEZAR’IN TAKVİMİ
Asırlar sonra milattan 46 yıl önce Roma İmparatoru Julius Caesar (Sezar),
takvimde bazı değişiklikler yaptı. On bir ayı 30 ve 31 gün olarak iki şekilde düzenledi. Yılın son ayı olan Şubat'a da 29 gün verdi. Bu son düzenleme ile her dört senede bir Şubat'a bir gün ilave edildi. Son bir karar değişikliği ile de Janairus'u (Ocak) yılın ilk ayı olarak ilan etti.
Julius Caesar'ın ölümünden sonra, Romalılar bu çok sevdikleri imparatorlarının anısına Quintilis (Temmuz) ayının ismini July olarak değiştirdiler.
AĞUSTOS’UN TAKVİMİ
Ondan sora tahta çıkanlardan, Augustus kendi şerefine, Sextilis (Ağustos) ayının adını kendi ismi ile değiştirti. Bu ayın adı da August oldu.
Sezar'ın ayı 31 gün, Augustus'un ayı ise 30 gün çekiyordu. Augustus hiç Sezar’dan geri kalır mı? 29 gün olan Şubat'tan bir gün daha alarak Ağutos'a ekledi ve günleri Sezar ile eşitledi.
Anlayoruz ki iktidarı ile geçiren kafasına göre takvimlerle oynamış.
Miladi takvim güneşin hareketlerini esas alır. Milad; Hz. İsa’nın doğumu demek. Miladi takvim Hz. İsa’nın doğumunu başlangıç kabul eder. Ancak Batı dünyası bu takvimde sürekli değişiklik yapmıştır.
Tarihi kaynaklara göre gerçek Hz.İsa Milattan 6 yıl önce doğmuştur. Milattan sonra 30’lu yıllarda da göğe kaldırılmıştır.
HİCRİ TAKVİM VE 12 AY
Hicri takvime gelince… Hicri takvim Hz. Muhammed (s.a.v) Efendimizin Mekke’den Medine’ye hicretini başlangıç kabul eder. Hicri takvim de 12 aydır. Bu takvim ay hareketlerine göredir. Ayın 29 veya 20 gün sürmesi ayın hareketini tamamlamasına göre hesaplanır.
Peki 12 ayı kim belirlemiş? Dünya yaratıldığından beri ayların sayısı 12’dir. Bu konudaki dini bilgiyi de paylaşıp noktayı koyalım.
Kuran-ı Kerim’de Tevbe Suresi 36. Ayet-i Kerime’de şöyle buyrulmaktadır: “Gökleri ve yeri yarattığı günde Allah’ın yazısına göre Allah katında ayların sayısı on iki olup, bunlardan dördü haram aylarıdır. İşte bu doğru hesaptır.”
DEĞİŞMEYEN KANUN: Allah katında ayların sayısı 12’dir. Allah’ın (c.c) güneşi, ayı ve yeryüzünü yarattığı gün- den beri, bu bir ilahi kanundur. Bugüne kadar da hiç değişmemiştir. Zamanı yaratan Allah’tır (c.c.) Zaman ölçüsünü de belirleyen Allah’tır. (c.c.)
Günlerin ve ayların sayısını ilk öğrenen ve dünyada bu aylara göre yaşayan Hz.Adem’dir. Hz.Adem’den Resulullah Efendimiz’e (s.a.v) kadar bütün peygamberler bu ay sayılarına göre hareket etmişlerdir.
Mekkeli Müşrikler başta olmak üzere ayların sayısı ile oynayanlar olmuş ancak tüm tahrip girişimlerine rağmen ayların sayısı 12 olarak kalmıştır. 12 sayısı burçların sayısı olarak da kabul edilir.
AY TAKVİMİ: Dünyada başlıca iki takvim kullanılmaktadır. 1-Ay Takvimi 2-Güneş takvimi.
Güneş takvimi, dünyanın güneşin etrafındaki hareketine göre düzenlenmiştir. Ay takvimin de ise ayın dünya etrafındaki hareketine göre düzenlenmiştir. Ayet-i kerimede geçen aylar, ayın hareketleri dikkate alınarak hesaplanır. Ramazan, hac ve bayram günleri başta olmak üzere tüm dini gün ve geceler, ay tak- vimine göredir. Ay takvimine, kameri takvimler ismi verilir.
AY HESABI
Ay Takvimleri, ayın dünya etrafındaki bir dolanımı sırasında görülen büyüyüp küçülme sürecine dayanmaktadır. Ay takviminde bir ay 29,530 588 gün, bir yıl 12 ay, 354,367 056 gündür. Ay takviminde aylar yirmi dokuz gün yahut otuz gündür. 1 yıl da 354 veya 355 gün sürer.
Güneş takviminde 1 yıl 365,2422 gündür. Ay takviminde ise 1 yıl 354,367 056 gündür. Bir ay yılı, bir güneş yılın- dan 10,875 144 gün eksiktir. 33,5 hicrî yıl, 32,5 milâdî yıl geçtiğinde iki takvim arasındaki gün farkı bir yıla ulaşmaktadır.
Bu farktan dolayı, Ay takvimine göre; Ramazan ayı da, hac günleri de yılın günlerinde ilerlemekte ve 33 yıl boyunca tüm mevsim şartlarına denk gelmektedir. Böyle olunca 33 yıl içinde, kışın kısa günlerde de oruç tutuyoruz, yazın uzun günlerde de oruç tutuyoruz. Bakara suresinde bu konuda şöyle buyrulmaktadır: “Sana ayın şekillerini soruyorlar. De ki; o, insanlar ve Hac ibadeti için bir zaman ölçüsüdür.
HİCRİ TAKVİM: Müslümanlar, kameri takvimi, Hicri takvim olarak isimlendirmişlerdir. Bu takvimde, Resulullah Efendimiz’in hicreti, Miladi 622 yılı, başlangıç yılıdır. Muharrem ayının ilk günü de yılbaşı kabul edilmiştir. Hicretin resmen takvim başlangıcı sayılması, Hz. Ömer zamanında, Hicri 17, Miladi 638 yılında gerçekleşmiştir. Takvim başlan- gıcı olarak hicretin kabul edilmesi Hz.Ali’nin teklifidir.
Resulullah Efendimiz (s.a.v) ashabına doğru hesabı öğ- retmiş, bir ayın yirmi dokuz ya da otuz gün çektiğini söylemiştir. Doğru hesabı yapabilmeleri için de hilali gözlemeleri gerektiğini uygulamalı olarak göstermiştir. Ramazan hilâli görüldüğünde oruç başlamış, bir sonraki hilâl görüldüğünde de bayram yapılmıştır. Hava kapalı olur da hilâl görülemezse ay, otuz güne tamamlanmıştır.
Bunun gibi Resulullah Efendimiz (s.a.v) hayatta iken ayların başlangıç ve bitiş günleri kurala bağlanmıştır.1110 Dinimizin, tüm zaman ve takvimle ilgili hükümleri, ay takvimi ölçü alınarak ortaya çıkmıştır. Ay ölçü alındığı için bu aylara kameri aylar denilir. Kameri aylar; Muharrem, Sefer, Reblülevvel, Rebiülahir, Cemâziyelevvel, Cemaziyelâhir, Recep, Şaban, Ramazan, Şevval, Zilkade, Zilhicce, aylarından ibarettir.
AYLARLA OYNAYAN MÜŞRİKLER: Bunlardan dört ay, haram aylardır. Bunlar Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Receb aylarıdır. Bu aylara hürmet ve saygı gösterildiği için “Haram” denilmiştir. Bu aylarda savaş haramdır. Ancak Mekkeli müşrikler bu haram ayları kafalarına göre değiştiriyorlardı. Bazen ileri alıyor, bazen de geri bırakıyorlardı. Müşriklerin liderlerinden biri ortaya çıkar, bir yıl Muharrem ayını haram ilan eder, ertesi yıl ise Safer ayını haram ilan eder, insanlar da ona uyarlardı.
Araplar cahiliye döneminde haram aylarda birbirlerine saldırmazlardı. Hz.İbrahim’den beri bu adeti yaşatıyorlardı. Diyelim ki bir savaş çıkardılar ve bu savaş haram aya denk geldi. Haram ayı başka aya sayıyorlar, savaşa devam ediyorlardı.
İşlerine gelmediği durumlarda da rakiplerine karşı haram ay kozunu kullanıyorlar ve “Haram ayda savaş olmaz” deyip, savaş meydanından kaçmaya mazeret uyduruyorlardı. Bu konuda İbn-i Zeyd şöyle demiştir: “Araplar cahiliye döneminde, haram aylarında birbirlerine kızmaz ve dokun- mazlardı. Öyle ki kişi babasını öldüren kimseyle karşılaşsa ona elini kaldırmazdı. Kinane oğullarından “Kalmez” isimli bir kimse bu duruma düştü. Katili cezalandırmak istedi. Halk; “Bu ay Muharrem ayı’dır. Ceza verilmez” dediler. O da: “Bu yıl Muharrem ayını erteleriz. Bu ay haram ay olmasın” dedi ve düşmanını cezalandırdı.
Yine Mekkeli Müşrikler, ay takvimini güneş takvimine uydurmak için kullandıkları aylara, bir ay daha ilave edi- yorlar, böylece hac mevsimini de sabitlemiş oluyorlardı. Yaptıkları hac, 33 yıl boyunca gerçek tarihinin dışında yapılıyordu. Ancak 33 yıl sonra devir tamamlandığında gerçek tarihine denk geliyordu.
VEDA HACCINDA 12 AY: Resulullah Efendimiz (s.a.v) Veda haccını gerçek tarihinde yapmıştır. O günden itibaren ay takvimi ile oynanması da yasaklanmıştır. Hz.Ebubekir (r.a.) Resulullah Efendimiz’in (s.a.v), veda Haccında şöyle buyurduğunu haber vermiştir: “Şühesiz ki zaman, Allah’ın gökleri ve yeri yarattığı gündeki şekli üzere dönmüştür. Şüphesiz ki ayların sayısı, Allah’ın, gökleri ve yeri yarattığı günden beri kitabında tesbit olunduğu üzere, on ikidir. Bu aylardan dördü mukkades olan haram aylardır. Bunlar da, peşpeşe gelen zilkade, Zilhicce ve Muharrem ayları ile Recep ayıdır.”
İşte Veda Haccından beri yani Hicri 9. yıldan itibaren hacc günleri, takvimde doğru bir şekilde yer almaktadır.
SONUÇ OLARAK: Demekki 12 ayı belirleyen Allah’tır. 12 aya göre dünyada ilk yaşayanlar da Hz. Adem babamız ile Hz. Havva annemizdir.
AYHAN TALHA BAYRAKTAR
