Karanlık ortamlarda görmekte zorlanıyor, ışık azaldığında gözleriniz adeta “kararıyor” mu? Halk arasında tavuk karası olarak bilinen gece körlüğü, özellikle loş veya karanlık ortamlarda görme yetisinin azalmasıyla kendini gösteren bir göz rahatsızlığıdır. Göz sağlığıyla ilgili en sık karşılaşılan bu problem, sadece geçici bir durum olmayıp ciddi hastalıkların da habercisi olabilir.
Gece Körlüğü Ne Anlama Gelir?
Tıbbi adıyla niktalopi (nyctalopia) olarak bilinen gece körlüğü, kişinin karanlıkta veya loş ışıklı ortamlarda görme zorluğu yaşamasıdır. Bu durum, gözün retinasında yer alan ve “çubuk hücreler” olarak adlandırılan görme reseptörlerinin düzgün çalışmamasıyla ortaya çıkar.
Bu hücreler, az ışıklı ortamlarda görmeyi sağlar. Ancak çeşitli nedenlerle hasar gördüklerinde kişi karanlıkta neredeyse “göremez” hale gelir.
Tavuk Karası Neden Olur?
Gece körlüğü tek bir nedene bağlı değildir. Göz yapısında veya vücut genelinde ortaya çıkan bazı sağlık problemleri bu duruma yol açabilir.
Başlıca nedenler şunlardır:
- A Vitamini Eksikliği: Görme fonksiyonları için hayati öneme sahip A vitamini yetersiz alındığında, retina ışığa duyarlılığını kaybeder.
- Retinitis Pigmentosa: Kalıtsal bir göz hastalığı olan bu durum, retina hücrelerinin zamanla ölmesine neden olur ve gece körlüğüyle başlar.
- Katarakt: Göz merceğinin saydamlığını yitirmesi, özellikle gece ışıkların dağılmasına ve görme bulanıklığına neden olur.
- Glokom (Göz Tansiyonu): Göz içi basıncının artması, görme sinirlerine zarar vererek gece görüşünü etkileyebilir.
- Diyabet: Uzun süreli diyabet, göz damarlarına zarar vererek “diyabetik retinopati”ye yol açabilir. Bu da karanlıkta görmeyi zorlaştırır.
- Bazı İlaçlar: Epilepsi veya tansiyon ilaçları gibi bazı ilaçlar, retina hücrelerinin fonksiyonunu geçici olarak etkileyebilir.
Gece Körlüğü Belirtileri Nelerdir?
Tavuk karası genellikle yavaş ilerleyen bir durumdur. Kişi gündüzleri normal görürken, akşam olduğunda veya loş ortamlarda zorluk yaşamaya başlar.
Dikkat edilmesi gereken belirtiler şunlardır:
- Karanlıkta görme zorluğu
- Göz kamaşması veya ışık kaynaklarına bakınca rahatsızlık hissi
- Işıktan karanlığa geçildiğinde gözlerin geç adapte olması
- Araç kullanırken özellikle gece görüşünde zorlanma
- Zamanla çevresel görmede azalma
Bu belirtiler varsa, göz doktoruna başvurmak oldukça önemlidir.
Kimlerde Görülme Riski Yüksek?
Gece körlüğü, bazı kişilerde daha sık görülür. Risk faktörleri arasında şunlar yer alır:
- Uzun süre dengesiz beslenen veya A vitamini yetersizliği yaşayanlar
- Diyabet veya glokom hastaları
- Ailesinde retinitis pigmentosa öyküsü bulunanlar
- 50 yaş üzeri bireyler
- Sürekli bilgisayar veya telefon ekranına bakanlar
Gece Körlüğü Nasıl Teşhis Edilir?
Göz doktorları gece körlüğünü retina muayenesi, görme alanı testi ve A vitamini düzey ölçümü gibi yöntemlerle teşhis eder.
Bazı durumlarda optik koherens tomografi (OCT) veya elektroretinografi (ERG) gibi ileri testler de uygulanabilir.
Tavuk Karasının Tedavisi Var Mı?
Gece körlüğü tedavisi, nedenine göre değişir.
- A vitamini eksikliğine bağlı gelişmişse, takviyelerle kısa sürede düzelebilir.
- Katarakt kaynaklı ise cerrahi operasyonla görme geri kazanılabilir.
- Retinitis pigmentosa gibi kalıtsal hastalıklarda ise kesin bir tedavi olmamakla birlikte, ilerlemeyi yavaşlatan destek tedaviler uygulanabilir.
- Diyabetik retinopati gibi durumlarda kan şekeri kontrolü ve düzenli göz takibi şarttır.
Ayrıca doktor kontrolünde retina sağlığını destekleyen vitamin ve antioksidanlar da tedavi sürecine dahil edilebilir.
Göz Sağlığını Korumak İçin Öneriler
- A vitamini açısından zengin gıdalar (havuç, yumurta, ıspanak, balık yağı) tüketin.
- Göz muayenelerinizi düzenli yaptırın.
- Uzun süreli ekran kullanımında gözlerinizi dinlendirin.
- Gece araç kullanırken dikkatli olun, far ayarlarını doğru yapın.
- Şiddetli karanlıkta görme problemi yaşıyorsanız, mutlaka uzman desteği alın.
Gece körlüğü, çoğu zaman “önemsiz bir görme bozukluğu” sanılsa da, ciddi hastalıkların erken belirtisi olabilir. Özellikle A vitamini eksikliği veya kalıtsal retina hastalıkları bu sorunun temelinde yatıyor olabilir.
