Felç, beyin damarlarının tıkanması ya da yırtılması sonucunda beynin belirli bir bölgesine kan gitmemesiyle meydana gelir. Bu durumda o bölge yeterli oksijen ve besin alamaz ve hücreler hasar görür. Tıbbi adıyla “inme” olarak bilinen bu durum, dünya genelinde en sık görülen ölüm ve kalıcı sakatlık nedenleri arasında yer alır. Erken müdahale edilmediğinde sonuçları çok ciddi olabilir.
Felç Riskini Artıran Başlıca Faktörler Neler?
Felç, genetik ve çevresel birçok faktörün bir araya gelmesiyle oluşur. En sık karşılaşılan risk faktörleri arasında yüksek tansiyon, diyabet, kolesterol yüksekliği, kalp ritim bozuklukları, sigara ve alkol kullanımı yer alır. Ayrıca hareketsiz yaşam tarzı ve sağlıksız beslenme de felç riskini katlayarak artırır. Ancak asıl önemli olan, vücutta sinyal veren bazı belirtileri tanıyabilmek ve zamanında harekete geçmektir.
Yüzde Asimetri Varsa Dikkatli Olunmalı?
Felç belirtilerinin en bilinenlerinden biri yüz kaslarında ani düşüklük ya da asimetridir. Kişi gülümsemeye çalıştığında ağzının bir tarafı aşağı doğru kayıyorsa, yüzün bir tarafında aniden uyuşma ya da hissizlik oluşuyorsa bu durum ciddi bir felç belirtisi olabilir. Bu belirti genellikle aniden ortaya çıkar ve dakikalar içinde ilerleme gösterir.
Konuşma Bozukluğu Ciddiye Alınmalı?
Kişinin aniden konuşmasında bozulma, kelimeleri yuvarlama, ne söylediğini anlamakta zorlanma ya da kelimeleri hiç çıkaramama durumu da felç habercisi olabilir. Eğer bir kişi aniden anlamsız konuşmaya başlıyor ya da sorulara cevap veremiyorsa, zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Konuşma bozuklukları genellikle beynin sol yarım küresine giden damarlarda oluşan bir tıkanıklığın sonucu olarak ortaya çıkar.
Kolda ve Bacakta Ani Güçsüzlük Tehlike Sinyali Verebilir
Felç, genellikle vücudun bir tarafında ani kas zayıflığı ya da tamamen güç kaybı ile kendini gösterir. Kişi bir anda kolunu veya bacağını kaldıramaz hale gelir. Bu durum tek başına olabileceği gibi yüz ve konuşma bozukluklarıyla da birlikte görülebilir. Eğer bir kişi aniden bir kolunu ya da bacağını hissedemiyorsa veya kullanamıyorsa, bu ciddi bir işarettir.
Görme Problemleri De Felç Belirtisi Olabilir
Ani görme kaybı ya da bulanık görme, özellikle tek gözde oluşuyorsa, felç öncesi belirtiler arasında yer alabilir. Bu durum, beyindeki görme merkezine giden damarların tıkanmasıyla ilişkilidir. Bazı kişilerde iki gözde birden ani bulanıklaşma ya da görüş alanında kararma da meydana gelebilir.
Baş Dönmesi ve Denge Kaybı İhmal Edilmemeli
Bir anda dengesiz yürümeye başlamak, ayakta durmakta zorlanmak, ani baş dönmeleri ve sersemlik hali de felcin sessiz habercilerindendir. Beynin dengeyi sağlayan bölgelerine giden kan akışının bozulmasıyla bu belirtiler ortaya çıkar. Bu tür denge bozuklukları özellikle yaşlı bireylerde sıklıkla başka hastalıklarla karıştırılsa da dikkatle değerlendirilmelidir.
Şiddetli ve Ani Baş Ağrısı Ciddiye Alınmalı
Özellikle daha önce benzeri yaşanmamış, aniden başlayan ve çok şiddetli baş ağrısı, beyin kanaması kaynaklı bir felcin belirtisi olabilir. Beyin damarlarının yırtılmasıyla oluşan bu durum genellikle kusma, bilinç kaybı ya da ense sertliği ile birlikte seyreder. Böyle bir ağrı yaşandığında zaman kaybetmeden acil servise başvurmak gerekir.
Geçici Felç Belirtileri De Dikkate Alınmalı
Bazı durumlarda belirtiler sadece birkaç dakika ya da saat sürebilir ve sonra kaybolur. Bu duruma “geçici iskemik atak” adı verilir ve ileride oluşabilecek büyük bir felcin habercisi olabilir. Kısa süreli görme kaybı, konuşma bozukluğu ya da uzuvlarda uyuşma gibi belirtiler yaşanıyorsa bunlar da mutlaka tıbbi olarak değerlendirilmelidir.
Felçten Korunmak İçin Hangi Önlemler Alınmalı?
- Tansiyonun düzenli ölçülmesi ve kontrol altında tutulması
- Sigara ve alkol kullanımından uzak durulması
- Diyabetin kontrol edilmesi
- Kolesterol seviyelerinin düzenlenmesi
- Düzenli egzersiz yapılması
- Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığının kazanılması
- Uyku düzeninin sağlanması
- Stresin azaltılması
