Günümüzde, İslam dünyasında bazen göz ardı edilen ancak oldukça önemli bir konu var: “Allah” ve “Tanrı” kelimelerinin kullanımı. Bu kelimelerin anlamı, kullanım alanları ve İslami terminolojideki yerleri üzerine kelâm âlimlerinin görüşleri ne yönde? Bu haberimizde, bu soruların cevaplarını araştırıyoruz ve İslam inancında kelimelerin önemi üzerine derinlemesine bir bakış sunuyoruz.
İslami Perspektiften “Allah” ve “Tanrı”
“Allah” Kelimesinin Özel Yeri
İslam inancında “Allah” kelimesi, Cenâb-ı Hakk’ın yüce zâtına ve bütün kemâl sıfatlarına işaret eden, benzersiz ve özel bir isim olarak kabul edilir. Bu kelime, İslam âlimlerine göre, yalnızca Yüce Yaratıcı’yı tanımlamak için kullanılması gereken bir lafza-i celâlidir.
“Hiçbir dilde bu kelimenin ifade ettiği özel manayı kapsayacak bir kelime bulunmamaktadır.”
“Tanrı” Kelimesi ve Anlamı
Diğer yandan “Tanrı” kelimesi, Arapça “ilâh” kelimesinin bir karşılığı olarak kabul edilir. “İlâh” kelimesi, genel olarak “kendisine tapınılan varlık” anlamına gelir ve bu bağlamda hem Allah Teâlâ için hem de insanların Allah'tan başka taptıkları varlıklar için kullanılabilmektedir.
Bu açıdan, “Tanrı” kelimesinin kullanımı İslam inancına aykırı olmayıp, bazı İslâm toplumlarında alternatif isimler de kullanılmıştır.
“Nitekim İslâm toplumlarında ‘Hudâ’, ‘Yezdân’, ‘Çalap’ ve ‘Mevlâ’ gibi kelimeler de kullanılmıştır.”
Sonuç olarak, “Allah” kelimesinin İslam inancındaki özel yerinin yanı sıra, “Tanrı” kelimesinin de kullanımı İslâm âlimleri tarafından kabul edilebilir bulunmaktadır. Bu iki kelimenin, İslam inancındaki tevhid anlayışını ve Yüce Yaratıcı’nın benzersizliğini ifade etmede kritik rolleri vardır.
Ancak hiç bir şekilde tanrı kelimesi Allah kelimesini tam olarak karşılayamaz.
Din İşleri Yüksek Kurulunun Cevabını aynen paylaşıyoruz:
“Tanrı” kelimesi, Arapça “ilâh” kelimesinin karşılığıdır. “İlâh” kelimesi “kendisine tapınılan varlık” anlamına geldiğinden zaman zaman Allah Teâlâ (c.c.) için kullanıldığı gibi insanların Allah'tan başka taptıkları varlıklar için de kullanılır. “Allah” lafza-i celâli ise bizzat Allah Teâlâ’nın kendisini ifade eden özel ismidir. Bu bakımdan, kelâm âlimlerine göre “Allah” kelimesi, Cenâb-ı Hakk’ın yüce zâtına ve bütün kemâl sıfatlarına delalet eden özel ismidir. Hiçbir dilde bu kelimenin ifade ettiği özel manayı kapsayacak bir kelime bulunmamaktadır. Öte yandan “Allah” kelimesi bütün Müslümanlar için tevhid inancını temsil eden ortak bir bağ niteliğindedir. Bu sebeple Müslümanların, ibadet ettikleri tek yaratıcılarını “Allah” diye anmaları daha doğru olur. Dolayısıyla “Allah” bu adla veya “esmâ-i hüsnâ” adı verilen 99 isminden biriyle anılmalıdır. Bununla birlikte dinimizin bildirdiği mutlak kemâl sahibi, noksanlardan münezzeh olan Yüce Allah’ı “Tanrı” kelimesi ile ifade etmek de İslâm inancına aykırı olmaz. Nitekim İslâm toplumlarında “Hudâ”, “Yezdân”, “Çalap” ve “Mevlâ” gibi kelimeler de kullanılmıştır.
