Yalan Makinesi; Polygraph 

Yalan makineleri, televizyon ve gazetelerde sıkça karşımıza çıkan, ABD'de polis sorgulamalarında kullanılan önemli araçlardır.

Özellikle FBI veya CIA gibi kritik devlet görevlerine alınacak adaylara bu testler uygulanmaktadır.

Sensörler Yakalıyor

'Polygraph' adı verilen bu cihaz, sanığa 4-6 adet sensör bağlayarak çalışır. Bu sensörlerden gelen çeşitli sinyaller, dönen bir kağıt üzerine grafik olarak kaydedilir.

Bu sensörlerle sanığın nefes alış hızı, nabzı, kan basıncı (tansiyonu) ve terleme miktarı kaydedilir. Bazı yalan makinelerinde kol ve bacak hareketleri de kaydedilir.

Test Süreci ve Yöntemleri

Yalan makinesi testi başladığında, sanığa önce 3 veya 4 basit soru sorulur. Bu şekilde sanığın verdiği sinyallerin düzeni öğrenilir.

Daha sonra gerçek sorular sorulmaya başlanır ve sinyaller kayda alınmaya devam edilir.

Sinyaller Değişiyor

Test süresince ve sonrasında bir uzman grafikleri sürekli kontrol altında tutarak, hangi sorularda sinyallerin değiştiğini tespit eder.

Kalp atışının hızının artması, tansiyonun yükselmesi ve terleme genellikle yalan söylemenin belirtileridir. İyi eğitilmiş bir uzman grafiklere bakınca nerede yalan söylendiğini derhal anlayabilir.

Bu makineler, kalp atış hızı, kan basıncı, solunum hızı ve deri iletkenliği gibi vücut fonksiyonlarını izler.

"Kalp atışının hızının artması, tansiyonun yükselmesi ve terleme genellikle yalan söylemenin belirtileridir."

Günümüzde yalan makinesi hangi ülkelerde kullanılıyor?

Yalan makinesinin (poligraf) kullanımı ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Kesin ve güncel bir liste vermek zor olsa da, bilinen bazı kullanım alanları şunlardır:

• Amerika Birleşik Devletleri: Bir dönem adli kanıt olarak kabul görmüş olsa da, günümüzde mahkemelerde delil olarak kullanılması büyük ölçüde tartışmalıdır. Ancak, federal ve yerel kolluk kuvvetleri, istihbarat teşkilatları ve bazı özel sektör işe alım süreçlerinde kullanılmaya devam etmektedir. Örneğin, ABD İç Güvenlik Bakanlığı'nın yakın zamanda yalan makinesi kullanmaya başladığına dair haberler bulunmaktadır.
• Sırbistan: Siyasi çevrelerde ve hatta vatandaşlar arasında yalan makinesi testlerinin popüler hale geldiği ve canlı yayınlarda yapıldığına dair haberler bulunmaktadır. Hatta ülkede Avrupa Poligraf Akademisi tarafından tanınan bir enstitü de bulunmaktadır.
• İsrail: Polis teşkilatında yalan makinesi kullanılmaktadır.
• Amerika Birleşik resimleri: En yaygın ticari ülkedir. FBI, CIA gibi federal kurumlar, polis departmanları ve bazı özel şirketler (örneğin, işe alımlarda) poligraf testleri uygular. Ancak mahkemelerde genellikle delil olarak kabul edilmez.
• Rusya: Polis soruşturmalarında ve istihbarat birimlerinde poligraf kullanımı mevcuttu.
• Çin: Güvenlik ve istihbarat birimlerinde poligraf testlerinde uygulanıyor, özellikle hassas işlemlerdeki güvenilirliğini test etmek için.
• İsrail: İstihbarat ve güvenlik birimlerinde (örneğin, Mossad) poligraf kullanımı rapor edilmiştir.
• Hindistan: Polis soruşturmalarında ve bazı güvenlik taramalarında kullanılır.

Bazı ülkelerde ise yalan makinesinin mahkemelerde delil olarak kullanılması yasaktır veya ciddi sınırlamalara tabidir. Ayrıca, bazı istihbarat servislerinin farklı amaçlarla yalan makinesi kullandığına dair iddialar da mevcuttur.

Bir insanın yalan söylediğini nasıl anlarız? Yalan söylemenin belirtileri nelerdir?

Bir insanın yalan söylediğini kesin olarak anlamak mümkün olmasa da, bazı davranış ve fiziksel belirtiler yalan şüphesini artırabilir:

• Sözlü İpuçları:
  • Ağzı kapatma veya dudaklara dokunma: Bilinçsiz bir şekilde iletişimi kesme çabası olabilir.
  • Kendini tekrar etme: Düşünmek için zaman kazanma veya sizi ve kendini inandırma çabası olabilir.
  • Aşırı detay verme: Yalanı inandırıcı kılmak için gereğinden fazla bilgi sunma.
  • Doğrudan cevaplardan kaçınma: Konuyu değiştirme veya genel ifadeler kullanma.
  • Ses tonunda değişiklikler: Gerginlik veya huzursuzluk belirtisi olarak sesin titremesi, kısılması veya tizleşmesi.
• Sözsüz (Beden Dili) İpuçları:
  • Göz temasından kaçınma: Gözleri kaçırma, yere bakma veya aşırı kırpıştırma (ancak bazı yalancılar kasıtlı olarak göz teması kurabilir).
  • Mimiklerde doğallıktan uzaklaşma: Sahte gülümseme, gergin yüz ifadesi, dudakları sıkma, gözleri kısma.
  • Huzursuz beden dili: Elleri ovuşturma, parmakları tıkırdatma, ayakları sallama, saçla oynama.
  • Savunmacı duruş: Kolları kavuşturma veya vücudu geriye çekme.
  • Kaçış sinyalleri: Otururken vücudu kapıya doğru çevirme veya ayakta kapıya yaklaşma.
  • Söz ve beden dilinde uyumsuzluk: Örneğin üzücü bir olay anlatırken gülümsemek.
• Fizyolojik Belirtiler:
  • Terleme veya kızarma: Yalan söylemenin neden olduğu stresin fiziksel yansımaları.

Unutmayın: Bu belirtilerin tek başına yalan söylediği anlamına gelmeyebilir. Kişinin normal davranışları, içinde bulunduğu stres düzeyi gibi faktörler de bu belirtilere yol açabilir. Bu nedenle, birden fazla belirtinin bir arada görülmesi ve kişinin genel davranışlarından farklılık göstermesi daha anlamlı olabilir.

Testlerin Güvenilirliği ve Sınırlamaları

Her şeye rağmen, insanların soruları yorumlamaları ve tepkileri farklı olabildiğinden, yalan söylerken farklı davranabilmektedirler.

Bu durum, yalan makinesi testlerinin mükemmel olmadığını ve bazen yanıltıcı olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, yalan makinesi testleri kesin delil kabul edilmez.

Kesin Delil Değildir

Yalan makineleri, doğruyu söyleyip söylemediğini tespit etmek için kullanılan önemli araçlardır. Ancak, testlerin kesinliği ve güvenilirliği konusunda bazı sınırlamalar bulunmaktadır.

Bu nedenle, yalan makinesi testlerinin sonuçları her zaman kesin delil olarak kabul edilmez.

Yalan Makinesinin Tarihi

Yalan makinelerinin kökeni, 19. yüzyıla kadar uzanmaktadır. İlk poligraf cihazı, 1900'lerin başında John Augustus Larson tarafından geliştirilmiştir. Larson, polis departmanında çalışan bir tıp öğrencisiydi ve ilk poligraf cihazını 1921 yılında icat etti.

Bu cihaz, kalp atış hızı ve kan basıncı gibi fizyolojik tepkileri ölçerek çalışıyordu. Larson'un icadı, yalan tespiti alanında önemli bir adım olarak kabul edildi.

Keeler'in tasarımı

1920'lerin sonlarında, Leonarde Keeler, Larson'un icadını geliştirdi ve poligrafı daha da hassas hale getirdi.

Keeler'in tasarımı, deri iletkenliği ölçümlerini de ekleyerek daha kapsamlı bir analiz sağladı. 1930'larda ise Keeler'in poligraf cihazı, polis teşkilatları ve güvenlik kurumları tarafından yaygın olarak kullanılmaya başlandı.

Yalan makinesinin özellikleri ve işlevi nelerdir?

Yalan makinesi (poligraf), sorgulanan kişinin fizyolojik tepkilerini ölçerek yalan söyleyip söylemediğini tespit etmeye çalıştığı iddia edilen bir cihazdır. Temel olarak aşağıdaki fizyolojik değişiklikleri ölçen sensörler içerir:

• Solunum hızı ve derinliği: Göğüs ve karın bölgelerine yerleştirilen tüpler veya sensörlerle ölçülür.
• Kalp atış hızı ve kan basıncı: Bileğe veya parmağa takılan bir manşetle ölçülür.
• Terleme (deri iletkenliği): Avuç içlerine veya parmak uçlarına yerleştirilen elektrotlarla ölçülür.

Poligrafın Özellikleri

• Sensörler: Poligraf, birden fazla farklı parametreyi ölçen sensörlerden oluşur:
  • Kardiyovasküler Sensör: Kalp atış aralıkları ve kan basınç ölçer.
  • Galvanik Cilt Tepkisi (GSR): Ciltteki kaymaye bağlı elektrik iletkenliğini ölçer.
  • Solunum sensörleri: Göğüs ve karın bölgesine yerleştirilen bantlarla ayrılma payları ve derinliğini takip eder.
  • Hareket Sensörü (Opsiyonel): Kişinin tutuklu hareketlerini tespit etmek için kullanılır.

Poligrafın İşlevi:

Sorgulama sırasında, kişiye kontrol soruları (cevabı bilinen ve duygusal tepki yaratmayan sorular) ve ilgili sorular (incelenen olayla ilgili sorular) sorulur. Yalan makinesini kullanan uzman, bu sorulara verilen cevaplar sırasında kaydedilen fizyolojik tepkilerdeki değişiklikleri analiz eder.

Yalan söylendiğinde, otonom sinir sisteminin uyarılması sonucu kalp atış hızında artış, kan basıncında yükselme, terlemede artış ve solunum düzeninde değişiklikler beklendiği varsayılır. Uzman, bu değişikliklerin ilgili sorulara verilen cevaplar sırasında kontrol sorularına verilen cevaplara göre daha belirgin olup olmadığını değerlendirerek kişinin yalan söyleyip söylemediği yönünde bir çıkarımda bulunur.

Ancak, yalan makinesinin %100 güvenilir olmadığı ve sonuçlarının tartışmalı olduğu unutulmamalıdır.

 Etkili Bir Araç

Fizyolojik tepkilerin yalan söyleme ile doğrudan ilişkili olmadığını savunanlar, bu tür cihazların yanıltıcı sonuçlar verebileceğini öne sürmektedir

. Bununla birlikte, destekçileri poligraf testlerinin suç soruşturmalarında ve güvenlik taramalarında etkili bir araç olduğunu savunmaktadır.

Ülkeden Ülkeye Değişiyor

Modern yalan makineleri, gelişmiş teknoloji ile donatılmıştır ve yazılımlar aracılığıyla daha hassas analizler yapabilmektedir.

Bu cihazlar, genellikle suç soruşturmalarında, mahkemelerde ve güvenlik taramalarında kullanılmaktadır. Ancak, yalan makinelerinin sonuçlarının hukuki geçerliliği, ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir.

Yalan makinelerinin geleceği, yapay zeka ve biyometrik teknolojilerle daha da gelişecektir. Bu gelişmeler, poligraf testlerinin doğruluğunu artırabilir ve yeni kullanım alanları açabilir. Ancak, etik ve hukuki tartışmalar, yalan makinelerinin kullanımını şekillendirmeye devam edecektir.

Yalan Makinesine Modern alternatifler

Poligrafın yerini alabilecek daha gelişmiş teknolojiler geliştiriliyor:

• fMRI (Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme): Beyindeki yalanla aktiviteyi tespit edebilir, ancak pahalı ve pratik değildir.
• Ses Analizi: Ses tonundaki değişimleri analiz eden yazılımlar.
• Göz Takibi ve Mikro İfadeler: Yüz ifadeleri ve göz hareketlerini inceleyen yapay zeka destekli sistemler.

iPhone'larda Neden Desen Şifre Yok? Apple Bu Seçeneği Neden Hiç Sunmadı?

İçeriği Görüntüle

İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!

Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!

Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!

Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!