Günlük yaşamda aniden başınız dönüyor, etrafınız sanki dönüyormuş gibi mi hissediyorsunuz? İşte bu durum çoğu zaman vertigo adı verilen bir rahatsızlığın habercisi olabilir. Halk arasında “baş dönmesi hastalığı” olarak bilinen vertigo, kişinin dengesini kaybetmesine, mide bulantısına ve hatta düşme hissine kadar birçok belirtiyle kendini gösterebilir.
Vertigo Nedir?
Vertigo, başın içindeki denge merkezinin bozulması sonucu ortaya çıkan bir denge bozukluğudur. Kişi kendisi dönüyormuş gibi hissedebilir ya da çevresindeki nesnelerin döndüğünü algılar. Bu durum genellikle iç kulakta yer alan denge organlarının çalışmasındaki sorunlardan kaynaklanır.
Vertigo bir hastalık değil, başka bir rahatsızlığın belirtisidir. En sık nedenlerinden biri iç kulak kristallerinin yerinden oynamasıdır. Bunun dışında, Meniere hastalığı, vestibüler nörit (denge sinirinin iltihabı), migren ya da boyun fıtığı gibi sorunlar da vertigoya yol açabilir.
Vertigonun Belirtileri Nelerdir?
Vertigo belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ancak en sık görülen şikayetler şunlardır:
- Şiddetli baş dönmesi ve dengesizlik hissi
- Gözlerin istemsiz hareket etmesi (nistagmus)
- Mide bulantısı ve kusma
- Terleme ve halsizlik
- Kulakta çınlama veya basınç hissi
- Yürürken dengesiz olma veya duvara tutunma ihtiyacı
Bazı kişilerde belirtiler sadece birkaç saniye sürerken, bazılarında dakikalar hatta saatler boyunca devam edebilir.
Vertigo Neden Olur?
Vertigonun birçok farklı nedeni olabilir. En yaygın sebeplerden bazıları şunlardır:
- İç kulak kristallerinin yer değiştirmesi (BPPV): Baş hareketiyle birlikte oluşan kısa süreli baş dönmeleriyle kendini gösterir.
- Meniere hastalığı: İç kulakta sıvı birikmesi sonucu meydana gelir ve kulakta çınlama, basınç hissi ile birlikte görülür.
- Vestibüler nörit: Denge sinirinin iltihaplanmasıyla oluşur. Genellikle viral enfeksiyonlardan sonra ortaya çıkar.
- Migren kaynaklı vertigo: Migren ataklarıyla birlikte baş dönmesi yaşanabilir.
- Boyun veya kafa travmaları: Kaza, düşme ya da ani hareketler denge sistemini etkileyebilir.
Vertigo Nasıl Teşhis Edilir?
Vertigo tanısı, hastanın şikayetleri ve fizik muayene bulgularına göre konur. Gerekirse odiyometri (işitme testi), MR veya BT gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Ayrıca denge testleri de tanı koymada yardımcı olur.
Vertigo Nasıl Tedavi Edilir?
Vertigonun tedavisi, nedenine göre değişir. Eğer sebep iç kulak kristallerinin yerinden oynamasıysa, doktorun uygulayacağı Epley manevrası gibi baş hareketleriyle bu kristaller yerine oturtulabilir.
Ayrıca:
- İlaç tedavisi ile mide bulantısı ve baş dönmesi hafifletilebilir.
- Tuzsuz diyet ve sıvı kısıtlaması, Meniere hastalığına bağlı vertigoda faydalıdır.
- Fizyoterapi ve denge egzersizleri düzenli yapıldığında iyileşmeyi hızlandırabilir.
Vertigo Nasıl Önlenir?
Her vertigo atağını önlemek mümkün olmasa da, bazı basit önlemlerle risk azaltılabilir:
- Ani baş hareketlerinden kaçının.
- Bol su için, tuzlu yiyeceklerden uzak durun.
- Uykusuz kalmamaya özen gösterin.
- Stresi azaltın, kafein ve sigara kullanımını sınırlayın.
Vertigo, çoğu zaman geçici bir sorun olsa da bazı durumlarda altta ciddi bir hastalık yatabilir. Bu nedenle sık veya uzun süren baş dönmesi yaşayan kişilerin mutlaka bir KBB veya nöroloji uzmanına başvurması gerekir. Doğru tanı ve tedaviyle vertigo kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi yeniden yükseltilebilir.
