Öşür Nedir?
Öşür, toprak mahsullerinden alınan bir zekât türüdür. Genel olarak, sulama için ek bir masraf yapılmayan arazilerden elde edilen ürünlerin onda biri (%10), sulama masrafı olan arazilerden elde edilen ürünlerin ise yirmide biri (%5) öşür olarak verilir.
Öşür yükümlülüğünün temelinde, topraktan çıkan ürüne sahip olmak yatar. Bu yüzden, öşür kimin zimmetinde ve mal varlığında ise onun tarafından verilir.
-
Mülkiyet ve Yükümlülük: Öşür, mahsulün mülkiyetine sahip olan kişi tarafından verilir. Bu yüzden, tarla kiraya verildiğinde mahsulün mülkiyeti tamamen kiracıya geçer ve öşür sorumluluğu da ona ait olur. Yarıcılık durumunda ise mülkiyet her iki tarafa da ait olduğundan, öşür yükümlülüğü de paylaşılır.
-
Ekonomik Adalet: Bu hükümler, ekonomik adaleti sağlamayı amaçlar. Ziraat faaliyetlerinin maliyetini ve riskini üstlenen, toprağı işleyen ve ürünü yetiştiren kişi, mahsulün asıl sahibi kabul edilerek öşür sorumluluğunu üstlenir. Bu durum, İslam ekonomisindeki adil paylaşım ilkesine de uygundur.
Kiraya verilen tarlanın öşrü kiracıya aittir
Tarla belli bir ücret karşılığında kiraya verilmişse, mahsulden tarla sahibine hiçbir pay düşmez. Bu durumda öşür, çıkan ürünün tamamını alan kiracıya aittir. Hanefî mezhebinde İmam Ebû Yûsuf ve Muhammed’in de içinde bulunduğu çoğunluk bu görüşü benimsemektedir. Çünkü öşür, toprağın değil, çıkan ürünün hakkıdır.
Yarıcılıkta öşür ürün payına göre verilir
Tarlanın yarıcılık (ortakçılık) usulüyle verilmesi halinde ise öşür, tarla sahibi ile yarıcı arasında paylaştırılır. Her biri, kendi hissesine düşen ürünün öşrünü vermekle yükümlüdür. Böylece her iki taraf da mahsuldeki payı oranında sorumluluk taşır.
Bedelsiz verilen tarlada sorumluluk ürünü ekene aittir
İyilik, sıla-i rahim veya ihtiyaç sahiplerine destek amacıyla tarlanın ücretsiz olarak verilmesi durumunda, öşür yükümlülüğü tamamen tarlayı ekene aittir. Tarla sahibinin bu noktada herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
“Öşür, tarlanın değil, çıkan ürünün hakkıdır. Bu nedenle üründen pay alan herkes, payına düşen öşrü vermekle mükelleftir.” (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr)
Tarlanın Ekilmesi İçin Başkasına Verilmesi ve Öşür Yükümlülüğü
-
Tarlanın Kiralanması: Tarla, belli bir ücret karşılığında kiraya verildiyse, öşür yükümlülüğü kiracıya aittir. Çünkü öşür, toprağın değil, elde edilen ürünün zekâtıdır. Mahsulün tamamını alan kişi kiracı olduğu için, öşrü vermek de ona düşer. Bu görüş, Hanefi mezhebinde İmam Ebû Yûsuf ve Muhammed gibi çoğunluk fıkıh alimleri tarafından da desteklenmektedir.
-
Tarlanın Yarıcılık (Müsakat veya Müzaraa) ile Verilmesi: Bu uygulamada tarla sahibi, masulün bir kısmını alır, tarlayı eken kişi de masulün kalan kısmını alır. Bu durumda, her iki taraf da kendi payına düşen ürünün öşrünü verir. Yani hem tarla sahibi hem de eken kişi, anlaştıkları oranlarda ürünün öşür zekâtından sorumludur.
-
Tarlanın Ücretsiz Olarak Verilmesi (Ödünç Verme): Eğer tarla, akrabalık veya yardımseverlik gibi nedenlerle herhangi bir bedel olmaksızın başkasına verilirse, öşür tarlayı kullanan kişiye aittir. Tarla sahibinin bu durumda herhangi bir öşür sorumluluğu bulunmaz. Dinimiz, akraba veya fakir kimselere bu şekilde yardım etmeyi teşvik eder. ATB
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!
