Türkiye’nin en aktif deprem kuşaklarından biri olan Marmara Bölgesi, uzun yıllardır bilim dünyasının odağında yer alıyor. Bölgeyle ilgili en dikkat çeken değerlendirmelerden bazıları, “Deprem Hocası” olarak tanınan Prof. Dr. Şener Üşümezsoy’dan geliyor. Üşümezsoy, Marmara Denizi’ndeki fay sistemine dair geliştirdiği farklı teorilerle kamuoyunda sıkça tartışma yarattı.
Beklenen İstanbul Depremi
Üşümezsoy’un Marmara Denizi odaklı analizleri, genellikle “beklenen büyük deprem” senaryosuna dair klasik görüşlerden ayrılıyor. Üşümezsoy, Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi içerisindeki segmentlerinin tek bir hat üzerinde kırılmayacağını, enerji birikiminin farklı kollara dağıldığını savunuyor. Ona göre, bazı segmentler “kilitli” değil ve büyük bir enerjiyi boşaltmış durumda.
Bu kapsamda özellikle Kumburgaz çukuru ve Adalar segmenti üzerine yoğunlaşan çalışmalarıyla tanınan Üşümezsoy, “Marmara’da tek bir büyük deprem değil, orta büyüklükte birkaç deprem zinciri yaşanabilir” görüşünü dile getiriyor. Bu yaklaşım, diğer birçok deprem bilimcinin “7’nin üzerinde bir İstanbul depremi bekleniyor” yönündeki değerlendirmelerinden ayrılıyor.
📌 Prof. Dr. Şener Üşümezsoy Kimdir, Nereli ve Kaç Yaşında? Prof. Dr. Şener Üşümezsoy Ne İş Yapıyor?
Stres Transferi Modeli ve Enerji Dağılımı Analizi
Üşümezsoy’un bilimsel değerlendirmelerinde öne çıkan bir diğer kavram ise “stres transferi modeli”. Bu modele göre, 1999 Gölcük Depremi sonrasında oluşan enerji, doğrudan İstanbul açıklarındaki fay hatlarına değil, daha batıdaki segmentlere yöneldi. Bu nedenle Marmara’nın belirli bölümlerinde enerjinin büyük ölçüde boşaldığını belirtiyor.
Üşümezsoy, “Enerjiyi sadece fayın geometrisiyle değil, biriken stresin yönüyle analiz etmek gerekir” diyerek yaklaşımının bilimsel temelini bu noktada konumlandırıyor. Bu bakış açısı, onu Türkiye’deki deprem biliminde farklı bir konuma taşıyor.
Bilimsel Tartışmaların Merkezinde
Prof. Dr. Şener Üşümezsoy’un görüşleri zaman zaman akademik çevrelerde tartışmalara neden olsa da, onun amacı aynı: Deprem farkındalığını artırmak ve olası riskleri bilimsel temelde değerlendirmek. Üşümezsoy, özellikle medya aracılığıyla yaptığı açıklamalarda haritalar, çizimler ve modeller kullanarak kamuoyunu bilgilendirmeye devam ediyor.
Deprem Bilincine Katkı Sağlayan Bir Bilim İnsanı
Üşümezsoy, farklı düşünse de her zaman bilimin ve halkın yanında durdu. Yıllardır sürdürdüğü saha araştırmaları, televizyon programları ve konferanslarla Türkiye’de deprem bilincinin gelişmesine katkıda bulundu. Marmara Denizi’nin karmaşık fay yapısını açıklamaya yönelik teorileri, Türkiye’nin deprem gerçekliğini anlamada alternatif bir perspektif sunmaya devam ediyor.
Uzmanların Marmara Depremi Hakkındaki Farklı Görüşleri
Türkiye’nin en yoğun nüfusa sahip bölgesi olan Marmara, olası büyük deprem senaryolarıyla sık sık gündeme geliyor. Bilim insanları, özellikle Kuzey Anadolu Fayı (KAF) üzerindeki hareketlilik konusunda hemfikir olsa da, yaklaşan depremin zamanı, büyüklüğü ve kırılma segmenti konusunda farklı görüşler paylaşıyor. İşte önde gelen jeologların Marmara depremine dair farklı değerlendirmeleri:
Prof. Dr. Şener Üşümezsoy: “Enerji farklı segmentlere dağıldı”
“Deprem Hocası” olarak tanınan Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, Marmara Denizi’nin tek bir hat üzerinde kırılmayacağını savunuyor. Üşümezsoy’a göre, 1999 Gölcük Depremi’nden sonra enerjinin büyük kısmı batıya, yani Tekirdağ ve Bandırma açıklarındaki segmentlere yöneldi. Bu nedenle, beklenen büyük İstanbul depremi yerine “orta büyüklükte bir dizi deprem” yaşanabileceğini belirtiyor.
Prof. Dr. Naci Görür: “Marmara’da 7’nin üzerinde deprem kaçınılmaz”
Prof. Dr. Naci Görür, Marmara Denizi’nin altındaki fay sisteminin kritik enerji birikimine sahip olduğunu vurguluyor. Görür, özellikle Kumburgaz çukuru olarak bilinen bölümde gerilimin arttığını ve burada 7.2 büyüklüğüne varan bir depremin yaşanmasının muhtemel olduğunu ifade ediyor. Görür, sık sık kamuoyuna “Zaman daralıyor, Marmara’da yapı stokunun güçlendirilmesi gerekiyor.” uyarısında bulunuyor.
Prof. Dr. Celal Şengör: “Fayın kırılma süreci tamamlanmadı”
Jeoloji alanının önde gelen isimlerinden Prof. Dr. Celal Şengör ise, 1999 depreminden sonra Kuzey Anadolu Fayı’nın batı segmentinin hâlâ kilitli olduğunu düşünüyor. Şengör’e göre, Marmara Denizi altındaki fayın bir kısmı henüz enerjisini boşaltmadı ve bu durum İstanbul’u ciddi bir deprem riskiyle karşı karşıya bırakıyor. “Kırılma olmadan bu enerji ortadan kalkmaz.” diyerek büyük bir sarsıntının kaçınılmaz olduğunu dile getiriyor.
Ortak Nokta: Marmara’da Risk Sürüyor
Uzmanlar arasında yorum farkları olsa da, tüm bilim insanlarının üzerinde uzlaştığı bir gerçek var: Marmara Bölgesi, Türkiye’nin en riskli deprem kuşaklarından biri. Bölgedeki nüfus yoğunluğu ve yapı stoğunun durumu, olası bir depremin etkilerini artırabilecek en önemli unsurlar arasında yer alıyor. Uzmanlar, hazırlık ve bilinç düzeyinin artırılmasının hayati önem taşıdığı konusunda hemfikir.
