Türkçede artık pek sık kullanılmayan ama duyulduğunda merak uyandıran “sarfınazar” kelimesi, Osmanlı döneminden günümüze ulaşmış köklü bir ifadedir. Günlük dilde fazla yer almasa da, hem edebi metinlerde hem de eski belgelerde karşımıza çıkar. Peki sarfınazar ne demek, hangi anlamlarda kullanılır ve kökeni nedir?
Sarfınazar Kelimesinin Gerçek Anlamı
“Sarfınazar” kelimesi, Arapça kökenli bir ifadedir.
“Sarf” kelimesi çevirmek, yöneltmek,
“nazar” ise bakış, dikkat anlamına gelir.
Bu iki kelimenin birleşiminden oluşan “sarfınazar”, kelime anlamı olarak “bakışı başka yöne çevirmek” ya da “görmezden gelmek, dikkate almamak” demektir.
Yani bir olay, söz ya da davranış karşısında bilerek tepki göstermemek, aldırmamak veya görmezden gelmek anlamında kullanılır.
Sarfınazar Günlük Hayatta Nasıl Kullanılır?
“Sarfınazar” ifadesi genellikle kibar bir dille “görmezden gelmek” anlamında tercih edilir.
Örneğin:
- “Bu hatanı bir kereye mahsus sarfınazar ediyorum.”
- “Sarfınazar etmek gerekir, çünkü konu uzadıkça karmaşıklaşıyor.”
Bu cümlelerde, kişi bilinçli bir şekilde durumu büyütmeden geçiştiriyor, yani affedici veya olgun bir tavır sergiliyor.
Sarfınazar Etmek Ne Anlama Gelir?
Türkçede sıkça “sarfınazar etmek” şeklinde kalıplaşmış bir kullanım vardır.
Bu ifade, “görmezden gelmek, üstünde durmamak, dikkate almamak” anlamına gelir.
Yani bir kişi “sarfınazar ettiyse”, o konuyu bilmesine rağmen tepki göstermemeyi veya değerlendirmemeyi tercih etmiştir.
Sarfınazar Kelimesinin Kullanıldığı Yerler
“Sarfınazar” genellikle şu durumlarda kullanılır:
- Birinin kusurunu affederken: “Bu seferlik sarfınazar edelim.”
- Küçük bir detayı önemsememek gerektiğinde: “Bu noktayı sarfınazar edersek konu daha netleşir.”
- Edebi veya resmi konuşmalarda: “Bazı eleştirileri sarfınazar ederek ilerlemekte fayda var.”
Bu yönüyle kelime, hem hoşgörü hem de bilinçli bir suskunluk anlamı taşır.
Sarfınazar İle Benzer Anlamlı Kelimeler
Türkçede “sarfınazar” kelimesine yakın anlamda kullanılabilecek kelimeler şunlardır:
- Görmezden gelmek
- Aldırmamak
- Önemsememek
- Üzerinde durmamak
- Affetmek
Ancak “sarfınazar” bu kelimelere göre daha zarif ve edebi bir ifadedir.
Sarfınazar Kelimesinin Günümüzdeki Kullanımı
Eskiden resmi yazışmalarda, devlet belgelerinde ve edebiyat eserlerinde sıkça yer alan “sarfınazar” kelimesi, günümüzde yerini daha sade ifadelere bırakmıştır.
Buna rağmen bazı yazarlar ve konuşmacılar, kelimenin zarif tonundan dolayı hâlâ “sarfınazar etmek” ifadesini kullanmaktadır.
“Sarfınazar”, Türkçeye Osmanlı döneminden geçmiş, anlamı “görmezden gelmek” olan bir ifadedir. Ancak kelimenin asıl vurgusu sadece umursamamak değil, bilinçli bir olgunlukla tepki vermemek anlamını taşır. Dolayısıyla “sarfınazar etmek”, hem edebi hem de kültürel açıdan zarif bir davranışı ifade eder.
