İshak Paşa, yaptırdığı hayri tesislerinin yönetimi, çocuklarına aittir. Onların soyu tükendiğinde ise vakıf yönetimini, azadlıları yani hürriyete kavuşturulmuş köleleri üstlenecektir.Çünkü bunlar, İshak Paşa'nın, İnegöl'de tesis eylediği hayri eserlerin çevresinde iskan edilmiştir,
Sanat ve ticaretle meşgul olan bu kalabalık azadlı cemaat, "İshak Paşa Cemaati" adıyla Osmanlı defterlerinde yer almıştır.
SİNANBEY
İbrahim-zadeler adına İshak Paşa vakıflarının nezaretini üstlenen ve zaman zaman da fiilen bu vakıfları yöneten Sinan Bey, İshak Paşa'nın azadlılarındandır.
Sinan Bey, İshak Paşa'nın vekili ve kahyası olarak İnegöl'e büyük hizmetler vermiştir. İleride bunlardan bahsedilecektir.
PİRİ AHMED ÇELEBİ
İshak Paşa'nın oğullarından devlet hizmetine giren Piri Ahmet Çelebi, babası İshak Paşa gibi maliyeci olmuştur. Piri Ahmet Çelebi, Amasya Sancak Beyliği'ne atanan Fatih Sultan Mehmed'in büyük oğlu Şehzade Beyazıt'in maiyetine girmiş ve uzunca bir müddet Amasya'da kalmıştır. Şehzade Beyazıt, babası Fatih Sultan Mehmed'in yerine hükümdar olunca Piri Ahmet Çelebi de O'nunla birlikte, İstanbul'a gelmiş ve de İstanbul'a yerleşmiştir.
Halen İstanbul'da Fındıkzade semtinde bulunan ve ibadete açık olan Piri Ahmed Çelebi/Lütuf Paşa Camii, bu zata ait hayri bir eserdir.
ŞADİ BEY
İshak Paşa'nın Şadi Bey adındaki oğluna gelince; bu zat da Yavuz Sultan Selim'in maiyetinde yetişmiştir. Trabzon Sancak Bey'i iken Yavuz Sultan Selim'in yakınında bulunan Şadi Bey, Amasya Beylerbeyliğine atanmıştır.
Şadi Bey'in oğlu İbrahim Bey de önce, Bursa Sancak Bey'i sonra da Kanuni sultan Süleyman devrinde o da Amasya Sancak Bey'i olmuştur. Görevinden ayrıldığında Şadi Bey'e -dirlik olarak- Biga tahsis olunduğu için O, buraya yerleşmiştir. Hem kendisinin ve hem de oğlu İbrahim Bey'in, Çanakkale-Biga'da hayri eserleri bulunmaktadır.
İnegöl'lü İshak Paşa'nın oğullarından olan Şadi Bey ve O'nun da oğlu olan İbrahim Bey, Yavuz sultan Selim ve Kanuni sultan Süleyman devirlerinde Amasya ve Sivas Sancak Beyleri olarak Anadolu'daki celali isyanlarına karşı -uzun yıllar- mücadele etmişlerdir. Resmi hizmetleri sona erdiğinde de İnegöl'e değil, kendilerine dirlik olarak tahsis olunan Çanakkale-Biga İlçesi'ne yerleşmişlerdir. Her ikisinin de Biga İlçesi'nde yaptırdığı cami ve hayrat, günümüze kadar gelmiştir.
İSHAK PAŞA'NIN VAKIFLARI
İnceleme konumuz olan İshak Paşa, dedesi İsa Bey'in Amasya kökenli olmasına rağmen, hayri eserlerinin hiç birini Amasya coğrafyasında yapmamıştır. Bu husus, son derece dikkat çekicidir.
Diğer yandan, biyografisinde görüldüğü üzere İshak Paşa, İnegöl doğumlu olduğu halde, gençlik ve yetişkinlik dönemini, Amasya Sancak Bey'i ve muhafızı Yergüç Paşa ve O'nun kardeşi Hızır Bey'in maiyetinde geçirmiştir.
1434-1460 yılları arasında sözü edilen devlet adamları arasında güçlü bir maliyeci olarak yetişen İshak Paşa, Kuzey Anadolu'yu hedef alan, özellikle İsfendiyaroğullarına karşı yapılan fetih harekatı sırasında Fatih Sultan Mehmed tarafından Ankara'ya davet olunmuş ve Anadolu Beylerbeyliğine atanmıştır. 1460 yılında gerçekleşen bu atama işleminden sonra, İshak Paşa'nın etkili bir devlet adamı olarak, yıldızının sür'atle parladığına şahit olmaktayız. (DEVAM EDECEK)
