Cuma Camii'nin çevresinde oluşturulan Cami-i Şerif Mahallesi'nden sonra Yenice Mahallesi'nin kurulması da İnegöl'ün imar ve ihyasında üçüncü aşamayı teşkil eder.
Bunu sağlayan zat da tahrir defterlerinde zeamet sahibi olarak gösterilen Hamza Beyoğlu Derviş Mehmet Bey'dir.
Derviş Mehmet Bey, Antakya'dan gelerek Bursa'ya yerleşmiş olan K?sım Efendi'yi İnegöl'e davet eylemiş ve sempati beslediği bu zat adına, Diğrihı Çayırında/Atış Alanı'nda bir tekke-zaviye inşa eylemiştir.
KASIM EFENDİ
İşte bu tekke-zaviye çevresinde teşekkül eden yerleşim alanı, Yenice Mahallesi adını almış ve İnegöl'ün üçüncü mahallesi olmuştur. Bu yeni mahallenin merkezinde de K?sım Efendi Tekke ve Zaviyesi yer almıştır.
K?sım Efendi, yaygın eğitim sistemi içinde, tekke ve zaviyesinde irşat hizmeti sunmuştur. Sohbetlerini de Cevahirü'l-Ahbar isimli eserinde toplamıştır. Bu yolla verdiği tasavvufi eğitimden müritleri geniş ölçüde yararlanmıştır.
Cevahirü'l-Ahbar isimli bu eserin - Demirci-zadelerden Hacı Abbas Ağa adına istinsah edilmiş bir nüshası, halen, K?sım Efendi Zaviye ve Türbesi'nde mahfuzdur.
Bu duruma göre, K?sım Efendi, İnegöl'lü ilk yazar olma hüviyetini kazanmış bulunmaktadır.
İNEGÖL'ÜN YOK OLAN MEZARLIKLARI
Bir diğer husus, İnegöl Kasaba merkezinde bulunan her mahallenin, bir mezarlığı bulunuyordu. Söz gelimi, İshak Paşa Camii'nin kıble tarafı ki günümüzde parktır, burası, İshak Paşa Mezarlığı'dır.
Belediye Kültür Sarayı'nın bulunduğu saha da Cuma Mahallesi Mezarlığıdır. Sinan Bey Mahalle Mezarlığı ise Kırcalı Camii'nin ve İnegöl San'at Mektebi'nin bulunduğu alandır.
Yenice Mahalle Mezarlığı da K?sım Efendi Caddesi üzerinde ve camiin yüz metre kadar ilerisindedir; günümüzde mezarlığın bulunduğu ada, meskun mahal olmuş; Akçabat Fırını'nın yer aldığı lüks bina tipi yapılar ile bu ada, doldurulmuştur.
GÖÇLER İLE KURULAN MAHALLELER
Şehir merkezinin çekirdeğini oluşturan bu üç mahalleye ilaveten 1699 Karlofça Andlaşması'ndan sonra -Balkanlardan ve Kafkaslardan aldığı göçler ile - İnegöl, nüfus yönünden, hızla artmıştır.
Göç sonrası oluşan mahalleler sırasıyla; Osmaniye, Hamidiye, Burhaniye, Mahmudiye, Orhaniye, Süleymaniye, Kemal Paşa, Mesudiye, Karadere/ Huzur, Akhisar mahalleleri yanı sıra son olarak da Alanyurt belde mahalleleri de İnegöl belediye sınırları içine alınmıştır.
Büyükşehir uygulaması ile de ilçeye bağlı tüm köyler, İnegöl'ün mahallesi ilan edilmiştir.
RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN
DERLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN AYHAN BAYRAKTAR
