Hıçkırık, çoğu zaman ansızın başlar ve genellikle kısa sürede kendiliğinden geçer. Ancak bu basit refleksin arkasında yatan bilimsel mekanizmalar, pek çok kişi için hâlâ bir merak konusudur.
İşte bilimin hıçkırık üzerine verdiği cevaplar ve hıçkırığı durdurmanın yolları.
Hıçkırığın Arkasındaki Bilim
Nefesimiz ve Diyaframın Rolü
Her hıçkırık seansı, akciğerlerimizin ve diyafram kasımızın karmaşık bir dansıyla başlar. Nefes alırken, akciğerlerimize hava dolar ve diyafram kasımız büzüşerek genişlemelerine yardımcı olur.
Ancak bazen, özellikle hızlı yemek yediğimizde ya da gülme nöbetlerine kapıldığımızda, bu süreç beklenmedik bir misafirle karşılaşır: fazladan hava.
İşte hıçkırık, yiyeceğin yüzeyine yapışarak sindirim sistemine giren havayı atmak için bedenimizin gösterdiği bir tepkidir.
Hıçkırık Neden Olur?
Hızla yenen bir öğün ya da gülme esnasında yutulan fazla hava, sindirim sistemimize girdiğinde diyaframımızı ani bir şekilde büzüştürerek hıçkırığa neden olabilir.
Bu ani hareket, ses tellerimizin üzerindeki alanda bir kapanmaya yol açar ve hava akışının kısa süreliğine bloke olmasıyla tanıdık 'hıck' sesi meydana gelir.
Hıçkırığın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, sinir sistemi, sindirim sistemi ve psikolojik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.
Hıçkırığa Neden Olan Davranışlar Nelerdir?
- Hızlı yemek yemek: Hızlı yemek yemek, hava yutmaya ve mideyi aşırı doldurmaya neden olarak hıçkırığı tetikleyebilir.
- Aşırı yemek yemek: Midenin aşırı dolması, diyaframı sıkıştırarak hıçkırığa yol açabilir.
- Ani sıcaklık değişimleri: Ani sıcak veya soğuk içecekler tüketmek veya ani sıcaklık değişikliklerine maruz kalmak, diyaframı etkileyerek hıçkırığı tetikleyebilir.
- Stres ve heyecan: Stres, heyecan ve anksiyete gibi duygusal durumlar, sinir sistemini etkileyerek hıçkırığa neden olabilir.
- Hava yutmak: Sakız çiğnemek, pipetle içecek içmek veya hızlı konuşmak gibi davranışlar, hava yutmaya ve hıçkırığa yol açabilir.
Hıçkırığa Neden Olan İçecek ve Gıdalar Nelerdir?
- Gazlı içecekler: Gazlı içecekler, midede gaz birikimine neden olarak diyaframı etkileyebilir ve hıçkırığı tetikleyebilir.
- Alkol: Alkol, mideyi tahriş ederek ve sinir sistemini etkileyerek hıçkırığa neden olabilir.
- Baharatlı yiyecekler: Baharatlı yiyecekler, mide asidini artırarak ve mideyi tahriş ederek hıçkırığı tetikleyebilir.
- Çok sıcak veya soğuk yiyecek ve içecekler: Ani sıcaklık değişimleri, diyaframı etkileyerek hıçkırığa neden olabilir.
Hıçkırığı Durdurmanın Yolları
Hıçkırığa İyi Gelen Davranışlar Nelerdir?
- Nefesi tutmak: Kısa süreli nefes tutmak, diyaframı gevşeterek hıçkırığı durdurabilir.
- Derin nefes almak ve yavaşça vermek: Derin ve yavaş nefes almak, diyaframı düzenleyerek hıçkırığı geçirebilir.
- Dizleri göğse doğru çekmek: Bu pozisyon, diyaframı rahatlatarak hıçkırığı durdurabilir.
- Bir kese kağıdına nefes alıp vermek: Bu yöntem, kandaki karbondioksit seviyesini artırarak hıçkırığı geçirebilir.
- Şeker yemek veya bal yutmak: Tatlı tatlar, sinirleri uyararak hıçkırığı durdurabilir.
- Limon yemek veya sirke içmek: Ekşi tatlar, sinirleri uyararak hıçkırığı geçirebilir.
Hıçkırığa İyi Gelen Davranışlar Nelerdir?
- Nefesi tutmak: Kısa süreli nefes tutmak, diyaframı gevşeterek hıçkırığı durdurabilir.
- Derin nefes almak ve yavaşça vermek: Derin ve yavaş nefes almak, diyaframı düzenleyerek hıçkırığı geçirebilir.
- Dizleri göğse doğru çekmek: Bu pozisyon, diyaframı rahatlatarak hıçkırığı durdurabilir.
- Bir kese kağıdına nefes alıp vermek: Bu yöntem, kandaki karbondioksit seviyesini artırarak hıçkırığı geçirebilir.
- Şeker yemek veya bal yutmak: Tatlı tatlar, sinirleri uyararak hıçkırığı durdurabilir.
- Limon yemek veya sirke içmek: Ekşi tatlar, sinirleri uyararak hıçkırığı geçirebilir.
Hıçkırığa Karşı En Etkili Önlemler
Baş aşağı durmak,
yavaş yavaş su içmek,
kolları yukarıda tutmak,
nefesi tutmak,
ileride bir noktaya bakarak derin nefes almak,
buzlu su içmek,
nefesi tutarak üç kere yutkunmak,
nane yutmak,
parmağı kulağa bastırarak su içmek,
suyla gargara yapmak,
kesme şeker yemek,
ve korkutmak gibi pek çok yöntem hıçkırığı durdurma amacıyla önerilmiştir.
Korkutarak insanı şok etmek, sinir sistemini etkilediği için hıçkırık durabilmektedir.
Hıçkırık esnasında bir şeyler yiyip içmek tekrar tekrar hava almamızı sağladığı için tavsiye edilmez.
Ancak, nefesi tutarak diyaframı sakinleştirmek ve kandaki karbondioksit seviyesini düzenlemek, bilimsel olarak en mantıklı önlemler arasında gösterilir.
Hıçkırık Bir Hastalık Belirtisi mi?
Genellikle hıçkırık, kısa süreli ve zararsız bir durumdur. Ancak, 48 saatten uzun süren veya sık sık tekrarlayan hıçkırıklar, altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.
Hıçkırığa neden olabilecek bazı hastalıklar şunlardır:
- Mide reflüsü
- Pnömoni
- Akciğer hastalıkları
- Sinir sistemi hastalıkları
- Bazı tümörler
Ne Zaman Tıbbi Yardım Alınmalı?
Normal hıçkırıklar yaklaşık 5 saniyede bir olur ve genellikle bir dakikadan fazla sürmezler.
Hıçkırık genellikle zararsızdır ve birkaç dakika içinde geçer. Ancak, aylarca süren kronik hıçkırık durumlarında mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır. Bu gibi durumlar, altta yatan ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir.
Çok miktarda biber yemek gibi kimyasal yanmaların, enfeksiyonların ve ülser gibi hastalıkların da hıçkırığı meydana getirdiğine dair tespitler var.
Yavaş yemek yemek, az miktarda yemek yemek, asitli içeceklerden, alkolden uzak durmak ve yemek esnasında konuşmamak veya yemek yerken gülmemek gibi basit önlemlerle hıçkırığı önlemek mümkündür.
Unutmayın, yemeğe ne kadar odaklanırsanız, hıçkırık o kadar az olacaktır.
Hıçkırık Nasıl Tedavi Edilir? İlacı Var mı?
Çoğu hıçkırık vakası kendiliğinden geçer ve tedavi gerektirmez. Ancak, uzun süren veya sık tekrarlayan hıçkırıklar için doktorunuza başvurmanız önemlidir.
Doktorunuz, hıçkırığın nedenini belirlemek için bazı testler yapabilir ve altta yatan bir hastalık varsa onu tedavi edebilir. Hıçkırığı geçirmek için kullanılan bazı ilaçlar da mevcuttur.
Hıçkırık genellikle kendiliğinden geçer, ancak tedavi edilebilecek bazı yöntemler de vardır:
- Evde tedavi yöntemleri: Derin nefes alma, su içme, şeker yeme gibi basit evde uygulanan yöntemler genellikle etkili olabilir.
- İlaçlar: Hıçkırık tedavisi için bazı ilaçlar kullanılabilir, ancak bunlar genellikle uzun süreli ve tedavi edilemeyen hıçkırık durumlarında gereklidir. Doktorlar, nöbetleri durdurmak için metoklopramid, baclofen veya gabapentin gibi ilaçlar önerebilir.
- Tıbbi müdahale: Eğer hıçkırık bir hastalık belirtisi olarak devam ediyorsa, altında yatan hastalığın tedavisi gereklidir.
Önemli Not: Eğer hıçkırığınız uzun süre devam ederse veya şiddetliyse, mutlaka bir doktora danışın.
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!
