Hıçkırık, çoğu zaman ansızın başlar ve genellikle kısa sürede kendiliğinden geçer. Ancak bu basit refleksin arkasında yatan bilimsel mekanizmalar, pek çok kişi için hâlâ bir merak konusudur.
İşte bilimin hıçkırık üzerine verdiği cevaplar ve hıçkırığı durdurmanın yolları.
Hıçkırığın Arkasındaki Bilim
Nefesimiz ve Diyaframın Rolü
Her hıçkırık seansı, akciğerlerimizin ve diyafram kasımızın karmaşık bir dansıyla başlar. Nefes alırken, akciğerlerimize hava dolar ve diyafram kasımız büzüşerek genişlemelerine yardımcı olur. Ancak bazen, özellikle hızlı yemek yediğimizde ya da gülme nöbetlerine kapıldığımızda, bu süreç beklenmedik bir misafirle karşılaşır: fazladan hava.
İşte hıçkırık, yiyeceğin yüzeyine yapışarak sindirim sistemine giren havayı atmak için bedenimizin gösterdiği bir tepkidir.
Hıçkırık Neden Olur?
Hızla yenen bir öğün ya da gülme esnasında yutulan fazla hava, sindirim sistemimize girdiğinde diyaframımızı ani bir şekilde büzüştürerek hıçkırığa neden olabilir. Bu ani hareket, ses tellerimizin üzerindeki alanda bir kapanmaya yol açar ve hava akışının kısa süreliğine bloke olmasıyla tanıdık 'hıck' sesi meydana gelir.
Sindirim ve Diyafram Arasındaki İlişki
Midedeki bir olayla diyaframın ilişkisi, bu iki organ arasındaki sinirlerin birbirine yakın ve hatta iç içe geçmiş olmasından kaynaklanır.
Bu bağlantı, özellikle yemek sonrasında hıçkırık yaşamamızın ana nedenlerinden biridir.
Çoğunlukla sindirim işlemi bittikten sonra hıçkırık olmaz
Hıçkırığı Durdurmanın Yolları
En Etkili Önlemler
Baş aşağı durmak,
yavaş yavaş su içmek,
kolları yukarıda tutmak,
nefesi tutmak,
ileride bir noktaya bakarak derin nefes almak,
buzlu su içmek,
nefesi tutarak üç kere yutkunmak,
nane yutmak,
parmağı kulağa bastırarak su içmek,
suyla gargara yapmak,
kesme şeker yemek,
ve korkutmak gibi pek çok yöntem hıçkırığı durdurma amacıyla önerilmiştir.
Korkutarak insanı şok etmek, sinir sistemini etkilediği için hıçkırık durabilmektedir.
Hıçkırık esnasında bir şeyler yiyip içmek tekrar tekrar hava almamızı sağladığı için tavsiye edilmez.
Ancak, nefesi tutarak diyaframı sakinleştirmek ve kandaki karbondioksit seviyesini düzenlemek, bilimsel olarak en mantıklı önlemler arasında gösterilir.
Ne Zaman Tıbbi Yardım Alınmalı?
Normal hıçkırıklar yaklaşık 5 saniyede bir olur ve genellikle bir dakikadan fazla sürmezler.
Hıçkırık genellikle zararsızdır ve birkaç dakika içinde geçer. Ancak, aylarca süren kronik hıçkırık durumlarında mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır. Bu gibi durumlar, altta yatan ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir.
Çok miktarda biber yemek gibi kimyasal yanmaların, enfeksiyonların ve ülser gibi hastalıkların da hıçkırığı meydana getirdiğine dair tespitler var.
Yavaş yemek yemek, az miktarda yemek yemek, asitli içeceklerden, alkolden uzak durmak ve yemek esnasında konuşmamak veya yemek yerken gülmemek gibi basit önlemlerle hıçkırığı önlemek mümkündür. Unutmayın, yemeğe ne kadar odaklanırsanız, hıçkırık o kadar az olacaktır.
Hazırlayan: Ayhan Talha Bayraktar
