Göz Bebeği Nedir, Ne İşe Yarar?
Göz bebeği, gözümüzün ortasında yer alan ve genellikle siyah görünen yuvarlak alandır. Aslında bir deliktir ve gözün içine ışık girmesini sağlar. Bu açıklıktan geçen ışık, göz merceğinden geçerek retinaya ulaşır. Yani görmemizin ilk adımı göz bebeğinden geçer.
Göz Bebeği Neden Büyür?
Göz bebeğinin büyümesine "midriyazis" denir. Bunu genelde loş ortamlarda ya da karanlıkta fark ederiz. Çünkü az ışıkta, gözün içeri daha fazla ışık alması gerekir. Göz bebeği bu yüzden büyür. Bu bir refleks olarak beyin tarafından otomatik şekilde ayarlanır.
Ama göz bebeği sadece karanlıkta büyümez. İşte diğer nedenler:
Karanlık Ortamlar Işık Azlığı
Loş bir ortama girdiğimizde göz bebeği hemen büyür. Bu sayede daha çok ışık içeri alınır ve göz, net görmeye devam eder. Bu, en sık rastlanan doğal büyüme nedenidir.
Heyecan, Korku ve Stres Durumu
İnsan heyecanlandığında, korktuğunda ya da stres altına girdiğinde vücut "savaş ya da kaç" moduna geçer. Bu durumda adrenalin hormonu devreye girer. Adrenalin göz bebeğinin büyümesine neden olur. Bu da gözün çevreyi daha iyi taramasına yardımcı olur.
Aşık Olunca Göz Bebekleri Neden Büyür?
İşin ilginç yanı, bir kişiye ilgi duyduğumuzda ya da birine aşık olduğumuzda da göz bebekleri büyür. Bu da yine vücutta salgılanan hormonlarla ilgilidir. Dopamin ve serotonin hormonları artınca, göz bebekleri de istemsizce genişler. Bu yüzden biriyle göz göze geldiğimizde göz bebeklerinin büyüdüğünü fark edebiliriz.
İlaçlar ve Göz Damlaları
Bazı ilaçlar da göz bebeğinin büyümesine neden olabilir. Özellikle göz muayenesinde damlatılan damlalar geçici olarak göz bebeğini büyütür. Bunun dışında antidepresanlar, bazı alerji ilaçları ve sinir sistemini etkileyen ilaçlar da aynı etkiyi yaratabilir.
Beyin ve Sinir Sistemi Hastalıkları
Göz bebeği büyümesi bazen ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Özellikle tek göz bebeğinde büyüme varsa ve bu sürekli devam ediyorsa dikkatli olunmalı. Beyin tümörleri, kafa travmaları ya da sinirsel hastalıklar bu duruma yol açabilir. Bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.
Alkol ve Uyuşturucu Kullanımı
Uyuşturucu maddeler ve bazı tür alkol alımları da göz bebeğinde büyümeye neden olabilir. Özellikle amfetamin, kokain gibi maddeler sinir sistemine doğrudan etki ederek göz bebeğini genişletir. Bu durum, polis kontrollerinde de kullanılan bir belirti olarak bilinir.
Göz Bebeği Büyümesi Ne Zaman Tehlikeli Olur?
- Eğer göz bebeğiniz sürekli büyümüş haldeyse,
- Tek bir gözde büyüme varsa,
- Görme bozukluğu, baş ağrısı, mide bulantısı gibi başka belirtiler de eşlik ediyorsa,
- Yakın zamanda başa darbe aldıysanız,
bu durum ciddiye alınmalı ve bir göz doktoruna ya da nöroloğa başvurulmalıdır.
Göz bebeği büyümesi çoğu zaman normal ve geçici bir durumdur. Ortama, ruh haline veya vücutta olan değişimlere bağlı olarak gözün verdiği doğal bir tepkidir. Ancak bazı durumlarda bu büyüme bir hastalığın sinyali olabilir. Göz sağlığınızı ihmal etmeyin ve olağan dışı bir durum fark ettiğinizde mutlaka uzman bir doktora danışın.
