Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait “İşgücü Piyasasında Gençler” araştırmasının sonuçlarını yayımladı. Avrupa Birliği standartları çerçevesinde geliştirilen bu özel çalışma, 15-34 yaş arası gençlerin eğitim, istihdam ve beceri uyumlarını mercek altına alıyor. Veriler, gençlerin iş hayatına geçişte ve eğitimleriyle örtüşen işler bulmada ciddi yapısal sorunlarla karşılaştığını ortaya koyuyor.
Gençlerin Yarısı Çalışıyor, İşsizlik Hâlâ Çift Hanelerde
2024 itibarıyla 15-34 yaş grubunda toplam nüfus 24 milyon 291 bin kişiye ulaşırken, bu grubun %60,1’i işgücüne katılıyor. Ancak işsizlik oranı %12,7 seviyesinde kalıyor. İstihdam oranı ise sadece %52,5. Bu tablo, eğitimli genç nüfusun potansiyelinden yeterince yararlanılamadığını gösteriyor.
Eğitimi Sürecinde Çalışanlar Daha Kolay İş Buluyor
Eğitim sürecinde staj, çıraklık gibi deneyim kazanmış gençlerin istihdam oranı %68,6 olarak hesaplandı. Bu oran, deneyimi olmayan veya 1 aydan kısa süreli çalışan gençlerde %55,8’e düşüyor. Erkeklerde deneyimli gençlerin istihdam oranı %82,2 iken, kadınlarda bu oran %54,8. Bu fark, cinsiyet temelli eşitsizliklerin hâlen çözülmediğine işaret ediyor.
Her Beş Gençten Biri Eğitimini Yarıda Bıraktı ya da Alan Değiştirdi
Gençlerin %17,7’si eğitimi tamamlamadan bırakmış veya bölüm değiştirmiş durumda. Bu grubun %22,5’i ekonomik nedenlerle eğitimine devam edemediğini belirtirken, %17,2’si programın beklentilerini karşılamadığını ifade etti. Ailevi sebeplerden dolayı eğitiminden vazgeçenlerin oranı ise %14,1.
Bu sonuçlar, eğitim sisteminin birey beklentileriyle örtüşmediğini ve ekonomik koşulların hâlen temel engel olduğunu açıkça gösteriyor.
Gençlerin Dörtte Biri Eğitimine Uygun İş Bulamıyor
Araştırma sonuçlarına göre gençlerin sadece %67,2’si eğitim düzeyi ile yaptığı işin gereksinimlerinin örtüştüğünü belirtiyor. Her dört gençten biri, mezun olduğu eğitim düzeyinin işinin gereklerinden daha yüksek olduğunu söylüyor. Bu uyumsuzluk özellikle meslek lisesi ve ön lisans mezunlarında daha yüksek oranlara çıkıyor.
Örneğin, mesleki veya teknik lise mezunlarının %32,7’si eğitim düzeylerinin yaptıkları işin gereklerinden daha yüksek olduğunu ifade ediyor. Bu oran 2-3 yıllık yüksekokul mezunlarında %34,6.
Beceriler de Tam Kullanılamıyor
Gençlerin %70,3’ü yaptığı işle sahip olduğu becerilerin uyumlu olduğunu belirtse de, %27,1’i becerilerinin yaptığı iş için fazla olduğunu, %2,6’sı ise yetersiz olduğunu ifade ediyor. Özellikle mesleki eğitim almış gençlerin büyük bir kısmı, sahip oldukları becerileri tam olarak kullanamadıklarını düşünüyor.
Eğitimini tamamlayan ya da bırakan gençlerin yalnızca %15,7’si ilk altı ay içinde üç aydan uzun süreli bir işe başlayabiliyor. Bu oran erkeklerde %17,3, kadınlarda %14. Kadınların %33,9’u eğitimini bitirdikten sonra uzun süreli bir işte çalışmadığını belirtirken, erkeklerde bu oran sadece %10,6.
Bu ciddi fark, kadın istihdamında yapısal sorunların ve toplumsal engellerin sürdüğünü gözler önüne seriyor.
Gençler Potansiyelinin Gerisinde..
TÜİK’in 2024 verileri, Türkiye’nin genç nüfusunun eğitimli olmasına rağmen iş gücü piyasasında tam anlamıyla karşılık bulamadığını ortaya koyuyor. Eğitim-iş uyumsuzluğu, kadınların iş hayatına katılımındaki dengesizlik ve erken çalışma deneyiminin etkisi gibi faktörler, genç işgücü politikalarının yeniden ele alınması gerektiğini gösteriyor.
