Son dönemde artan sismik hareketlilik ve geçmiş depremler, Diyarbakır’ın deprem riski konusunu yeniden gündeme taşıdı. Bazı uzmanlar “yüksek risk” uyarıları yaparken, bazıları “tehlike sınırlı” diyor. Peki gerçekte durum ne?
Bölge Jeolojisi ve Deprem Haritası
Diyarbakır, doğrudan etkin fay hattı üzerinde olmayabilir ancak Doğu Anadolu Fay Zonu’na yakınlığı nedeniyle sismik olarak hassas bir konumda yer alıyor. Ayrıca, ilin kuzey ilçeleri olan Lice, Kulp ve Hani gibi bölgeler, fay hatlarına daha yakın olmaları nedeniyle riskli alanlar arasında gösteriliyor.
Uzman Görüşleri
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan
Prof. Ercan, Diyarbakır’ın kuzey kesimlerinde “gerginlik boşalmaları” olduğunu ve Lice’nin büyük depremler üretme potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor.
Prof. Dr. Fevzi Bingöl
Yer bilimci Fevzi Bingöl, Yedisu fay hattı üzerinden geçen güzergâhı dikkat çekici buluyor. Bingöl’e göre, eğer bu hatta bir kırılma gerçekleşirse, Richter ölçeğinde 7 ve üzeri bir deprem olasılığı göz önünde bulundurulmalı. Ayrıca Diyarbakır’ın beş ilçesinin risk altında olduğunu belirtiyor.
Prof. Dr. Naci Görür
Prof. Görür, Diyarbakır’ı doğrudan bir fay hattı üzerinde görmediğini, fakat şehirdeki yapı yoğunluğu ve zemin şartları nedeniyle tedbir alınması gerektiğini söylüyor.
Diyarbakır’da Riskli Bölgeler ve Yapı Sorunları
- Şehir merkezi, üçüncü derece deprem bölgesi olarak sınıflandırılıyor, ancak zemin yapısı ve eski yapı stokları risk faktörleri.
- Bağlar, Sur ve Yenişehir gibi ilçelerde yoğun yapılaşma ve eski binalar, zemin sıvılaşması ve yıkılma riski açısından dikkat çekiyor.
- Alüvyon zemin üzerine kurulu bölgelerde, zemin titreşimi daha fazla hissedilebilir.
Ne Zaman Büyük Deprem Beklenebilir?
Bazı uzmanlar, yeni kırılmaların 7 büyüklüğünü aşabileceğini belirtiyor. Ancak pek çok görüş “hemen büyük deprem beklenmez” diyerek daha temkinli yaklaşım sergiliyor. Görür gibi bilim insanları, yapı güvenliği ve hazırlığın öncelikli olması gerektiğini vurguluyor.
Vatandaşlar Ne Yapmalı?
- Zemin etüdü yapılmamış binalardan ve vadilere yakın yapılaşmadan kaçınmalı
- Yapıların dayanıklılığı uzmanlarca incelenmeli
- Deprem anında yapılacaklar için acil durum planı hazırlanmeli
- Kentsel dönüşüm projeleri desteklenmeli
Diyarbakır’ın deprem riski tamamen yok değil; riskin şiddeti, zemin yapısı, yapı kalitesi ve fayların hareketine bağlı olarak değişiyor. Uzmanlar, halkı paniğe kapılmadan ama tedbirli olmaya çağırıyorlar.
