Yaz mantarı, sıcak ve nemli hava koşullarında ciltte çoğalan bir tür mantar enfeksiyonudur. Tıp dilinde Pityriasis Versicolor olarak bilinir. Özellikle yaz aylarında terleme ile birlikte ortaya çıkar ve genellikle boyun, sırt, göğüs ve kol gibi bölgelerde kendini gösterir. Cildin doğal florasında bulunan bir mantar türü (Malassezia), fazla ter ve nemle birlikte çoğalır ve bu da ciltte renk değişikliğine yol açar.
Hangi Belirtilerle Kendini Gösterir?
Yaz mantarını anlamanın en net yolu, ciltte oluşan belirgin renk değişiklikleridir.
- Ciltte açık ya da koyu renkli yuvarlak lekeler,
- Hafif kabuklanma ya da pullanma,
- Özellikle güneşlenince lekelerin daha belirgin hale gelmesi,
- Bazen hafif kaşıntı hissi,
- Lekelerin simetrik veya dağınık şekilde yayılması.
Bu lekeler genellikle bronzlaşmayan bölgelerde kalır ve zamanla çevresine yayılabilir. Görüntü olarak estetik açıdan rahatsızlık verse de bulaşıcı değildir.
Kimlerde Daha Sık Görülür?
Yaz mantarı özellikle şu gruplarda daha sık görülür:
- Aşırı terleyen kişiler,
- Hormonal değişim yaşayanlar (ergenlik, hamilelik gibi),
- Bağışıklık sistemi zayıflamış bireyler,
- Uzun süreli antibiyotik veya kortizon kullananlar,
- Sıkı ve sentetik kıyafet giyenler.
Ayrıca yaz aylarında havuz ve deniz sonrası duş alınmaması da mantarın yayılmasına davetiye çıkarır.
Tanısı Nasıl Konur?
Yaz mantarı genellikle dermatologlar tarafından gözle teşhis edilir. Ancak bazen Wood lambası denilen özel bir ışık altında cilde bakılarak ya da mantar kazıntısı laboratuvara gönderilerek kesin tanı konulabilir.
Tedavisi Nasıldır?
Yaz mantarı tedavisinde genellikle şu yöntemler kullanılır:
- Antifungal krem veya losyonlar (klotrimazol, terbinafin vb.),
- Mantar önleyici şampuanlar (özellikle boyun ve sırt bölgesinde etkilidir),
- Geniş yayılım varsa ağızdan alınan mantar ilaçları.
Tedaviye başladıktan sonra leke görünümü hemen geçmeyebilir çünkü renk düzensizliği cilt pigmentlerinin toparlanmasına bağlıdır. Genellikle birkaç hafta içinde cilt eski rengine döner.
Tekrarlar mı? Önlem Alınabilir Mi?
Evet, yaz mantarı tekrarlayabilir. Bu yüzden bazı önlemler almak önemlidir:
- Pamuklu ve bol kıyafetler tercih edilmeli,
- Terledikten sonra hemen duş alınmalı,
- Deniz veya havuz sonrası temiz suyla durulanmalı,
- Başkasının havlusunu ya da kıyafetini kullanmaktan kaçınılmalı,
- Doktorun önerdiği koruyucu şampuan ya da losyonlar belli aralıklarla kullanılmalı.
Cildinizde yazın ortaya çıkan ve bir türlü geçmeyen renk değişiklikleri varsa, bunları güneş lekesi zannetmeyin. Bu lekeler yaz mantarının habercisi olabilir. Basit gibi görünse de tedavi edilmediğinde estetik açıdan rahatsızlık verebilir ve yayılabilir. En doğrusu bir dermatologa görünmek ve uygun tedaviye başlamaktır. Unutmayın, erken teşhis ve düzenli bakım her şeyin anahtarıdır.
