Kazai rüşt kararı, henüz 18 yaşına gelmemiş ama belirli bir olgunluğa ulaşmış bireylerin, mahkeme kararı ile reşit sayılmasını sağlayan hukuki bir uygulamadır. Türk Medeni Kanunu’na göre, normal şartlarda kişi 18 yaşında reşit (ergin) olur. Ancak bazı durumlarda, örneğin evlenmek, ticaret yapmak ya da mal varlığına ilişkin kararlar almak isteyen gençler için “kazai rüşt” kararı sayesinde bu yaş sınırı erkene çekilebilir.
Kazai Rüşt Kararı Nereden Alınır?
Bu karar, kişinin yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi'nden talep edilir. Başvuru, bizzat kişinin kendisi tarafından yapılabilir. Ancak başvuruda bulunmak için en az 15 yaşında olmak ve ayırt etme gücüne sahip bulunmak şarttır. Genellikle veli veya vasinin onayı da gerekir.
Kazai Rüşt İle Neler Yapılabilir?
Kazai rüşt kararı alındığında birey birçok hukuki işlemi tek başına yapabilir hâle gelir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Tek başına evlenebilir (mahkeme onayı ile),
- Mal alım-satımı yapabilir,
- Banka hesabı açabilir ve kredi çekebilir,
- Ticari işletme açabilir,
- Eğitim ya da iş kararlarını tek başına verebilir.
Yani kişi, 18 yaşına gelmeden pek çok önemli konuda bağımsız karar alma hakkına sahip olur.
Kazai Rüşt Mahkemesi Ne Kadar Sürer?
Bu davalar genellikle çok uzun sürmez. Uygulamada, mahkeme süreci 1 ila 3 ay arasında sonuçlanabilir. Ancak başvurulan mahkemenin yoğunluğuna göre bu süre değişebilir. Mahkeme, kişiyi dinler, sosyal hizmet uzmanı raporları ya da psikolojik değerlendirmeler isteyebilir. Kişinin gerçekten reşit gibi davranıp davranamayacağı titizlikle değerlendirilir.
Kazai Rüşt Almanın Şartları Nelerdir?
- En az 15 yaşında olmak,
- Ayırt etme gücüne (akıl sağlığı yerinde) sahip olmak,
- Veli veya vasinin iznini almak (bazı durumlarda mahkeme re’sen karar verebilir),
- Kendi geçimini sağlayabilecek durumda olmak (örneğin bir işte çalışıyor ya da geliri varsa).
Kazai Rüşt Kaç TL?
2025 yılı itibarıyla kazai rüşt davası için ödenmesi gereken harç ve masraflar genellikle yaklaşık 1.500 - 3.000 TL arasında değişmektedir. Bu tutara;
- Dava harcı,
- Vekalet ücreti (varsa avukat için),
- Gerekli belgelerin masrafları,
- Tebligat ücretleri dâhildir.
Eğer kişi maddi durumunu belgeleyerek ispatlarsa, mahkemeye başvurarak adli yardım talep edebilir ve bu masraflardan muaf tutulabilir.
Kazai Rüşt Kararı Hangi Durumlarda Gerekli Olur?
- Genç yaşta evlenmek isteyenler,
- Miras kalan mallar üzerinde işlem yapmak isteyenler,
- Ticari işletme açmak isteyen gençler,
- Veli veya vasisi tarafından kısıtlanan ama kendi başına hareket etmek isteyen kişiler için kazai rüşt büyük önem taşır.
Kazai rüşt kararı, genç bireylerin daha erken yaşta hayata atılmalarına ve kendi kararlarını verebilmelerine olanak tanır. Ancak bu hak, ciddi bir sorumlulukla gelir. Mahkeme kararıyla kazanılan bu “erken reşitlik” hakkı, hem bireyin hem de toplumun yararına kullanıldığında değer kazanır.
