Cenaze namazı öncesinde Müslümanlar arasında yaygın olan " Nasıl Bilirdiniz" sorusu ve "iyi biliriz" şahitliği, dinen ne anlama geliyor? İşte tezkiye kavramının hükmü…
Tezkiye, ölen Müslümana şahitlik etmektir
Mümin olarak yaşayıp hayırla anılmak hedeflenir
İslam'da “tezkiye”, ölen bir Müslüman hakkında hayırla şahitlikte bulunulmasını ifade eder.
Ölüyü tezkiye etmek, vefat eden bir Müslümanın iyi bir mümin olduğuna, onu tanıyan diğer Müslümanların şahitlik etmesi anlamına gelir. Bu, ölen kişinin güzel ahlakı ve dindarlığına dair yapılan olumlu bir tanıklıktır.
Bu, cenazelerde sıkça karşılaşılan “Bu kişiyi nasıl bilirdiniz?” sorusuyla gündeme gelir. Tezkiye, Müslümanların birbirlerine karşı şahitlik etmesidir ve İslam ahlakına göre her mümin, kendisi için “iyi biliriz” denecek bir hayat yaşamaya çalışmalıdır.
Şahitlik, Allah katında makbul olabilir
Hz. Muhammed (s.a.s.), Müslümanların şehadetiyle ilgili olarak şu müjdeyi vermiştir:
“Bir Müslüman öldüğünde yakın komşularından dört hane halkı kendisi için ‘Bu adam hakkında hayırdan başka bir şey bilmiyoruz’ diye şehadet ettiklerinde, Allah Teâlâ şöyle buyurur: ‘Ey müminler! Sizin bildiğinizi, bu ölü hakkındaki şehadetinizi kabul ettim, sizin bilmediğiniz kusurlarını da ben affettim.’” (Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, 3/242)
Bu hadisten anlaşılacağı üzere, samimi bir şahitlik Allah katında affa vesile olabilir. Bu nedenle Müslümanlar, hayatları boyunca komşularına ve çevresine karşı güzel ahlakla davranmalıdır.
Tezkiye sırasında dikkat edilmesi gerekenler vardır
Tezkiye, cenaze namazı öncesi veya sonrası yapılabilir. İmam tarafından “Merhumu nasıl bilirdiniz?” sorusu yöneltilir.
Eğer merhum tanınıyor ve iyi biliniyorsa, “iyi biliriz” şeklinde cevap verilmesi sünnettir. Fakat kötü biliniyorsa susmak, hiç tanınmıyorsa “Allah rahmet eylesin” demek daha uygundur.
Hz. Peygamber ölüleri iyilikle anmamızı emreder
Tezkiye uygulamasının temelinde, Peygamber Efendimiz'in şu uyarısı yatar:
“Ölülerinizi iyilikleriyle anınız, kötülüklerinden bahsetmeyiniz.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 49; Tirmizî, Cenâiz, 34)
Bu hadis, Müslüman toplumda ölüye saygının, gıyabında da devam etmesi gerektiğini gösterir. Bu nedenle tezkiye, sadece bir gelenek değil, aynı zamanda bir sorumluluk ve ahlaki duruştur.
Tezkiye, toplumsal ahlakın aynasıdır
Din İşleri Yüksek Kurulu’nun 12.07.2017 tarihli açıklamasına göre, tezkiye hem bireysel hem toplumsal ahlak açısından önemlidir. İnsanların, öldükten sonra haklarında söylenecek güzel sözlere layık bir hayat sürmeleri teşvik edilmekte, bunun hem dünya hem ahiret açısından fazileti olduğu vurgulanmaktadır.
Tezkiye Hakkında Temel Bilgiler:
- Anlamı: Tezkiye, ölen bir Müslüman hakkında, onu tanıyanların onun iyi bir insan ve mümin olduğuna dair şahitlikte bulunmasıdır.
- Hükmü ve Önemi: Her Müslüman, vefat ettiğinde hakkında güzel şahitlikler yapılmasını sağlayacak bir yaşam sürmeye gayret etmelidir. Ölen kişinin yakınlarının ve tanıyanlarının yapacağı olumlu şahitlikler umulur ki Allah katında makbul olur.
- Nebevî Dayanak: Hz. Peygamber (s.a.s.)'in hadisinde belirtildiği gibi, yakın komşularından dört hane halkı bir Müslüman için "Bu adam hakkında hayırdan başka bir şey bilmiyoruz" diye şahitlik ettiğinde, Allah Teâlâ bu şahitliği kabul buyurur ve ölenin bilinmeyen kusurlarını affeder.
- Nasıl Yapılır: Cenaze namazından önce veya sonra cemaate yöneltilen "Bu kişiyi nasıl bilirsiniz?" sorusuna, iyi olarak bilinenler için "iyi biliriz" şeklinde şahitlik edilir. Kötü olarak bilinenler hakkında ise susmak tercih edilir. Tanınmayan kişiler için "Allah rahmet eylesin" demek uygun görülmüştür.
- Peygamber Efendimizin Tavsiyesi: Hz. Peygamber (s.a.s.) ölülerin iyilikleriyle anılmasını, kötülüklerinden ise bahsedilmemesini tavsiye etmiştir.
Sonuç olarak: Tezkiye, hayırla anılmanın bir göstergesidir
Ölüyü tezkiye, bir Müslüman'ın toplum içindeki güzel yaşamının, onun ardından yapılan bir tür manevi şahitlikle taçlanmasıdır.
Bu nedenle her mümin, kul hakkı yemeden, kul hakkında girmeden, kul hakkı çiğnemeden, arkasında hayırla yad edilecek bir iz bırakmak için gayret etmelidir.
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!
