Avrupa Parlamentosu, uzun süredir tartışılan sosyal medya düzenlemeleriyle ilgili önemli bir adım attı. Strasbourg’daki genel kurulda yapılan oylamada, sosyal medya kullanımına AB genelinde asgari yaş sınırının 16 olması yönündeki tavsiye kararı kabul edildi. Her ne kadar yasal bağlayıcılığı olmasa da, kararın Avrupa Komisyonu üzerinde güçlü bir baskı oluşturması bekleniyor.
13 Yaş Altı Tam Yasak, 13–16 Yaş Arası Ebeveyn İzni
Parlamentoda yapılan oylamada 483 milletvekili “evet” derken, 92 “hayır”, 86 üye ise çekimser kaldı.
Teklifte:
-
13 yaş altı çocukların sosyal medyaya tamamen erişememesi,
-
13–16 yaş arası gençlerin ise sadece ebeveyn izniyle platformlara girebilmesi öneriliyor.
Bu adımın temel gerekçesi; çocukların giderek artan sosyal medya bağımlılığı, ekran süresi sorunları ve hızla yayılan toksik içeriklerle baş edememesi.
Sadece Yaş Sınırı Değil, Bağımlılık Yaratan Özelliklere de Yasak Gelebilir
Avrupa Parlamentosu, yalnızca yaşa değil, sosyal medyanın bağımlılık kurgusuna da müdahale etmek istiyor.
Yasaklanması önerilen bazı özellikler şunlar:
-
Sonsuz kaydırma (infinite scroll)
-
Otomatik oynayan videolar
-
Kaybolan hikâyeler
-
Kullanıcıyı sürekli uygulamada tutan puanlama veya ödül sistemleri
-
Çocuklara özel hedefli reklamlar
-
Cinsel içerikleri ön plana çıkaran algoritmalar
-
Oyunlardaki “loot box” yani ganimet kutusu sistemi
Milletvekillerine göre, Avrupa’daki çocukların yaklaşık dörtte biri bağımlılığa benzer akıllı telefon kullanımı gösteriyor. Bu oran, düzenleme baskısını artırmış durumda.
Ayrıca AB çapında ortak bir yaş doğrulama sistemi kurulması ve platform yöneticilerinin çocuklara zarar veren ihlallerde kişisel olarak sorumlu tutulması da öneriler arasında.
Karar Bağlayıcı Değil Ama Etkisi Büyük Olabilir
Şu anki karar bir yasa değil; ancak Komisyon’un yeni düzenlemeler hazırlaması için önemli bir çağrı niteliğinde.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de yıl bitmeden konuyla ilgili uzman raporlarının sunulacağını açıkladı.
Dünyada Benzer Yasaklar Yayılıyor
Bu sadece Avrupa’ya özgü bir tartışma değil; küresel eğilim giderek hızlanıyor.
Avustralya, 10 Aralık’ta yürürlüğe girecek düzenlemeyle 16 yaş altına sosyal medyayı tamamen yasaklayacak. Facebook, Instagram, TikTok, YouTube, Snapchat ve X gibi tüm büyük platformlar bu kapsama giriyor. Kurallara uymayanlara 49,5 milyon Avustralya dolarına kadar ceza kesilebiliyor.
Danimarka ise kasım ayında 15 yaş altına yasak getirmeyi planladığını duyurdu.
13–14 yaş arası için sadece sınırlı bir ebeveyn izni olacak.
Dünyanın farklı yerlerinde art arda gelen bu kararlar, sosyal medyanın çocuklar üzerindeki etkisinin artık göz ardı edilemediğini gösteriyor.
