Son zamanlarda haberlerde gündem Ukrayna -Rusya Savaşı ile birlikte hayat pahalılığı oldu.Hükümet tüketiciye yansıyan zamları indirmek adına KDV oranlarında değişiklik yaparak fiyatları düşürmeye çalışıyor ancak fiyatlar bir türlü düşmüyor.Döviz arttı denilerek fiyatlar inanılmaz yükseldi.Ancak dövizde yaşanan şok düşme her ne hikmetse fiyatlara yansımadı.KDV oranlarında indirimler yapıldı o da fiyatlara yansımadı.Bir malın fiyatında yüzde sekizlik bir indirim söz konusu ise akşamdan etiketlere yüzde sekizlik zam yapılarak bir türlü beklenen indirim sağlanmıyor.Bunun belki bir siyasi tarafı vardır onu bilemem ama ben ticarette iş ahlakının kalmadığını düşünüyorum.Bu konuda genelleme yapmak doğru değil ama yine de konu ile ilgili rahatsızlığımız dile getirmek istiyorum.
Sosyal medyada bir öğretmen arkadaşımız ahilik prensiplerini paylaşmış.Konu iş ahlakı,ticaret ahlakı olunca önemsedim.Bu prensiplere o kadar hayran kaldım ki sizlerle de paylaşma ihtiyacı hissettim.
Günümüzde kullanılan birçok sistemin temelleri eski dönemlerde atılmıştır. Bu sistemlerden birisi de Ahilik teşkilatıdır. Ahilik teşkilatı, Türk kültürü açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Türk kültürünün birçok özelliğini içerisinde barındırmaktadır. Ahilik teşkilatının temelinde esnaflık vardır.İlk bilinmesi gereken bu teşkilatın Anadolu'da kurulmaya başlamış olmasıdır. Esnafın kurallarını ortaya koyan başarılı bir sistemdir. Bu sistem sayesinde birçok alanda kolaylık sağlanmıştır.
Ahilik teşkilatı, 13. yüzyılda ortaya çıkan ve Moğol istilasından kaçan Türklerin Anadolu'da kurmuş oldukları bir esnaf örgütüdür. Bu teşkilatın amacı Anadolu'daki Türk zanaatkarları ayakta tutmaktır. Teşkilatın en önemli unsuru ise dayanışma ve kardeşliktir. Ahilik teşkilatı içerisinde yer alan örgütler kendilerine dini ve ahlaki kuralları örnek almışlardır. Bu sayede doğru yoldan şaşmadan ticaret yapmayı amaç edinmişlerdir.
Anadolu'da ortaya çıkmış olan ve temelinde hoşgörü bulunan bir sistemdir.Ahilik teşkilatında olmak için Ahi olmak gereklidir.Teşkilata üye olan zanaatkarlar ahlaki kurallara uymak zorundadır.Ahi teşkilatı 32 ana sanat dalına bölünmüştür.Her Ahi 124 gerekli prensibi bilmek zorundaydı.Ahilik sistemine özel bir eğitim düzeni bulunmaktaydı. Ahilik sistemi kendi içerisinde çırak ve kalfa yetiştirmekteydi.Yalan söylemek, içki içmek, zina yapmak ve buna benzer kötü işler kesinlikle yasaktı.
Konu,geçmişte başarıyla uygulanan ahilik teşkilatı çalışmaları olunca hemen Büyük Kurtarıcı Mustafa Kemal Atatürk'ün:''Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır.''sözü aklıma geliverdi.Demek ki geçmişteki güzel uygulamaları günümüzde de yaşatmasını bilmeliyiz.Eskiden Yurttaşlık Bilgisi diye bir ders okutulurdu.Hala bu ders neden kaldırıldı anlamış değilim.Demekki yeni yetişen nesle bir takım güzel değerleri aşılamak gerekiyor.Ahilik prensipleri gibi.Ahilik prensiplerine uyduğumuzda bireyle birlikte toplum düzeninin de korunacağı iki kere iki dört eder gibi bir gerçektir.Şimdi toplumda özlemini duyduğumuz Ahilik prensiplerinden bazılarına bir göz atalım.
İyi huylu ve güzel ahlaklı ol/İşinde ve hayatında güvenilir ol/Ahdinde,sözünde ve sevginde vefalı ol/
Sözünü bil,sözünde dur,/Güler yüzlü ve tatlı dilli ol,/Hataları yüzüne vurma,/Dostluğa önem ver,tevazu sahibi ol,/Kötülük edenlere iyilikte bulun,/Mahiyetindekileri koru ve gözet,
Anaya ve ataya hürmet et,/Dedikoduyu terket,Komşularına iyilik et,/Cömert,ikram ve kerem sahibi ol,/İçin,dışın,özün,sözün bir olsun,/Daima hakkı kullan,hakkı söyle,/Sabır ehli ol,öfkene hakim ol,
Yaptığın iyilikten karşılık bekleme
Ahi olmak için demek ki güzel ahlaklı,tatlı dilli,yardımsever,güvenilir,sözünün eri,hoşgörülü ,cömert,adaletli olmak gerekiyormuş.Ne güzel değerler değil mi?Çevremizde bu tür insanlar ne kadar kaldı acaba? Pek kalmadı dediğinizi duyar gibiyim.
O halde bu tür kaybolan değerleri gün yüzüne çıkarmak,yaşatmak bizleri yönetenlerin görevi olmalıdır.
Kanuni'nin Avusturya Seferinde üzüm bağından üzüm koparıp, dalına da parasını asan askerlerine,ahilik ilkelerini benimsemiş esnafa, Mevlana'nın hoşgörüsüyle donatılmış topluma özlemimiz var vesselam.
