Son yıllarda yapay zeka hayatımızın her alanına girerken, bu teknolojinin çevreye etkileri de giderek daha fazla tartışılmaya başlandı. Özellikle “yapay zeka çok su harcıyor” iddiası, sosyal medyada ve kamuoyunda sık sık gündeme geliyor. Peki gerçekten yapay zeka dünyanın suyunu mu tüketiyor, yoksa işin aslı biraz daha mı farklı?
Yapay Zeka Suya Neden İhtiyaç Duyuyor?
Yapay zekanın kendisi doğrudan su içmiyor elbette. Ancak bu sistemleri çalıştıran devasa veri merkezleri ciddi miktarda su tüketiyor. Bunun temel nedeni soğutma ihtiyacı.
Yapay zeka modelleri, özellikle eğitim aşamasında çok güçlü işlemcilerle çalışıyor. Bu işlemciler yüksek ısı üretiyor. Aşırı ısınmayı önlemek için veri merkezlerinde su bazlı soğutma sistemleri kullanılıyor. Bu sistemlerde su, makineleri serin tutmak için dolaştırılıyor ve bir kısmı buharlaşarak kayboluyor.
Veri Merkezleri Ne Kadar Su Kullanıyor?
Büyük ölçekli veri merkezleri, küçük bir şehir kadar elektrik ve su tüketebiliyor. Özellikle sıcak bölgelerde kurulan tesislerde soğutma ihtiyacı daha da artıyor.
Ancak bu durum sadece yapay zekaya özgü değil. Bulut hizmetleri, video platformları, sosyal medya ve online oyunlar da aynı altyapıyı kullanıyor. Yani internette izlenen bir video ya da yapılan bir arama da dolaylı olarak su tüketimine katkı sağlıyor.
Dünyanın Suyu Yapay Zekaya Mı Gidiyor?
Bu soru kulağa korkutucu gelse de gerçek tablo daha dengeli. Yapay zekanın su tüketimi artıyor, bu doğru. Ancak küresel su tüketimi içinde hâlâ tarım açık ara birinci sırada yer alıyor. Tarım, dünya genelinde kullanılan tatlı suyun yaklaşık yüzde 70’ini tüketiyor. Sanayi ve evsel kullanım da yapay zekadan çok daha büyük paya sahip.
Yapay zeka ve veri merkezleri ise toplam su tüketimi içinde henüz sınırlı bir yer tutuyor. Yani “dünyanın suyu yapay zekaya gidiyor” demek, bugünkü verilerle abartılı bir yorum olur.
Kuraklığın Sebebi Yapay Zeka Olabilir Mi?
Kuraklığın temel nedenleri arasında iklim değişikliği, yağış rejimlerinin bozulması, aşırı su kullanımı ve yanlış tarım politikaları bulunuyor. Yapay zeka tek başına kuraklığın sebebi değil.
Ancak şu da bir gerçek: Veri merkezleri yanlış yerde ve plansız şekilde kurulursa, yerel ölçekte su stresini artırabilir. Özellikle su kaynakları sınırlı bölgelerde kurulan büyük tesisler, çevrede yaşayan insanlar ve tarım için baskı oluşturabilir.
Teknoloji Şirketleri Bu Sorunu Görüyor Mu?
Büyük teknoloji şirketleri bu eleştirilerin farkında. Son yıllarda daha az su tüketen soğutma sistemleri, deniz suyu kullanımı ve kapalı devre geri dönüşüm teknolojileri üzerinde çalışılıyor. Bazı veri merkezlerinde kullanılan suyun büyük bölümü tekrar tekrar arıtılarak sisteme kazandırılıyor.
Ayrıca yapay zekanın kendisi de su yönetiminde çözüm olarak kullanılmaya başlandı. Akıllı sulama sistemleri, kaçak tespiti ve kuraklık tahminleri gibi alanlarda yapay zeka, su tasarrufuna katkı sağlıyor.
Yapay Zeka Tehdit Mi, Fırsat Mı?
Yapay zeka kontrolsüz büyürse çevre için yeni sorunlar doğurabilir. Ancak doğru planlama ve sürdürülebilir yatırımlarla bu riskler azaltılabilir. Önemli olan, teknolojiyi tamamen suçlamak yerine nasıl kullandığımıza odaklanmak.
