Son zamanlarda hayatımıza iyice yerleşen yapay zeka, iş dünyasında da büyük değişikliklere yol açıyor. Birleşmiş Milletler ve Polonya Ulusal Araştırma Enstitüsü’nün ortak hazırladığı yeni bir rapor, yapay zekanın iş hayatında özellikle kadınları daha fazla etkileyebileceğine dikkat çekiyor. Buna göre, dünya genelinde işlerin yapay zeka tarafından devralınması tehlikesi altında olanlar arasında kadınların riski, erkeklere kıyasla tam üç kat daha fazla.
Yapay Zeka İş Gücünü Nasıl Etkiliyor?
Yapay zekanın çalışma hayatında hızla yayılması, birçok işin otomatikleşmesine sebep oluyor. Rapor, dünya çapında dört çalışanından birinin yapay zeka yüzünden işini kaybedebileceğini ortaya koyuyor. Ancak bu kayıplar herkes için eşit değil. Özellikle büro işleri ve ofis çalışanları gibi görevlerde yapay zeka birçok işi otomatik hale getirebiliyor. Ve bu alanlarda çalışanların büyük çoğunluğu kadınlardan oluşuyor. Yani kadınların işlerinin elinden alınma riski erkeklere göre çok daha yüksek.
Kadınların İş Kaybı Riski Neden Daha Fazla?
Raporda dikkat çeken en önemli noktalardan biri, kadınların yüksek gelirli ülkelerde otomasyon riski altındaki işlerin yüzde 9,6’sını yapıyor olması. Erkeklerde ise bu oran sadece yüzde 3,5. Bu fark, gelişmiş ülkelerdeki kadın işçilerin yapay zeka tarafından işlerinin alınma ihtimalinin erkeklerden yaklaşık üç kat daha fazla olduğunu gösteriyor.
Bunun temel sebebi ise iş piyasasındaki görev dağılımı. Büro ve idari işler gibi yapay zekanın kolayca devreye girebildiği alanlarda kadın çalışan sayısı fazla. Bu da onları daha büyük bir risk grubuna sokuyor.
Yapay Zekanın Hangi Alanlarda Etkisi Artacak?
Raporda ayrıca yapay zekanın hızla geliştiği ve sadece büro işleriyle sınırlı kalmayacağı vurgulanıyor. Mesela medya, yazılım, finans gibi dijital işlerin yoğun olduğu alanlarda da yapay zekanın işleri devralma riski giderek artıyor. Ancak rapor, tüm işlerin otomatikleşmeyeceğini, bazı işlerin hala insan dokunuşuna ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.
Olumlu Yanlar ve Geleceğe Bakış
Raporda belirtilen güzel bir detay da şu: Her ne kadar yapay zeka birçok işi otomatik hale getirse de, tam anlamıyla insan gücünün yerini alması mümkün değil. Çünkü bazı görevlerde insan zekası, yaratıcılığı ve sosyal becerileri hala vazgeçilmez.
Ancak iş değişikliklerinin hızı, dijital becerilere alışık olan sektörlerde farklı, bu becerilerde eksik kalan mesleklerde ise olumsuz etkilerin daha büyük olabileceğini gösteriyor.
Ne Yapılmalı?
Raporun en önemli mesajlarından biri de, iş kayıplarının sadece bir kısmını gösterdiği; asıl önemli olanın bu değişimlere karşı nasıl önlem alınacağı olduğu. BM ve uzmanlar, hükümetler, işverenler ve işçi temsilcilerinin bir araya gelerek, iş gücünü koruyacak ve yeni beceriler kazandıracak stratejiler geliştirmesi gerektiğini söylüyor.
Uluslararası Çalışma Örgütü’nden Janine Berg de, yapay zekanın etkileriyle ilgili abartıya kapılmamak gerektiğini, açıklık ve bağlamın önemini vurguluyor. Ona göre, bu tür raporlar, iş piyasalarının daha adil ve sürdürülebilir bir dijital geleceğe hazırlanmasına yardımcı olacak.
