Van ve çevresi, Doğu Anadolu’nun sismik açıdan aktif bölgeleri arasında yer alıyor. Bölgede geçmişte yaşanan kırıcı depremler ve devam eden sarsıntılar, uzmanların dikkatli uyarılar yapmasına yol açıyor. Peki, Van gerçekten deprem bölgesi mi, risk nasıl değerlendirilmeli ve uzmanlar hangi noktalara vurgu yapıyor?
Van’ın Jeolojik Yapısı ve Fay Hatları
- Van Gölü çevresinde pek çok fay ve fay zonu bulunuyor. YYÜ Jeofizik Mühendisliği’nden Doç. Dr. Hamdi Alkan’a göre bu fayların doğu kısmı batı kısmına kıyasla daha yüksek risk taşıyor.
- Van’da 1964–2024 yılları arasında Van Gölü ve çevresinde büyüklüğü 1.0 üzeri 14.178 deprem kayıtlara geçmiş durumda.
- Ayrıca Van’da deprem üreten başlıca fay zonları arasında Erciş Fayı, Süphan Fayı, Nemrut Fayı, Çaldıran Fayı gibi yapılar sayılıyor.
Uzmanlardan Van İçin Uyarılar
Doç. Dr. Hamdi Alkan’ın Değerlendirmesi
Doç. Dr. Alkan, Van Gölü çevresindeki aktif fayların kırılmaları açısından dikkat çekiyor. Van Gölü’nün doğu kısmında artan risk olduğuna vurgu yapıyor.
Alkan ayrıca, 2011’de Van’da yaşanan büyük depremlerle benzer doğrultuda sarsıntılar beklenebileceğini belirtiyor. Van’ın “deprem kenti” oluşu nedeniyle imar ve yapılaşmanın fay zonlarına göre dikkatle planlanması gerektiğini söylüyor.
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan’ın Uyarısı
Ercan, Van – Hakkari bölgesi için 7,3 büyüklüğüne kadar çıkabilecek sarsıntı olasılığının göz ardı edilmemesi gerektiğini ifade etmiş durumda.
Jeofizik Mühendisi Melih Baki’nin Görüşü
Melih Baki, Bingöl, Van ve Tunceli bölgelerinde halen enerji birikiminin bulunduğunu vurguladı. Bölgede 5.0–5.9 büyüklüğünde depremler olabileceğini, ama bu depremlerin yıkıcı olmayacağını düşündüğünü aktardı.
Uyarılar Arasındaki Farklar
Van için yapılan değerlendirmelerde bazı noktalarda görüş ayrılıkları bulunuyor:
- Bazı uzmanlar olası depremlerin orta büyüklükte olması beklediğini savunuyor (örneğin 5’ten 6’ya kadar).
- Diğerleri daha yüksek büyüklüklere kadar çıkabilecek sarsıntıları dışlamıyor; özellikle Ercan’ın 7,3 olasılığına dair uyarısı bu kapsama giriyor.
- Yine de birçok görüş, “hemen büyük bir deprem beklenmiyor” yaklaşımıyla dengeyi koruyor; riskin sürekliliği ve hazırlığın önemine dikkat çekiliyor.
Vanlılar Ne Yapmalı? Öneriler ve Alınabilecek Tedbirler
Uzmanlar Van’da yaşayan sakinlere şunları öneriyor:
- Yapı güvenliği: Binalar depreme dayanıklı mı kontrol edilmeli, eski yapıların güçlendirilmesi düşünülmeli.
- Riskli bölgelerden kaçınma: Fay zonlarına çok yakın alanlarda yapılaşma yapılmamalı, zemin etüdleri göz önünde bulundurulmalı.
- Afet bilinci eğitimi: Deprem anında, öncesinde ve sonrasında nasıl davranılacağı halkla paylaşılmalı.
- Acil durum planları: Acil durum çantaları hazır tutulmalı, ailelerde tahliye planları yapılmalı.
Van bölgesi, sismik açıdan aktif bir coğrafyada bulunuyor ve geçmiş kayıtlar, fay hatları ile uzman uyarıları bu gerçeği destekliyor. Büyük yıkıcı deprem olasılığı her zaman mevcut olmayabilir; fakat küçük ve orta ölçekli sarsıntıların devam etme ihtimali dikkate alınmalı. Yapı güvenliği, planlı şehirleşme ve halkın bilinçlendirilmesi, Van’ın deprem riskine karşı en güçlü savunmaları arasında yer alıyor.
