Türkiye’de yaşam süresine ilişkin en güncel tablo belli oldu. TÜİK’in açıkladığı 2022–2024 dönemi Hayat Tabloları verilerine göre, doğuşta beklenen yaşam süresi önceki döneme göre artarak 78,1 yıla yükseldi. Bu artış, toplumun genel sağlık ve yaşam koşullarındaki iyileşmeyi yansıtırken, cinsiyetler arası fark yine belirgin şekilde ortaya çıktı.
Kadınlar Daha Uzun Yaşıyor:
2022–2024 verilerine göre:
- Erkeklerde doğuşta beklenen yaşam süresi: 75,5 yıl
- Kadınlarda doğuşta beklenen yaşam süresi: 80,7 yıl
Kadınlar ortalama olarak erkeklerden 5,2 yıl daha uzun yaşıyor. Bu fark, yaşam tarzı, sağlık davranışları, biyolojik faktörler ve sosyal dinamiklerle açıklanıyor.
Yaş İlerledikçe Beklenen Yaşam Süresi
Beklenen yaşam süresi, yaş ilerledikçe farklılaşıyor:
- 15 yaşında bir kişinin kalan yaşam süresi: Ortalama 64,3 yıl (Erkek: 61,7 – Kadın: 66,9)
- 30 yaşında bir kişinin kalan yaşam süresi: Ortalama 49,9 yıl (Erkek: 47,5 – Kadın: 52,3)
- 50 yaşında bir kişinin kalan yaşam süresi: Ortalama 30,9 yıl (Erkek: 28,6 – Kadın: 33,1)
- 65 yaşında bir kişinin kalan yaşam süresi: Ortalama 18 yıl (Erkek: 16,3 – Kadın: 19,6)
Özellikle 65 yaşında kadınların erkeklerden ortalama 3,3 yıl daha uzun yaşaması, kadınların ileri yaşlarda da yaşam avantajını koruduğunu gösteriyor.
Eğitim Seviyesi ile Yaşam Süresi Arasındaki Bağlantı
TÜİK verilerine göre eğitim düzeyi arttıkça beklenen yaşam süresi uzuyor.
- Ortaöğretim altı eğitime sahip 30 yaşındaki bireyler ile yükseköğretim mezunları arasında 5 yıla varan yaşam süresi farkı var.
- Bu durum hem erkeklerde hem kadınlarda benzer şekilde görülüyor.
Eğitim seviyesinin yaşam süresine etkisi, sağlıklı yaşam alışkanlıkları, sağlık hizmetlerine erişim ve ekonomik durum ile doğrudan bağlantılı.
Sağlıklı Yaşam Süresi: 57,6 Yıl
“Sağlıklı yaşam süresi” kavramı, günlük aktiviteleri engelleyecek ciddi bir sağlık sorunu olmadan yaşanması beklenen süreyi ifade ediyor.
- Toplam: 57,6 yıl
- Erkeklerde: 58,9 yıl
- Kadınlarda: 56,3 yıl
Dikkat çekici bir şekilde erkekler, sağlıklı yaşam süresinde kadınlardan 2,6 yıl daha fazla süreye sahip. Bu fark, kadınların daha uzun yaşamasına rağmen ileri yaşlarda sağlık sorunlarıyla daha fazla karşılaşmasından kaynaklanıyor.
Genel Değerlendirme
Türkiye’de yaşam süresi her geçen dönem artarken, kadın–erkek arasındaki fark korunuyor. Eğitim seviyesinin yükselmesi, sağlık hizmetlerine erişimin artması ve yaşam kalitesindeki iyileşme bu artışta belirleyici. Ancak sağlıklı yaşam süresinde görülen cinsiyet farkı, özellikle kadınların ileri yaş sağlık politikalarının yeniden ele alınması gerektiğini işaret ediyor.
TÜİK, bir sonraki Hayat Tabloları bültenini Temmuz 2026’da açıklayacak.
