Günlük yaşamın temposu, stres, uyku düzeni ve beslenme şekli… Tüm bunlar, vücudun hayati dengelerinden biri olan tansiyon üzerinde doğrudan etkili. Kimi zaman baş dönmesi ve halsizlikle kendini gösteren düşük tansiyon, kimi zaman da sessizce yükselerek felç ve kalp krizine davetiye çıkarabiliyor. Peki, tansiyon düştüğünde ya da yükseldiğinde soframızda neler olmalı, nelerden kesinlikle kaçınmalıyız? İşte uzman görüşlerine ve bilimsel veriye dayalı, doğru ve dikkat çekici bir rehber…
Tansiyon Düşüklüğü (Hipotansiyon) Nedir, Ne Yapmalı?
Tansiyonun 90/60 mmHg’nin altına düşmesi “hipotansiyon” olarak tanımlanır. En yaygın belirtileri baş dönmesi, sersemlik, bayılma hissi ve halsizliktir. Bu durumda amaç, dolaşımı hızlandırmak ve damar tonusunu artırmaktır.
Hipotansiyona Karşı Tüketilmesi Gereken Yiyecekler:
- Tuzlu Ayran: Sodyum içeriği sayesinde düşük tansiyonun en hızlı çözümlerinden biridir.
- Zeytin ve Peynir: Özellikle kahvaltıda tuzlu zeytin ve beyaz peynir, ani tansiyon düşüşlerini önlemede etkilidir.
- Yoğurt: Potasyum ve kalsiyum içerdiği için dengeleyici etkiye sahiptir.
- Bitter Çikolata: Az miktarda bitter çikolata, damarları uyararak tansiyonu dengeleyebilir.
- Su: Dehidrasyon, tansiyon düşüklüğünün en yaygın nedenlerindendir. Günde en az 2-2.5 litre su içilmesi önerilir.
- Kahve veya Siyah Çay: Kafein içeren içecekler kısa süreli olarak tansiyonu yükseltir ancak aşırıya kaçmamak şartıyla.
Kaçınılması Gerekenler:
- Aşırı sıcak ortamlar
- Uzun süre aç kalmak
- Alkollü içecekler
Tansiyon Yüksekliği (Hipertansiyon) Nedir, Ne Yapmalı?
Tansiyonun 140/90 mmHg'nin üzerine çıkması “hipertansiyon” olarak kabul edilir. Genellikle belirti vermez; ancak uzun vadede kalp-damar sistemi başta olmak üzere tüm organlara zarar verir. Bu durumda amaç, damar içi basıncı düşürmek ve kalp yükünü azaltmaktır.
Hipertansiyona Karşı Tüketilmesi Gereken Yiyecekler:
- Muz: Potasyum zengini olması sayesinde damarları rahatlatır.
- Sarımsak: Damar genişletici etkisiyle doğal bir tansiyon düşürücüdür.
- Yulaf: Lifli yapısı sayesinde kalp sağlığını destekler, kolesterolü ve tansiyonu düşürür.
- Ispanak, Pazı, Roka: Magnezyum ve potasyum açısından zengindir.
- Yağsız Yoğurt ve Kefir: Kalsiyum kaynağıdır ve tansiyonun düzenlenmesine yardımcı olur.
- Ceviz, Badem: Omega-3 yağ asitleri içerir ve damar sağlığını korur.
- Zeytinyağı: Doymamış yağ asitleri sayesinde kalp dostudur.
Kaçınılması Gerekenler:
- Tuz: Aşırı tuz kullanımı, su tutulmasına ve tansiyon yükselmesine neden olur.
- Hazır Gıdalar: Sosis, salam, cips gibi işlenmiş ürünler tuz ve katkı maddesi yüklüdür.
- Şekerli ve Gazlı İçecekler: Kan basıncında dalgalanmaya yol açabilir.
- Kafein ve Alkol: Fazla tüketildiğinde tansiyon üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
Altın Orta:
Tansiyonun ne çok yükselmesi ne de çok düşmesi istenir. Bu dengeyi sağlamanın en etkili yolu ise düzenli ve bilinçli beslenmektir. Günlük tuz tüketiminin 5 gramı geçmemesi, öğün atlamamak, bol su içmek ve aktif yaşam, tansiyon kontrolü için vazgeçilmezdir.
Tansiyonla ilgili kronik bir durumunuz varsa, bu öneriler destekleyici niteliktedir ancak tedavi yerine geçmez. Uzun süredir devam eden dengesizliklerde mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
