Parfüm Seçimi ve Kullanımı Konusunda Bilmeniz Gerekenler

Binlerce yıldır insanların hem kişisel bakımında hem de kültürel ritüellerinde önemli bir yer tutan parfüm, bugün de karakteri yansıtan en güçlü unsurlardan biri olarak kabul ediliyor.

İşte parfümün kökeninden ilginç bilgiler ve uzmanların önerilerine kadar kapsamlı bir rehber.

Parfüm Nedir, Kelime Anlamı Ne Demektir?

Parfüm; çiçek, reçine, bitki özleri, esansiyel yağlar ve sentetik koku moleküllerinin belirli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilen hoş kokulu karışımdır.

Parfüm, genellikle hoş koku veren esansiyel yağlar, aromatik bileşikler, sabitleyiciler ve alkolden oluşan sıvı bir karışımdır.

• Kelime Anlamı: "Parfüm" kelimesi, Latince'de "duman yoluyla" anlamına gelen "per fumum" (veya per fumare) ifadesinden türemiştir. Bu, ilk kokuların tütsü şeklinde, duman yoluyla elde edilmesi ve kullanılması geleneğine bir göndermedir.

Parfüm Nerelerde Kullanılır?

Parfüm; Kişisel bakım, Ev ve ofis kokulandırma, Dini törenler, Aromaterapi uygulamaları, Tekstil ve çamaşır ürünleri, Yaşam alanlarını ferahlatma amacı ile kullanılır.

“Koku, hafızayı tetikleyen en güçlü duyudur. Bu yüzden doğru parfüm, kişisel imzanızdır.”

Parfüm, estetik, psikolojik ve sosyal amaçlarla kullanılır:

• Kişisel Koku Geliştirme: En temel amacı, vücuda hoş bir koku vererek kişinin kendini daha iyi ve özgüvenli hissetmesini sağlamaktır.

• Psikolojik Etki: Bazı kokular (lavanta, narenciye gibi) ruh halini iyileştirme, stresi azaltma veya enerji verme gibi terapötik etkilere sahiptir.

• Sosyal İletişim: Parfüm, kişinin imajının ve kişiliğinin bir parçası olarak kabul edilir. Kişiye özgü bir koku, sosyal çevrede akılda kalıcılığı artırır.

• Dezenfeksiyon/Temizlik: Tarihte, hijyen koşullarının kötü olduğu dönemlerde hoş kokular, kötü kokuları maskelemenin yanı sıra temizlik hissi vermek için de kullanılmıştır.

Parfümün Kullanım Alanları:

• Kişisel Bakım: Parfüm, kolonya, eau de toilette vb.

• Kozmetik ve Hijyen Ürünleri: Sabun, şampuan, losyon, deodorant.

• Ev ve Ortam Kokuları: Mum, tütsü, oda spreyleri.

Parfüm Nasıl Yapılır? İlk Parfümü Kim Kullandı?

Modern parfümler genellikle üç temel maddeden oluşur: esansiyel yağ, alkol ve su. Şişelenmeden önce birkaç hafta olgunlaşma sürecinden geçirilir.

Parfüm Yapım Süreci:

Parfüm yapımı, esansın elde edilmesinden karıştırılmasına kadar birkaç aşamadan oluşur:

1. Esans Elde Etme (Ekstraksiyon):

   • Damıtma: Bitki materyali buharla ısıtılarak esansiyel yağların ayrılması sağlanır (en yaygın yöntem).

   • Çözücü Ekstraksiyonu (Solvent): Gül ve yasemin gibi hassas çiçekler, hekzan gibi çözücülerle yıkanarak esansları alınır.

   • Enfleurage (Yağlı Çözündürme): Artık nadiren kullanılan bu eski yöntemde, çiçekler yağ tabakasına serilerek kokunun yağa geçmesi sağlanır.

2. Karıştırma: Elde edilen esanslar, parfümörün formülüne göre üst, orta ve alt nota oranları belirlenerek karıştırılır.

3. Seyreltme: Konsantre esans, belirli bir alkol ve su oranıyla seyreltilerek istenen parfüm kategorisine (Parfüm, EDP, EDT) dönüştürülür.

4. Olgunlaşma (Macerasyon): Karışım, kokunun oturması ve bileşenlerin tamamen karışması için bir süre (haftalarca, bazen aylarca) karanlık ve serin bir yerde bekletilir.

Tarihte İlk Parfüm

Parfümün bilinen en eski izleri Mezopotamya ve Antik Mısır’da görülüyor. Tarihte ilk parfüm üreticisi olarak ise Babil’li kimyager Tapputi bilinir.

İlk Parfümü Kim Kullandı?

• Tarihsel Köken: Parfüm kullanımı, tütsü biçiminde, ilk olarak Eski Mezopotamya ve Mısır'da ortaya çıkmıştır.

• Bilinen İlk Parfümör: Kayıtlara geçen ilk kimyager ve parfümör, M.Ö. 2. binyılda Mezopotamya'da yaşamış olan Tapputi adında bir kadındır. Tapputi, çiçekler, yağlar ve diğer aromatik maddelerle denemeler yaparak kokular damıtmıştır.

Evde Parfüm Yapmak Mümkün

Esansiyel yağ + etil alkol + bir miktar su ile basit bir karışım hazırlanabilir ve bir hafta dinlendirilerek hafif parfüm elde edilebilir.

Evde Parfüm Nasıl Yapılır? (Basit Yöntem)

1. Malzemeler: Yüksek dereceli alkol (vodka veya etil alkol), damıtılmış su, esansiyel yağlar (lavanta, portakal, paçuli vb.) ve koyu renkli bir şişe.

2. Karıştırma: Esansiyel yağları alkolle karıştırın (Koku yoğunluğuna göre alkol oranı %70-80 olabilir). Toplam karışımın yaklaşık %15-20'si esansiyel yağ olmalıdır.

3. Sabitleme (Opsiyonel): Eğer varsa, kokunun kalıcılığını artırmak için birkaç damla sabitleyici (örneğin bitkisel gliserin) ekleyin.

4. Olgunlaşma: Karışımı kapatıp serin ve karanlık bir yerde 1-2 hafta bekletin.

5. Seyreltme: Süre sonunda karışıma damıtılmış su ekleyip (çok az miktarda) iyice çalkalayın.

Kültürlerde Parfümün Yeri ve Önemi

Antik Mısır’da tanrılara sunulan kokular, Roma’da ziyafetlerde kullanılan parfümler, İslam coğrafyasında gül suyu ve amber gibi esansların yaygınlaşması parfümün kültürel kimliğinin ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor.

Bazı dönemlerde hijyen yetersizliği nedeniyle kötü kokuları bastırmak için de kullanıldı.

• Eski Mısır: Parfüm, kutsal bir öneme sahipti. Ölülerin mumyalanmasında kullanılırdı ve tanrılara sunulan törenlerde tütsü yakılırdı. Kraliçe Kleopatra'nın afrodizyak etkisi yaratmak için kokulu yağlar kullandığı bilinir.

• Antik Roma ve Yunan: Kokular banyo ritüellerinin, masajların ve şölenlerin vazgeçilmez bir parçasıydı. Parfüm, sağlık ve zenginlik göstergesiydi.

• İslam Medeniyeti: Parfüm, özellikle misk, amber ve gül esansları, temizlik ve ibadetin bir parçası olarak kabul edildi. Orta Çağ'da damıtma tekniklerini geliştiren İslam alimleri, parfüm sanatını Avrupa'ya taşıyan köprü oldu. Gül suyu üretimi ve ticareti oldukça gelişti.

• Osmanlı: Saray kültüründe ve halk arasında kokulara büyük önem verilirdi. Gül suyu ve buhur (tütsü), misafirlere ikram edilirdi.

• Rönesans Avrupası: İtalyanlar, ticareti ve lüksü ile parfüm sanatını Avrupa'ya yaydı. Özellikle Fransa (Grasse bölgesi), parfüm endüstrisinin kalbi haline geldi.

Parfüm Olmadan Önce Ne Kullanılıyordu?

Parfüm öncesinde: Tütsü, Baharat karışımları, Çiçek özleri, Amber ve misk reçineleri, Bitkisel yağlar ve Kurutulmuş bitki demetleri kullanılırdı.

Parfümün bugünkü formu (alkol bazlı sprey) yaygınlaşmadan önce insanlar, doğrudan doğadan elde edilen aromatik maddeleri kullanıyorlardı:

• Tütsü (Buhur): Reçineler (örneğin günlük), otlar ve baharatlar yakılarak kötü kokular maskelenirdi.

• Esansiyel Yağlar: Bitki, çiçek ve meyve özlerinden çıkarılan yoğun yağlar doğrudan cilde sürülürdü (zeytinyağı, susam yağı, badem yağı gibi taşıyıcı yağlarla karıştırılarak).

  

  Fırında Çıtır Çıtır Patates Nasıl Yapılır? Evde En Lezzetli Sonucu Almanın Püf Noktaları Nelerdir?

  İçeriği Görüntüle

• Aromatik Sular: Gül yaprağı veya biberiye gibi bitkilerin suda kaynatılmasıyla elde edilen sular, vücuda ve kıyafetlere püskürtülürdü (gül suyu).

• Kuru Otlar ve Poşetler: Kurutulmuş lavanta, nane gibi bitkiler giysi dolaplarına veya yataklara konularak kötü kokular engellenirdi.

Parfüm Zararlı mı? İçerdiği Kimyasallar Neler?

Parfümler yanlış kullanımda bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Hassas ciltlerde tahriş, solunum yollarında irritasyon, migren gibi etkiler görülebilir.

Parfümler; Ftalatlar (kokuyu sabitler) , Parabenler (koruyucu madde) , Limonen ve linalool (koku bileşenleri), Sentetik miskler ve Alkol gibi kimyasallar içerebilir.

Parfümler, özellikle hassas kişilerde ve aşırı kullanıldığında bazı zararlara yol açabilir:

• Cilt Hassasiyeti ve Alerjiler: Parfüm içeriğindeki bazı sentetik kimyasallar ve doğal özler ciltte kızarıklık, kaşıntı ve egzama gibi alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

• Solunum Yolu Sorunları: Parfüm kokularının yaydığı uçucu organik bileşikler (VOC'ler), bazı kişilerde baş ağrısı, migren, astım krizlerini tetikleme ve solunum yollarını tahriş etme gibi sorunlara yol açabilir.

• Hormonal Etkileşimler: Bazı sentetik kokular, endokrin bozucu olarak bilinen fitalatlar içerir. Fitalatlar, vücuttaki hormonal dengeyi bozma potansiyeli taşır (özellikle üreme sağlığı üzerinde).

• Fotosensitivite: Narenciye özleri gibi bazı bileşenler, güneşe maruz kaldığında ciltte lekelenmeye veya yanığa neden olabilir.

Parfüm İçindeki Yaygın Kimyasallar:

• Alkol (Etanol): Taşıyıcı çözücüdür. Cildi kurutabilir.

• Fitalatlar (Phthalates): Kokunun kalıcılığını artırmak için kullanılır. Hormonal bozukluk riski nedeniyle en tartışmalı bileşenlerden biridir.

• Formaldehit: Bazı parfümlerde koruyucu olarak bulunabilir; alerjendir ve toksik olabilir.

• Sentetik Miskler (Nitromusks ve Polycyclic Musks): Kalıcılığı sağlar. Bazılarının çevrede biriktiği ve toksik etkileri olduğu düşünülmektedir.

• Benzaldehit ve Linalool: Yaygın kullanılan sentetik aromatik bileşiklerdir.

Parfüm Hakkında İlginç Bilgiler

• Dünyanın En Pahalı Parfümü: Dünyanın en pahalı parfümü unvanı sık sık değişse de, genellikle İngiliz lüks parfüm markası Clive Christian'ın "No. 1 Imperial Majesty" parfümüne aittir. 500 ml'lik bu parfümün fiyatı, şişesi (Baccarat kristali, 5 karat pırlanta, 18 ayar altın) nedeniyle 500.000 ABD Dolarını geçebilmektedir.

• Parfüm ve Depresyon: Avrupa'da Orta Çağ'da, kişilerin kötü ruhlardan ve vebadan korunmak için kokulu yağlar ve baharatlar taşıdığına inanılırdı.

• Hayvan Kaynaklı Esanslar: Misk (erkek misk geyiğinden), Amber (ispermeçet balinasının sindirim sisteminden) ve Kastoryum (kunduzdan) gibi hayvan kaynaklı maddeler, kokunun kalıcılığını sağlayan en değerli sabitleyiciler arasında yer alırdı. Günümüzde sentetik muadilleri kullanılmaktadır.

• Köln Suyu: "Kolonya" adını, ilk kez İtalyan Giovanni Maria Farina tarafından Almanya'nın Köln şehrinde üretilen "Eau de Cologne" (Köln Suyu) adlı kokulu sudan almıştır.

• Parfüm Notaları: Parfüm, üç aşamalı bir koku hiyerarşisine sahiptir: Üst Nota (ilk saniyeler), Orta Nota (kokunun kalbi, 15-60 dakika sonra) ve Alt Nota (kokunun temeli, kalıcılığı sağlar).

• Dünyanın en eski parfüm atölyesi Kıbrıs’ta bulundu.

• Kleopatra’nın özel parfüm laboratuvarı olduğu bilinir.

• İnsanlar kokuları büyük oranda bilinçaltıyla seçer.

• Aynı parfüm iki kişide asla aynı kokmaz.

• Baz notalar kokunun “imza” kısmını belirler.

• Dünya her yıl 40 binden fazla yeni parfüm üretiyor.

Dünyanın En Pahalı Parfümü

Shumukh – 1,29 milyon dolar Dubai’de tasarlanan bu parfüm, elmas işlemeli şişesiyle dünyanın en pahalı kokusu olarak biliniyor.

Parfüm Seçimi ve Kullanımı Konusunda Bilmeniz Gereken 20 Altın Kural

Parfüm Seçimi ve Cilt Kimyası

1. Parfümü cilt kimyanızla test edin. Her koku, her tende farklı tepkiler verir.

2. Parfümü test ederken en fazla üç farklı koku deneyin; burnunuz dördüncüden sonra karışmaya başlar.

3. Test ettiğiniz kokuyu doğrudan karton şeride değil, mümkünse bileğinizin içine sıkın.

4. Kokuyu sıktıktan sonra bileklerinizi birbirine sürtmeyin; bu, koku moleküllerini parçalayarak notaların bozulmasına neden olur.

5. Parfümünüzü gündüz ve gece kullanımına göre ayırın. Ağır ve baharatlı kokular geceye, hafif ve çiçeksi/narenciye kokuları gündüze uygundur.

6. Parfümün kalıcılığına karar vermek için en az 1-2 saat bekleyin (Alt notaların ortaya çıkması için).

7. Mevsim geçişlerini dikkate alın: Yazın hafif, kışın ise daha baharatlı ve odunsu kokular tercih edilir.

8. Eau de Parfum (EDP), Eau de Toilette (EDT)'den daha fazla esans içerir ve daha kalıcıdır.

9. Koku seçiminde, kişiliğinizle uyumlu, sizi yansıtan notaları tercih edin.

10. Bir kokuya karar vermeden önce, o kokunun ilkbahar, yaz, sonbahar veya kış mevsimlerinden hangisine daha uygun olduğunu araştırın.

Parfüm Kullanımı ve Kalıcılık

11. Parfümü nabız noktalarına (bilek içi, kulak arkası, dirsek içi, diz arkası) uygulayın; bu noktalar daha sıcaktır ve kokunun yayılmasına yardımcı olur.

12. Parfümü uygulamadan önce cildinizi nemlendirin (kokusuz bir losyonla); kuru cilt kokuyu daha hızlı emer.

13. Kıyafetlere sıkmak yerine doğrudan cilde uygulayın; ancak hassas ciltler için kıyafete sıkılabilir.

14. Parfümü havaya sıkıp içine girmek yerine (mist yöntemi) doğrudan cilde yakın püskürtün.

15. Saçlarınıza özel saç parfümleri veya alkolsüz parfümler kullanın; alkol saçları kurutabilir.

16. Parfüm şişesini serin, karanlık ve kuru bir yerde (banyo nemli olduğu için uygun değildir) saklayın.

17. Açık parfüm şişelerinin kapağını her zaman sıkıca kapatın; oksijen, kokunun bozulmasını hızlandırır.

18. Çok fazla parfüm sürmekten kaçının; az ve öz kullanım, kokunun etkisini artırır.

19. Parfümün yanında aynı kokunun duş jeli veya vücut losyonunu kullanmak kalıcılığı artırır (Katmanlama tekniği).

20. Farklı parfümleri birbiriyle karıştırmadan önce uyumlu notalara sahip olduklarından emin olun; aksi takdirde hoş olmayan bir koku ortaya çıkabilir. ATB

İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!

Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!

Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!

Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!