Yunan ordu birlikleri, I. İnönü savaşı'nda mağlup olup Kazancı'daki savunma hattına çekilince o zamana kadar uyguladıkları psikolojik savaş stratejisini bırakarak elde ettikleri istihbarata göre harekat sahası içindeki bütün yüksek tepelere top ve makineli tüfek mevzileri kazmışlardır .
Bunlardan biri de doğum yerim olan Aşağıballık köyü karşısında yer alan "Mezarlık tepe"dir. Köy halkı, bu tepeye -galat olarak- "Yüren tepe" demektedir . Yunanlılar, buraya bir top ve bir de makineli tüfek yerleştirmişlerdir.
İnegöl'de yerel yönetimin başına getirilen Laz İsmail Efendi, muhtemelen istihbarat amaçlı olarak Aşağıballık köyü'ne "çerçici= seyyar satıcı" kılığına bürünmüş bir elemanını göndermiş ve bu elemanı aracılığı ile halen köyde "Laz çeşmesi" adıyla anılan bir çeşme yaptırtmıştır.
Ayrıca -imece usulü ile- Çamlık Deresi'nden getirilen taşlar ile Aşağıballık köyü, yapılan bir kaldırım şose ile takriben bir buçuk kilometre uzaktan geçen Domaniç ilçesini ,İnegöl'e bağlayan ana yol ile buluşturulmuştur . Stratejik bir amaçla inşa edilmiş olan bu çeşme, halen köy halkı tarafından "Laz çeşme" adıyla anılmaktadır.
" İ negöl olayları" diye isimlendirilen talihsiz olaydan sonra İnegöl'de oluşturulan genel ve yerel yönetimler, geçmiş yıllara göre, değişik bir mantalitede oluşturulmuştur. Söz gelimi : Osman Bey, İnegöl belediye başkanlığı'ndan uzaklaştırıldıktan kısa bir süre sonra -fail-i meçhul- bir cinayate kurban gitmiştir.
Laz İsmail Efendi'den sonra da uzun yıllar İnegöl belediye başkanlığı'nı Pazarcıklı Ahmed Hamdi Efendi yapmıştır ki bu zatın, Mustafa Kemal Paşa'nın sınıf arkadaşı olan 11'nci piyade tümen komutanı Yarbay Arif Bey ile yakın ilişkisi olsa gerektir.
Cumhuriyet öncesi İnegöl belediye başkanları arasında; Pazarcıklı Ahmed Hamdi Efendi'nin "fötr-melon şapka" giymiş olarak poz vermiş olması, onun ayrıcalıklı bir yere sahip olduğunu göstermektedir .
1869-1935 yılları arasında İnegöl Belediye Başkanlık makamında bulunan zevatın fotoğrafları incelendiğinde, fiziki yapıları ve giyinişleri itibariyle çok farklı dünyaların insanları oldukları açık seçik fark edilmektedir. Ayrıca hizmet süreleri açısından da dikkat çekicidir.
BELEDİYE BAŞKANLIĞINA GELİŞ SIRASINA GÖRE İNEGÖL BELEDİYE BAŞKANLARI ŞUNLARDIR: Sadıkzade Süleyman Ağa, Kadıyoranlı Osman Ağa, Kurtzade Hacı Emin Efendi, Osman Bey, Laz İsmail Efendi, Pazarcıklı Ahmed Hamdi Efendi, Demircizade Ali Rıza Efendi, Ali Reşit Alp,Sabri Demircioğlu'dur.
İnegöl Belediye Başkanı olarak görev yapan bu kişiler, seçimle iş başına gelmiş olsalar da o yıllarda yapılan seçimler, bugün olduğu gibi"gizli oy, açık tasnif şeklinde" olmayıp yapılan soruşturma sonrasında sadakat ve güveni sabit olanlar, siyasi otorite tarafından tayin edilmiştir.
O yıllarda tek parti olarak iktidarda bulunan CHP'nin genel başkanı, Gazi Mustafa Kemal Paşa olduğu gibi illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar, nahiyelerde de nahiye müdürleri, CHP'nin tabii başkanı olmuştur.
RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN
DÜZENLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN
AYHAN BAYRAKTAR
