İnegöl'ün fetih tarihi olan 1299 yılı baz alındığında ekonomik değerlerin üretimi ve de bu konuda gerçekleştirilen ekonomik yapılanma hakkındaki yazımıza devam ediyoruz:

Fatih Sultan Mehmed'in sadrazamların- dan Amasya kökenli İshak Paşa cami, kervensaray, hamam, dükkan ve türbeden oluşan görkemli imaretini inşa ettirip 1469 yılında helkın hizmetine sununca, yukarıda açıklandığı üzere, "Nakkarezen Çiftliği"nın yerini İshakpaşa İmareti almıştır.

Bu imareti ve çevresindeki ticari faaliyetleri yönlendiren düayen kişi de İshak Paşa'nın azadlı kölesi ve de vakıf nazırı Sofu Hacı Sinan Efendi, olmuştur.

Bu zat, daha sonraki yıllarda devletçe yetkili kılınmış ve 1509 depremi sonrasında İnegöl'ü yeni baştan kurarak merkez mahalleye kendi adını vermiş ve de "bey" olarak anılmaya başlamıştır.

1717 yılında vuku bulan deprem sonrasında İnegöl coğrafyasına Balkan kökenli Anadolu beyler beyi Küçük Cafer Paşa'nın gölgesi düşmüştür.

Bu zat, bir taraftan vuku bulan depremin sebep olduğu yaraları sararken bir taraftan da ticari alanda yapılacak faaliyetleri, organize etmiştir.

İshakpaşa Îmareti'nin, yetersiz kaldığı için kaldıramadığı ticari faaliyet yükünü karşılamak üzere; 1727 yılında "İnegöl-Beylik Hanı" nı inşa ettirmiş ve halkın hizmetine sunmuştur.

Daha sonraki yıllarda "Cafer Paşa Hanı" diye de isimlendirilen bu han ve de İshakpaşa Kervansaryı, Kurşunlu Beldesi'nde yer alan Yıldırım Kervansarayı ve Ortaköy'de yer alan Dayı Karacabey Kervansarayı ile bağlantılı olarak İnegöl coğrafyasının ticari merkezleri olmuştur.

Sultan II. Mahmut (1808-1839) devrine gelince de İnegöl'de oluşan ticari hayatta: koza hanları ve böcekhaneler devreye girmiştir.

Orman ürünlerinin, hayvansal ürünlerin, tahıl ürünlerinin, sebze ve meyva ürünlerinin satışı için İnegöl kasabası içinde Pazar yerleri oluşturulmuştur.

Odun Pazarı, Hayvan Pazarı, yoğurt pazarı, sebze pazarı, zahire pazarı, kadınlar pazarı gibi mahalli pazarların yanı sıra İnegöl'de "Bedesten "adı verilen kapalı çarşılar, inşa edilmiştir.

1891 yılı itibariyle İnegöl ilçesin de 13 han, 89 kahvehane, 574 dükkan,

16 fırın, 15 debbağhane, 16 yağhane, 13 böcekhane, 16 kiremithane,

8 ipek fabrikası, 74 değirmen, 11 mağaza, ipek dokumacılığı ile ilgili 60 adet mancınık ve 1 otel bulunmaktadır.

RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN

DÜZENLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN

AYHAN BAYRAKTAR