Zoonotik Hastalıklarda Yeni Riskler Mi Doğuyor?
İklim değişikliği artık sadece sıcak havalar ya da ani yağışlarla sınırlı bir konu değil. Bilim insanlarına göre bu değişim, hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıkların seyrini de ciddi şekilde etkileyebilir. Londra Doğa Tarihi Müzesi’nin hazırladığı kapsamlı araştırma, dünyanın 1,5 derece daha ısınmaya doğru hızla ilerlediği bir senaryoda zoonotik hastalıkların nasıl bir yön değiştirebileceğini mercek altına aldı.
Sadece Küresel Isınma Değil, Hastalıkların Da Rotası Değişiyor
Araştırmada, hayvanlardan insanlara bulaşan ve “zoonotik” olarak adlandırılan hastalıkların iklim koşullarıyla nasıl bağlantılı olduğu incelendi. Yüzlerce bilimsel çalışma taranarak 53 farklı zoonotik hastalığa ait detaylı veriler toplandı. Fakat çarpıcı bir detay var: Dünyada bilinen 816 zoonotik hastalığın sadece yüzde 6’sı iklim değişikliği bağlamında bilimsel olarak değerlendirilmiş. Yani buzdağının yalnızca görünen kısmı üzerinde çalışıyoruz.
Sıcaklık Artınca Sivrisinek, Kene, Pire Daha Etkin Hale Geliyor
Araştırmanın en dikkat çekici noktalarından biri, hastalık taşıyan vektörlerin — yani sivrisinek, kene ve pire gibi canlıların — iklim değişikliğinden direkt etkilenmesi. Bu küçük canlıların yaşam alanı sıcaklık, yağış düzeni ve nem oranıyla şekilleniyor. Hava sıcaklıkları arttıkça hem yaşam süreleri uzuyor hem de yayıldıkları coğrafya genişliyor.
Uzmanlara göre özellikle sivrisinek kaynaklı hastalıklarda risk neredeyse iki katına çıkabilir. Artan sıcaklık, sivrisineklerin üreme döngülerini hızlandırırken bazı bölgelerde kemirgen popülasyonlarını da artırabiliyor. Bu durum da hastalıkların yayılması için uygun bir zemin oluşturuyor.
Sıcaklık Artınca Risk Büyüyor
Araştırmanın yazarlarından David Redding, vebayı örnek vererek sıcaklığın hastalık döngüsündeki önemine dikkat çekiyor. Veba, kemirgenler ve onlarla beslenen pireler arasında dolaşan bir bakteri nedeniyle ortaya çıkıyor. Redding’e göre sıcaklık arttıkça pireler daha hızlı gelişiyor, bazı bölgelerde ise kemirgen sayısı yükseliyor. Bu da doğal olarak bulaşma ihtimalini artırıyor.
İklim Sadece Doğayı Değil, Sağlığımızı Da Etkiliyor
Çalışmada, iklim değişikliğinin yalnızca çevreyi ya da ekosistemi değil, insan sağlığını da doğrudan etkilediği ifade ediliyor. Gelecekte yaşanması muhtemel sıcaklık artışlarının, zoonotik hastalıkların yayılma şekillerini daha karmaşık ve öngörülemez hale getirebileceği belirtiliyor.
Araştırma Dünyada Ses Getirdi
Sonuçlar, alanında oldukça saygın olan “Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)” dergisinde yayımlandı. Bilim dünyası, çalışmanın iklim değişikliği ile halk sağlığı arasındaki bağın daha iyi anlaşılması için önemli bir adım olduğunu düşünüyor.
Dünya ısındıkça sadece hava değişmiyor; doğayla olan ilişki dengemiz de değişiyor. Bu da hem insan sağlığını hem de geleceğin hastalık risklerini yeniden düşünmemiz gerektiğini gösteriyor.
