Hazımsızlık Nedir?
Hazımsızlık, diğer adıyla dispepsi, yemek sırasında ya da yemekten bir süre sonra ortaya çıkan dolgunluk hissi, sancı, kramp, yanma ve geğirme gibi belirtilerle kendini gösteren bir sindirim sorunudur. Çoğu kişi yemeğini bitiremeden “tokluk” hisseder. Bu durum bazen hafif ve geçici olurken bazen uzun sürerek günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürür.
Beslenme alışkanlıkları, hızlı yemek yemek, stres, düzensiz uyku ve fazla kafein tüketimi hazımsızlığı tetikleyen başlıca etkenlerdir.
Hazımsızlık Mide Ekşimesiyle Karıştırılmamalıdır?
Hazımsızlık ve mide ekşimesi çoğu zaman birlikte görülse de, aslında iki farklı durumdur. Mide ekşimesi, mide asidinin yemek borusuna geri kaçması nedeniyle oluşur ve göğüs ortasında yanma şeklinde hissedilir. Hazımsızlık ise daha çok karın üst bölgesinde baskı, ağırlık ve dolgunluk şeklinde kendini gösterir.
Her iki durumun aynı anda görülmesi olağandır ancak şikâyetler sık tekrar ediyorsa bir hekime danışmak gerekir.
Fonksiyonel Hazımsızlık Nedir?
Bazı kişilerde hazımsızlığın belirgin bir nedeni bulunamaz. Yapılan tetkiklerde bir hastalık görülmese de kişi aynı şikâyetleri yaşamaya devam eder. Bu duruma “fonksiyonel dispepsi” denir.
Fonksiyonel hazımsızlık, bağırsak-beyin ilişkisiyle ilgili bir bozukluk olarak kabul edilir. Bu kişilerde mide daha yavaş boşalabilir ya da normalden daha hassas olabilir. Tedavi, hastanın şikâyetlerine uygun şekilde planlanır.
Hazımsızlığın Belirgin 7 İşareti
Hazımsızlık genellikle şu belirtilerle kendini gösterir:
* Yemek sırasında çabuk doyma ve yemeği bitirememe
* Yemeğin ardından uzun süre geçmeyen rahatsız edici dolgunluk
* Üst karın bölgesinde baskı, ağrı veya yanma
* Karında şişkinlik ve gerginlik hissi
* Bulantı ve zaman zaman kusma
* Geğirme ihtiyacının artması
* Mide yanmasıyla birlikte göğüste ağrı hissi
Bu belirtilerin sürekli tekrar etmesi, altta başka bir sorunun olduğuna işaret edebilir.
Bu Durumlar Varsa Dikkat
Her hazımsızlık basit değildir. Aşağıdaki belirtilerden biri bile varsa vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır:
* Şiddetli ya da geçmeyen mide ağrısı
* Nedensiz kilo kaybı veya iştahsızlık
* Tekrarlayan kusmalar
* Siyah renkli dışkı (kanama belirtisi olabilir)
* Yutma güçlüğü
* Sürekli halsizlik veya kansızlık bulguları
* Cilt ve gözlerde sararma (karaciğer ile ilgili olabilir)
Bu bulgular, mide ülseri, reflü, gastrit, safra kesesi sorunları ya da bağırsak hastalıklarının habercisi olabilir. Erken teşhis için zamanında başvuru oldukça önemlidir.
Hazımsızlığı Önlemek İçin Pratik Öneriler
Hazımsızlık yaşamamak için günlük alışkanlıklarda küçük değişiklikler büyük fark yaratabilir:
* Çay, kahve, kola, enerji içeceği gibi kafeinli ürünleri azaltmak
* Çok yağlı, acılı ve kızartma ağırlıklı yemeklerden uzak durmak
* Öğünleri hızlı değil, yavaş ve çiğneyerek yemek
* Yatmadan 3–4 saat önce yemeyi kesmek
* Sigara ve alkolden uzak durmak
* Fazla kilolar varsa kontrollü şekilde vermek
* Uyumadan önce baş ve göğüs kısmını hafif yukarıda tutmak
Hazımsızlık çoğu zaman basit bir rahatsızlık gibi görünse de, tekrarlayan ve geçmeyen şikâyetler ihmal edilmemelidir. Sindirim sistemi vücudun en hassas yapılarından biri olduğu için doğru beslenme ve düzenli yaşam alışkanlıkları büyük önem taşır.
