Recep Akakuş yazdı

1461 yılında İsfendiyâr Beyliği tasfiye edildikten sonra Fatih Sultan Mehmed tarafından İnegöl, İsfendiyar oğlu İsmail Bey’e dirlik olarak verilmiştir. Ancak, siyasî konjönktür gereği, İsmail Bey, kendisine dirlik olarak tahsis olunan İnegöl’de fazla kalmamıştır. Rumeli’de kendisineyeniden-tahsis olunan Filibe’ye geçmiştir.

YENİCE MAHALLESİNİ KURDU

İşte bundan sonraki dönemde İnegöl’e Hamza Bey’in oğullarından Derviş Mehmet Bey’in egemen olduğunu görmekteyiz. Derviş Mehmet Bey, İshak Paşa Camii ve Külliyesi’nin çevresinde İshak Paşa âzâdlılarından oluşan ve “İshak Paşa Cemâati” diye anılan san’at-kâr topluluğun, meydana getirdiği ticarî-bölgenin güneyinde İrmiyâz/ Atışalanı olarak isimlendirilen yörede yeni bir yerleşim alanı tesis eylemiştir ki burası, daha sonraki yıllarda, Yenice Mahallesi ismi ile anılacaktır.

KASIM EFENDİ’Yİ İNEGÖL’E DAVET ETTİ

Hamza Beyzâde Derviş Mehmet Bey, tesis eylediği yeni yerleşim alanını şenlendirmek için de Bursa’dan Kâdirî/ Halvetî geleneğine bağlı şeyhlerden Kāsım Efendi’yi, İnegöl’e davet etmiş ve günümüzde Kāsım Efendi Camii diye anılan mabedin yerinde bir tekke zâviye inşâ eylemiştir.

Derviş Mehmet Bey’in tesis eylediği bu yeni yerleşim alanı ve de zaviye, İnegöl’ün fethinden bu yana, güvenlik güçlerinin eğitim yaptıkları, Diğrîhî-Çayırı bitişiğinde yer almıştır.

Görülüyor ki İnegöl’ün mîmârî gelişiminde Turgut Alp, Yıldırım Beyazıt ve İshak Paşa’dan sonra dördüncü adımı, Hamza Bey’in oğlu Derviş Mehmet Bey atmıştır. Hamza Bey ve çocuklarının etkinliği, yalnız İnegöl’de değil Yenişehir ve Pazaryeri ilçelerinde de görülmektedir.

Söz gelimi, Yenşehir’e Hamza Bey’in diğer oğlu Hamza Bâlî Bey, hâkim olurken Pazaryeri İlçesi’ne de Hamza Bey’in torunu ve Derviş Mehmed Bey’in oğlu Mustafa Paşa, hâkim olmuştur.

Bu sebepten Yenişehir’de Hamza Bâlî Bey’in hayrî eserleri sergilenirken Pazaryeri İlçesi’nde de Hamza Bey’in torunu Mustafa Paşa’nın hayrî eserleri, sergilenmiştir.

Bütün bu hayrî eserlerin işletilmesine katkıda bulunan ve gelir kaynağı teşkil eden köy ve mezraların birçoğu, İnegöl coğrafyasında yer almıştır.

BABASININ ÖLÜM HABERİNİ GÖTÜRDÜ

Çelebi Sultan Mehmed öldüğünde Amasya Sancak Bey’i olan Sultan II. Murad’a, babasının ölüm haberini işte bu Hamza Bey, götürmüştür.

Bu sebepten Hamza Bey, Sultan II. Murad saltanat makamına geldiği günden itibaren, O’nun en güvendiği kişiler arasında yer almıştır.

Bundan dolayı Sultan II. Murad, hem Hamza Bey’i hem de Kraloğlu Mühtedî Sarı İshak Paşa’yı-ölünceye kadar-yanından hiç ayırmamıştır.

İzmir fatihi olarak da tanınmış olan Amasya kökenli Nureddin Hamza Bey, bazan Hamza Paşa olarak da anılmıştır.